10 Beroemdste Standbeelden

Je weet dat je het gemaakt hebt in het leven, als er een standbeeld naar jou gelijkenis wordt gemaakt, toch? Misschien wel, maar het is zeker niet zo dat je het niet kan maken in het leven zonder standbeeld, of dat alle mensen van wie een standbeeld is gemaakt het ook in het leven hebben gemaakt. Sommige van de meest beroemde standbeelden zijn van mensen die wij nu niet eens meer kennen. Andere grote mensen die we nu nog altijd kennen, hebben nooit een standbeeld op hun naam mogen schrijven. Maar als de persoon die het standbeeld uitbeeldt, of het voorwerp, zelf niet beroemd is, dan is de maker dat wél, in het geval van deze allerberoemdste standbeelden ter wereld.

10. De Leeuwen van Delos

We beginnen onze reis in Griekenland, op een eilandje dat deel uitmaakt van de eilandengroep de Cycladen. Het eiland in kwestie heet Delos en is klein en langgerekt, schraal, dor en 113 meter op haar hoogste punt. Er wonen maarliefst 75 mensen permanent op het eiland en hun voornaamste taken zijn toerisme, archeologie en bewaking van de schatten die het eiland bezit. Delos is namelijk volgens de oude Grieken de geboorteplek van Apollo en Artemis, en derhalve dus de moeite waard om te verrijken met het nodige aan bouwwerken!

Op Delos zijn onder andere de resten van een Apollo-tempel te vinden, maar belangrijker nog, je vindt er de nummer tien van onze lijst: de Leeuwen van Delos. Aan de rand van een Heilig Meer (hetgeen tegenwoordig overigens uitgedroogd is) bevindt zich een terras waarop negen stenen leeuwen staan om het meer symbolisch te verdedigen. Helaas zijn er van die negen nog maar vijf leeuwen over, en ze zijn in het eilandmuseum ondergebracht om verdere schade te voorkomen.

Twee kleine leuke wetenswaardigheden: hoewel men over het leeuwenterras spreekt, gaat het in strikte zin eigenlijk om leeuwinnen, daar de beelden geen manen hebben. De zesde leeuwin kan men bezichtigen in Venetië.

9. De kleine zeemeermin

We nemen de boot naar Denemarken en komen daar aan in de hoofdstad Kopenhagen, waar een tweede beroemd beeld te bezichtigen is. De Denen noemen het Den lille Havfrue, in het Nederlands is het de kleine zeemeermin, en dat is precies wat het beeld moet uitbeelden, het sprookje ’de kleine zeemeermin’, van Hans Christian Andersen.

Edward Eriksen maakte het beeld, in opdracht van Carl Jacobsen, vanuit de brouwerij Carlsberg. Het werd pas in 1913 op haar huidige plek gezet, op een rots in de haven. Het bronzen beeld is nu een van de meest bezochte en bekeken attracties van Kopenhagen, en het inspireert ook andere artiesten tot nieuw werk. Eén daarvan was Jorgen Nash, die in 1964 het hoofd van het beeld verwijderde, als kunstzinnige uitspatting. Andere, wellicht minder kunstzinnige, mishandelingen die het beeld heeft moeten doorstaan zijn onder andere: beschilderd worden met bh, onderbroek en rood haar (1961), afgebroken rechterarm (1984), poging tot (1990) en daadwerkelijke onthoofding (1964, 1998) en nota bene met explosieven van de rots worden geblazen (2003). Ze is ook wel vaker aangekleed, onder andere een keer met een boerka.

Toch zijn de Denen bijzonder gehecht aan het beeld. Toen de Zeemeermin in 2010 naar Shanghai werd getransporteerd om op de Wereldtentoonstelling te worden getoond, reageerden veel Denen hevig verontwaardigd. Ze hoorde thuis, in Kopenhagen, en niet ergens aan de andere kant van de wereld!

8. De Denker

Auguste Rodin maakte in 1881 zijn meest beroemde kunstwerk, een bronzen beeld dat deel uitmaakte van een poort voor het museum voor Decoratieve Kunsten in Parijs. De poort had als thema ’Poort van de Hel’ naar het werk van Dante. Het beeld moet dan ook Dante zelf voorstellen, die contempleert over zijn werken.

In 1922 werd het werk uit haar omgeving gehaald en op een voetstuk overgebracht in de tuin van Hotel Biron, in het Rodin Museum. Er is nog een ander exemplaar, echter, die je kan bezichtigen in de Ny Carlsberg Glyptotek te Kopenhagen, en een derde bij de tombe van Rodin, in Meudon. Je begrijpt, er zijn meerdere afgietsels van dezelfde Denker gemaakt. Dit kan gemakkelijk met bronzen gietwerk, immers, wanneer eenmaal de mal is gemaakt, is het gieten een ’simpele’ kwestie van brons smelten en in de juiste vorm laten stollen. Zodoende zijn er dus verscheidene allemaal even authentieke Denkers te vinden over Europa verspreidt! Dante denkt dus overal (aan)!

7. Olmec’s reuze hoofden

Pawel Szczepanski/Shutterstock

We verlaten Europa even om een uitstapje te maken naar Zuid Amerika. De Olmec was een cultuur en groep mensen die woonden in de tropische laaglanden in het zuiden van Mexico (tegenwoordig Veracruz en Tabasco). Deze cultuur bloeide rond 1400 voor Christus tot 400 voor Christus, en haar meest indrukwekkende spoor is de plaatsing van gigantische gehelmde stenen hoofden. Men vermoedt dat het misschien portretten zijn van leiders. Geen van de twee hoofden zijn identiek aan elkaar, hetgeen suggereert dat het hier inderdaad om individuele (belangrijke) personen gaat.

Hoe massief zijn ze? Van de zeventien gevonden hoofden die gevonden zijn, verschilt het formaat nogal, maar de grootste is maarliefst 3,4 meter hoog. Dit hoofd torent dus twee mensen-lengtes boven ons uit!

Ook deze hoofden hebben overigens moeten leiden onder vandalisme. In 2009 nog, braken ten minste drie mensen het museum binnen waar de hoofden bewaard werden, om een oud pre-Columbiaans ritueel op de hoofden uit te voeren (iets met zout, grapefruitsap en olie, een gegarandeerde combinatie om stenen te laten oplossen).

6. Het Moederland roept!

Terug naar Europa, Rusland om precies te zijn. Het Moederland roept is een 85 meter hoog cementen standbeeld dat in Wolgograd (vroeger Stalingrad) staat, ter nagedachtenis aan de Slag om Stalingrad in 42/43. In 1967 werd het standbeeld voltooid en beeldt een dame af die strijdvaardig met zwaard in handen de aanval aankondigt. Haar postuur zelf is ’slechts’ 52 meter, en haar geheven zwaard torent dus nog een extra 33 meter boven haar uit!

Aanvankelijk was haar zwaard gemaakt voor de eeuwigheid, het werd van roestvrij staal gemaakt. Echter, roestvrij staal bleek te zwaar, en de krachten van winden rondom het beeld te sterk. Daarom werd preventief het zwaard vervangen in 1972. Nog meer tegenspoed ervoer het beeld in 2009, toen het leek alsof het zou instorten vanwege stijgend water. Het beeld zou langzaam aan het wegzakken zijn (het staat inmiddels al 20 centimeter uit lood). Gelukkig werd in 2010 de constructie hersteld en het beeld is tegenwoordig weer veilig te bezichtigen.

De naam ’het moederland roept’ is eigenlijk een schamele vertaling van de originele titel. Het Russische woord voor moederland is afkomstig van het woord ’geboorte’ en kan ook wel vertaald worden als ’geboorteplek’. In principe staat er dus iets als ’het land waar ik geboren ben roept’.

5. Het Vrijheidsbeeld

We gaan vanuit het vroegere communistische rijk direct door naar het kapitalistische westen, de Verenigde Staten. Op Liberty island, in New York, staat namelijk het kolossale Vrijheidsbeeld. Het beeld staat symbool voor iedereen, van immigranten, tot terugkerende Amerikanen en bezoekers. Met 46 meter in hoogte is dit beeld een fractie kleiner dan onze nummer 6, maar ze telt 93 meter als we de sokkel meetellen, en als dit een lijst was met de hoogste beelden, dan kwam dit beeld dus vóórop het Russische Moederland-beeld.

De Fransoos Frederic Bartholdi ontwierp het beeld, en het werd voorzien van een staalconstructie door niemand anders dan Gustave Eiffel. Bartholdi’s moeder, zo wil het verhaal, stond model. Oorspronkelijk heette het beeld overigens ’Vrijheid verlicht de wereld’ maar voor de Amerikanen was de leus ’vrijheid’ al meer dan genoeg. Een grappig feitje is dat het beeld oorspronkelijk bedoeld was als vuurtoren aan de Noordelijke ingang van het Suez kanaal, maar Egypte kon Frankrijk er niet voor betalen. Dus besloten de Fransen het maar aan Amerika te geven als cadeau, en in 1886 werd het op haar huidige plek neergezet. Een ander weetje, Dame Vrijheid’s kroon bestaat uit zeven punten, en dit staat symbool voor zeven continenten en zeven zeeën.

4. MOAI!

Nee, het is geen nieuw woord voor gapen. De Moai zijn de stenen beelden die op Paaseiland over de grote Oceaan uitkijken. Ze zijn gehouwen uit vulkanisch steen en als je de tijd niet hebt om ze te bezichtigen op de Paaseilanden zelf, kan je eentje zien in het Brits Museum te Londen, en ook eentje in het Louvre, in Parijs.
De meeste beelden zijn uit compact vulkanisch as gehouwen dat uit de krater komt van Rano Raraku. Dichtbij deze krater zijn vele beelden te vinden, ook onafgemaakte beelden, en de groeve waaruit ze komen lijkt in haast te zijn verlaten. Andere beelden liggen nog op een slee die gemaakt is om ze te verplaatsen, of op boomstammen ter transportatie. Dit plotselinge staken van het werk is rond 1700 gebeurd, toen de Moai cultuur werd vervangen door de Tangata Manu (vogelman) cultuur. Het eiland was waarschijnlijk overbevolkt geraakt, en de landbouwgronden waren uitgeput. Daarnaast was er geen hout meer op het eiland over om boten te maken nodig voor vissen, immers al het hout was gekapt om de beelden te verplaatsen! Hongersnoden leidden tot oorlogen en uiteindelijk kannibalisme, en uiteindelijk nam dus de nieuwe cultuur het over. We weten het echter allemaal niet zeker, want toen het eiland werd ’ontdekt’ door westerse walvisvaarders werden zeer effectief de oorspronkelijke tradities en cultuur vernietigd.

3. De Sfinx van Gizeh

We keren de rug naar het Britse Museum van Londen en reizen naar Egypte. Bij Gizeh vinden we het bekendste beeld van de Sfinx ter wereld (er zijn er meerdere). Deze Sfinx ligt naast de dodentempel van Chefren en is gehouwen uit een rotsformatie uit het Eoceen. De Sfinx is 57 meter lang, 6 meter breed en 20 meter hoog, en bestaat uit drie lagen kalksteen.

Haar hoofd beeld waarschijnlijk het hoofd van een farao uit, omdat het een nemes draagt (een koninklijke hoofdtooi). Men gelooft dat in de oudheid de Sfinx zeer kleurrijk beschilderd was: het hoofd en lichaam waren rood, terwijl de nemes afwisselend geel en blauw gekleurd zou zijn gestreept. Als zodanig bewaakte de Sfinx de piramides.

2. Christus de Verlosser

Terug naar zuid Amerika. In de wijk Alto da Boa Vista, te Rio de Janeiro in Brazilië staat een enorm standbeeld van Jezus Christus. Hoewel het beeld ’slechts’ 38 meter hoog is, torent het desalniettemin boven alles en iedereen uit, omdat het op een 710 meter hoge berg staat, genaamd Corcovado. Het weegt 1145 ton en de spanwijdte van Jezus’ armen is 28 meter (bijna net zo breed als hoog dus!).

In 1850 al wilde de Katholieke priester Pedro Maria Boss het beeld plaatsen, maar de koningin wilde het niet helpen financieren. Toen in 1889 Brazilië een republiek werd, werd het idee van tafel geworpen. Echter, in 1921 werd er nieuw leven in het idee geblazen, en tien jaar later was het beeld gereed. President Getulia Vargas wijdde het in met een officiële ceremonie. In 2007 werd dit beeld overigens tot een der zeven nieuwe wereldwonderen betitelt.

1. De David

Asier Villafranca/Shutterstock

Wie kent het beeld niet, de David van Michelangelo Buonarroti, die ergens tussen 1501 en 1504 werd vervaardigd uit marmer. Het beeld is maarliefst 5,17 meter hoog (we mogen daar het voetstuk wel bij meetellen!) en stelt, zoals de naam ons al doet vermoeden, David voor. David van de Bijbel, om precies te zijn, die op het punt staat om de reus Goliath aan te vallen met zijn geladen slinger (nonchalant over zijn schouder geworpen).

Dat Michelangelo een groot ruimtelijk inzicht had blijkt wel uit de constructie van het beeld. Het bovenlichaam is namelijk aan de grote kant, omdat Michelangelo wist dat men het beeld vanaf de grond zou bezichtigen, en men het dus in perspectief zou zien. Om alles zichtbaar te houden maakte hij dus het bovenlichaam wat groter.

Het beeld stond oorspronkelijk op de Piazza della Signoria voor Palazzo Vecchio, in Florence, maar het werd hevig aangetast door weersomstandigheden (waarvan de door de mens veroorzaakte zure regens geen klein deel uitmaakten!). Daarom is David naar binnen gebracht, en vertoeft tegenwoordig in veilige atmosferen in de Accademia. Op de Piazza heeft men wel een replica neergezet, om de leegte te vullen.

Al deze beelden zijn groot, zij het omdat ze beroemdheden afbeelden, of omdat ze door beroemdheden vervaardigd zijn, of omdat het gewoon imposante, gigantische, ontroerende, of anderszins indrukwekkende bouwwerken zijn. Eén ding hebben alle beelden gemeen: wanneer je aan de voet ervan staat, is bijna iedereen onder de indruk ervan. Hoewel ze wellicht niet veel lijken op foto, maken de werkelijke bouwsels een enorme impressie op haar bezoekers. Altijd de moeite waard dus, om te bezoeken!

Een groot deel van deze standbeelden zagen we al eerder bij de cliché toeristenfoto’s, kijk hier welke en als je standbeelden interessant vindt kijk dan ook eens naar de hoogste standbeelden ter wereld.