Het christendom kent een rijke traditie van relikwieën: tastbare objecten die verbonden zouden zijn met Jezus, Maria, apostelen of heiligen. Voor miljoenen gelovigen zijn ze heilig en wonderbaarlijk, terwijl sceptici ze vaak zien als historisch curieus of zelfs bedrog. Toch trekken deze voorwerpen al eeuwenlang pelgrims, toeristen en wetenschappers. Dit zijn tien van de beroemdste relikwieën in het christendom, van wereldiconen tot curieuze schatten.
1. De Lijkwade van Turijn
De beroemdste christelijke relikwie: de lijkwade die volgens velen het gezicht en lichaam van de gekruisigde Jezus toont.
Het doek wordt bewaard in de kathedraal van Turijn en is onderwerp van eindeloos wetenschappelijk onderzoek. Koolstofdatering suggereerde ooit dat het doek uit de middeleeuwen stamt, maar die resultaten worden fel betwist.
Voor gelovigen is de lijkwade een heilig bewijs van de verrijzenis, voor sceptici een ingenieuze vervalsing. Hoe dan ook: het blijft een van de meest iconische objecten van de christelijke wereld.
2. De Heilige Graal
De Heilige Graal, de beker die Jezus tijdens het Laatste Avondmaal zou hebben gebruikt, is de meest mythische relikwie. Talloze legendes, romans en films hebben de graal tot een symbool van ultieme heiligheid gemaakt. Verschillende kerken claimen dat ze de graal bezitten, waaronder de kathedraal van Valencia in Spanje.
Of de Graal ooit echt bestond, is onzeker, maar de zoektocht ernaar inspireert tot op de dag van vandaag kunst, literatuur en religieuze verbeelding.
3. De Doornenkroon
De kroon die Jezus tijdens zijn lijdensweg zou hebben gedragen, is een van de meest ontroerende relikwieën. Eeuwenlang werd ze bewaard in de Notre-Dame in Parijs, waar ze jaarlijks tijdens Goede Vrijdag werd getoond. Tijdens de brand van 2019 wist men het reliek te redden, wat wereldwijd tot opluchting leidde.
Hoewel wetenschappelijk bewijs ontbreekt, blijft de Doornkroon voor miljoenen gelovigen een tastbare verbinding met het lijden van Christus.
4. Het Heilige Kruis
Van alle relikwieën is er geen zo gezocht en vereerd geweest als het Heilige Kruis. Helena, de moeder van Constantijn, zou in de vierde eeuw de resten van het kruis van Jezus hebben gevonden in Jeruzalem. Stukken van dit hout verspreidden zich vervolgens door heel Europa.
Critici grapten dat er zoveel fragmenten waren dat je er een heel bos van kon bouwen. Toch bleven ze eeuwenlang het hart van de christelijke devotie en spelen ze nog steeds een rol in talloze kerken en processies.
5. De Heilige Lans
De Heilige Lans, ook wel de Lans van Longinus genoemd, zou het wapen zijn waarmee een Romeinse soldaat Jezus in de zij stak tijdens de kruisiging. Het reliek wordt bewaard in Wenen, al bestaan er ook elders varianten.
Door de eeuwen heen zou de lans macht en overwinning hebben geschonken aan de heersers die haar bezaten. Keizer Karel de Grote en zelfs Adolf Hitler zouden bijzonder geïnteresseerd zijn geweest in dit artefact. Of de lans echt van Golgotha afkomstig is, blijft een mysterie.
6. De Heilige Trap (Scala Sancta)
In Rome staat een trap die volgens de overlevering uit het paleis van Pontius Pilatus komt. Jezus zou erover hebben gelopen toen hij ter dood veroordeeld werd.
De trap werd in de vierde eeuw naar Rome gebracht door keizerin Helena, de moeder van Constantijn de Grote. Tot op de dag van vandaag beklimmen pelgrims de 28 treden op hun knieën, in gebed en eerbied.
Historici twijfelen sterk aan de authenticiteit, maar als spirituele ervaring is de trap ongeëvenaard.
7. De Heilige Voorhuid
Een van de meest bizarre en controversiële relikwieën: de zogenoemde Heilige Voorhuid van Jezus. Volgens traditie zou dit stukje weefsel het enige zijn dat overbleef na de besnijdenis van Christus.
Door de eeuwen heen claimden verschillende kerken in Europa dat ze het in bezit hadden. Niet zelden waren er meerdere “authentieke” exemplaren tegelijk.
8. Het Hoofd van Johannes de Doper
Van Johannes de Doper bestaan meerdere relikwieën, waaronder verschillende hoofden die door kerken geclaimd worden. Een van de bekendste wordt bewaard in de Umayyad Moskee in Damascus, waar het hoofd van Johannes als heiligdom wordt vereerd.
Andere kerken, zoals in Rome en Frankrijk, zeggen hetzelfde te hebben. Het is onmogelijk dat ze allemaal echt zijn, maar de verering is er niet minder om.
9. De Mantel van Sint-Maarten
De Romeinse soldaat Maarten, later bekend als Sint-Maarten, deelde volgens de legende zijn mantel met een bedelaar. Het stuk stof groeide uit tot een belangrijk relikwie in de middeleeuwen.
Hoewel het originele reliek verloren ging, leeft de traditie voort in talloze kerken, verhalen en het jaarlijkse Sint-Maartenfeest.
10. Het Mandylion van Edessa
Volgens een oude legende stuurde Jezus zelf een doek met zijn gelaat erop gedrukt naar koning Abgar van Edessa, die ziek was en genezen wilde worden. Dit “Mandylion” wordt vaak gezien als voorloper van de Lijkwade van Turijn.
Het doek verdween in de loop der eeuwen, maar speelde een grote rol in de oosterse iconografie. Het idee van een afbeelding die niet door mensenhanden is gemaakt, blijft tot de verbeelding spreken.
Of je nu gelovig bent of sceptisch, relikwieën vertellen ons veel over de geschiedenis, kunst en cultuur van het christendom. Ze symboliseren de zoektocht naar tastbare bewijzen van het goddelijke en laten zien hoe sterk het verlangen is naar verbinding met het verleden. Echte of niet, deze relikwieën zijn bovenal verhalen die de eeuwen hebben doorstaan – en die nog altijd miljoenen mensen inspireren.
