10 Landen zonder leger (die ze vroeger wel hadden)

Bijna alle landen in de wereld hebben een krijgsmacht. De hoofdtaken van de krijgsmacht zijn het verdedigen van het land en hulp bieden bij noodsituaties. Ook worden de legers vaak ingezet bij buitenlandse missies om verschillende redenen.

Nederland heeft een krijgsmacht die in 1572 is opgericht en bestaat uit de koninklijke marine, de koninklijke landmacht, de koninklijke luchtmacht en de koninklijke marechaussee. Hoewel er de afgelopen jaren flink is bezuinigd op onze krijgsmacht, bestaat deze in ons land nog wel. De volgende landen hebben om verschillende redenen geen krijgsmacht meer.

10. Dominica (leger in 1981 opgeheven)

Dominica is een klein eiland in de Caribische zee. Het land heeft slechts 74.000 inwoners en heeft vandaag de dag geen krijgsmacht meer. Bijna 20 jaar geleden is de krijgsmacht opgeheven. Reden: het leger probeerde een staatsgreep uit te voeren. Het land heeft toen besloten om het leger daarom maar op te heffen.

Voor de verdediging is het land afhankelijk van de Regional Security System (RSS). Dit is een soort samenwerking tussen de verschillende Caribische landen om de veiligheid te waarborgen. Verder heeft het land een soort politie-eenheid die omgevormd kan worden tot een militaire eenheid in tijden van oorlog of nood. Tot slot kan het landje in tijden van oorlog of nood vertrouwen op militaire steun van de Verenigde Staten.

9. Liechtenstein (leger in 1866/1868 opgeheven)

Liechtenstein is een klein bergstaatje in Europa dat tussen Zwitserland en Oostenrijk ligt. De voertaal in Liechtenstein is Duits. Het land heeft minder dan 40.000 inwoners en wordt bestuurd door een vorst.

Het land had tot en met 1866 (andere bronnen benoemen 1868) een leger. De reden dat het leger is opgeheven is volgens sommige bronnen een vreemde. Het leger van Liechtenstein, bestaande uit 80 man, werd naar Italië gestuurd. Het aantal dat terugkwam: 81! Ze waren namelijk bevriend geraakt met een Italiaan en deze sloot zich bij het gezelschap aan. Om te voorkomen dat het gezelschap vaker vrienden zou meenemen, werd het land gedwongen om het leger af te schaffen. Een andere, minder humoristische reden: het leger is simpelweg te duur voor een land als Liechtenstein en in vredestijd onnodig. In tijden van oorlog en nood kan het leger rekenen op buurland Zwitserland.

8. San Marino (1740 opgericht, tegenwoordig nog slechts ceremonieel)

Viktor Hejna / Shutterstock.com

San Marino is net als Liechtenstein een dwergstaat in Europa. Het land wordt omringd door Italië en heeft bijna 35.000 inwoners. San Marino heeft de oudste nog in kracht zijnde grondwet (rond 1600) en San Marino is de oudste nog bestaande constitutionele republiek in de wereld, gesticht in het jaar 301. Ruim 1400 jaar later werd het leger opgericht. De taak destijds was het beschermen van het land, de staatshoofden en andere belangrijke overheidsfunctionarissen. Tegenwoordig bestaat het leger weliswaar uit verschillende korpsen, zoals bijvoorbeeld een gendarmeriekorps en een geüniformeerd korps, maar bekleed het vooral een ceremoniële rol en is het verantwoordelijk voor de veiligheid binnen het kleine land. De jure heeft San Marino dus wel een krijgsmacht, de facto echter niet (meer).

7. Vaticaanstad (1506, tegenwoordig nog een ceremoniële functie)

Het kleinste land ter wereld, Vaticaanstad, heeft ongeveer 1.000 inwoners en wordt omsloten door Rome. In 1505/1506 werd de Zwitserse garde opgericht die moest zorgen voor het beschermen van de Kerkelijke staat. Niet alleen Vaticaanstad had een Zwitserse garde, ook koningen en andere vorsten beschikten vaak over een Zwitserse garde.

In 1527 bestond het ‘leger’ uit 189 man en vocht het tijdens de Plundering van Rome. Tijdens de plunderingen kwam 147 man om het leven, de 42 overlevenden wisten de paus in veiligheid te brengen. Dit getuigt van grote moed ! Dit kom ook tot uitdrukking in het motto van de garde:”Acriter et Fideliter” (dapper en trouw).

Rostislav Glinsky / Shutterstock.com

De Zwitserse Garde van Vaticaanstad is de laatste in zijn soort en bestaat vandaag de dag uit 120 man. De mannen moeten tussen de 19 en 30 jaar oud zijn, minstens 174 cm lang, minimaal 2 jaar in de garde dienen en de Vaticaanse nationaliteit aannemen. Daarnaast hebben de leden van de garde wel degelijk een militaire opleiding gevolgd en zijn ze dus professionele militairen. In de pijpen van hun pofbroek dragen ze dan ook een automatisch wapen. Desondanks vervult de garde een ceremoniële rol en wordt het niet (meer) als een krijgsmacht gezien.

6. Monaco (tot de 17e eeuw in het bezit van een krijgsmacht)

trabantos / Shutterstock.com

Het laatste land op het Europees grondgebied dat in deze lijst aan bod komt. Na Vaticaanstad is Monaco het kleinste land ter wereld. Monaco is dichtbevolkt en heeft ruim 30.000 inwoners. Tevens wordt Monaco omsloten door Frankrijk en ligt het dichtbij de Italiaanse grens.

In 1297 nam Francois Grimaldi, verkleed als monnik, samen met zijn legertje het fort in Monaco in. Het huis Grimaldi had vanaf toen de macht in het ministaatje en heeft dat vandaag de dag nog steeds. Het legertje van Grimaldi nam nog meer gebied in, maar deze verklaarde zich later weer onafhankelijk en behoort vandaag de dag tot Frankrijk.

Tot en met de 17e eeuw had Monaco een krijgsmacht, maar deze werd later opgeheven, omdat zij niet kon opboksen tegen de artillerie van andere landen. Monaco heeft tegenwoordig wel een legereenheid, bestaande uit 255 man, maar deze legereenheid zorgt meer voor de binnenlandse veiligheid. Voor buitenlandse militaire aangelegenheden is het land afhankelijk van Frankrijk.

5. Costa Rica (in 1948 is de krijgsmacht opgeheven)

In tegenstelling tot een aantal andere landen in deze lijst is Costa Rica een land met miljoenen inwoners, ongeveer 5 miljoen om precies te zijn. Costa Rica ligt in Midden-Amerika en is een van de weinige landen in de wereld zonder leger.

In de jaren veertig woedde er een korte burgeroorlog in Costa Rica, die uiteindelijk werd gewonnen door José Figueres Ferrer en zijn mannen. Ferrer besloot daarna om de krijgsmacht af te schaffen. In 1949 werd in de grondwet de opheffing van het leger vastgelegd. Het voordeel: in tegenstelling tot de buurlanden zijn er in Costa Rica geen geweldsuitbarstingen geweest. Het geld dat vrijkwam werd uitgegeven aan onderwijs, veiligheid en cultuur. Toch was er bijna een oorlog met buurland Nicaragua. Nicaragua besloot namelijk om een eilandje in de San Juan rivier in te nemen, omdat zij daar volgens Google Maps recht op hadden. Costa Rica reageerde door een zwaar bewapende politiemacht te sturen. De beide landen besloten vervolgens om het geschil voor te leggen aan het Internationaal Gerechtshof te Den Haag.

Hoewel Costa Rica dus geen leger heeft, heeft het wel speciale commandoteams, namelijk de UEA en UEI. Volgens critici zijn deze commandoteams wel degelijk een leger, behalve qua naam. Niet geheel onlogisch, want deze commandoteams dragen camouflerende kleding en zijn zwaar bewapend. Men kan dus de politie in deze landen niet met onze politie vergelijken. In deze landen is de politie namelijk een stuk strenger en beschikt het over zwaardere wapens.

Desalniettemin heeft Costa Rica officieel dus geen krijgsmacht. Het land vertrouwt op internationale organisaties die de vrede in de wereld willen waarborgen en problemen omtrent de vrede willen oplossen. Daarnaast kan Costa Rica, in tijden van nood of oorlog, binnen mum van een tijd een tijdelijk leger op touw zetten. 1 december is de nationale feestdag van Costa Rica: de dag dat het land het leger afschafte.

4. Haïti (leger opgeheven in 1995)

Nog een land met (redelijk) veel inwoners, maar zonder krijgsmacht. Haïti is een eilandenstaat in de Caribische zee en heeft ruim 10 miljoen inwoners.

Haïti kent een rijke geschiedenis met veel opstanden en onrust. Allereerst was het land een kolonie van Spanje en vervolgens van Frankrijk. Onder Frankrijk was er sprake van slavernij in het land. De bewoners keerden zich vervolgens tegen Frankrijk, wisten de Fransen te verslaan en de onafhankelijkheid uit te roepen. Probleem: het land raakte in een isolement, omdat andere staten weigerden met Haïti samen te werken. Frankrijk eiste 150 miljoen Franc van Haïti om het isolement op te heffen en de onafhankelijkheid te steunen. In 1830 was de helft afbetaald en pas in 1947 volledig.

Nadat de Fransen waren verslagen, ontstond er een machtsvacuüm in het land. Tussen 1843 en 1915 waren er 22 bewindsveranderingen, verschillende coupes en samenzweringen. Dit was wederom funest voor de economie van het land. Van 1915 tot 1934 was Haïti bezet door de Verenigde Staten. De bevolking was niet blij met de Amerikaanse overheersing en de Amerikanen verlieten vervolgens het land. Dit werd als een tweede onafhankelijkheid gezien, maar van rust was daarna geen sprake. Er was opnieuw een machtsvacuüm en in 1934 was er een nieuw conflict. De mulattenmilitie, de zwarte bevolking en de overgebleven Amerikaanse gardes wilden allemaal de macht grijpen. Tot en met 1957 waren er wederom verschillende regimes en volgden verschillende presidenten elkaar in een rap tempo op.

In 1957 kwam daaraan een einde toen de familie Duvalier de macht greep. Deze familie regeerde tussen 1957 en 1986. Allereerst regeerde Francois Duvalier (Papa Doc) over het land, vervolgens gaf hij het stokje door aan zijn zoon Jean-Claude (Baby Doc). De familie voerde een schrikbewind uit met vele moorden, martelingen en verkrachtingen. In 1986 werd uiteindelijk de dictatuur omver geworpen en volgden verschillende militaire staatsgrepen elkaar op. In 1991 was er een democratische stemming en werd Jean-Bertrand Aristide als president verkozen. Hij kon er niet lang van genieten, want in hetzelfde jaar werd de president met een militaire coup afgezet. In 1994 werd Aristide met buitenlandse steun van onder andere de VS weer tot president gekroond en in het jaar 2000 werd hij wederom democratisch verkozen. In het jaar 1995 besloot Aristide om het leger op te heffen, met oog op de jarenlange onrust in het land en de vele staatsgrepen. Daarmee was de gifbeker nog niet leeg voor Haïti, want rebellen kwamen in opstand en namen grote delen van het land in.

Het politieapparaat kon geen weerstand bieden tegen de rebellen en Aristide stond voor de keus om of het land te verlaten of geliquideerd te worden. Hij koos voor het eerste, maar zijn overgebleven troepen werden bijna allemaal vermoord. De jaren daarna volgden er wederom verschillende presidenten. Tegenwoordig is Jovenel Moïse aan de macht in het land. Niet geheel verrassend wordt zijn bewind gekenmerkt door corruptie. Hij heeft daarnaast ook weer een kleine legermacht op de been gezet, maar van een echte krijgsmacht is nog geen sprake. De roerige geschiedenis, de verschillende natuurrampen en de slechte economie maken Haïti tot een van de armste landen ter wereld. De VN-vredesmacht MINUSTAH probeert met alle macht de staat enigszins te hervormen en de veiligheid in het land te waarborgen.

3. Grenada (leger opgeheven in 1983)

Grenada is een eilandje in de Caribische zee en heeft ongeveer 110.000 inwoners. Het eiland was eerst een kolonie van Frankrijk en vervolgens van het Verenigd Koninkrijk, totdat het in 1974 onafhankelijk werd. Het bleef toen vervolgens nog wel onderdeel van het Verenigd Koninkrijk. Van 1974 tot en met 1979 was het land een dictatuur.

In 1979 pleegde Maurice Bishop, leider van de NJM, een staatsgreep. Door zijn marxistisch-leninistische denkbeelden en zijn sympathie voor het communistische Cuba, maakte hij zich niet geliefd bij de buurlanden. In 1983 ontstond er onrust binnen de NJM en greep Huson Austin de macht en werd Bishop vermoord. Met steun van Dominica (ook al benoemd in deze lijst) en andere omliggende buurlanden werd samen met de Verenigde Staten een militaire interventie gehouden, ook wel bekend als de invasie van Grenada. De coupleiders werden afgezet en in 1984 werden er verkiezingen gehouden onder druk van de VS en is de rust wat meer teruggekeerd op het eiland. De VS werden scherp veroordeeld voor het binnenvallen van Grenada, omdat de VS niet gevraagd werden om militair in te grijpen. Toch is Grenada, bij situaties van nood en oorlog afhankelijk van de VS. Door de staatsgreep van het leger in 1979 en 1983, heeft het land besloten het leger af te schaffen.

2. Mauritius (leger in 1968 opgeheven)

Mauritius is een eilandengroep ten oosten van het Afrikaanse continentale vasteland. Het land heeft bijna 1,5 miljoen inwoners. Mauritius is vernoemd naar Maurits van Oranje, de prins van oranje tijdens de 80-jarige oorlog.

Mauritius was dus een onderdeel van Nederland. In 1810 pakten de Britten de macht in Mauritius. Pas in 1968 werd het land onafhankelijk, maar het bleef altijd deel van het Britse gemenebest. In 1992 werd het land een republiek. In tegenstelling tot Haïti is het dus niet de corruptie die ervoor zorgt dat Mauritius geen leger heeft. De voornaamste redenen zijn: het leger is niet noodzakelijk in tijd van vrede, daarnaast geef het land liever geld uit aan andere zaken voor het land.

Tot 1968 had het land een leger. Vandaag de dag heeft het land actief personeel dat bestaat uit 10.000 man. Ongeveer 8.000 personen vormen de nationale politie die zorgt voor de binnenlandse veiligheid. 1500 personen vormen de Special Mobile Force, dit is een paramilitaire eenheid die voor de binnenlandse en de externe veiligheid van Mauritius zorgt. Deze personen zijn dus zwaarder bewapend dan de nationale politie. De laatste 500 personen vormen de Coast Guard. Deze eenheid bewaakt de wateren van Mauritius. Mauritius heeft 2 vliegtuigen die zorgen voor patrouille en 4 helikopters die eveneens patrouilleren. Tot slot heeft het land 9 patrouilleschepen die de wateren van Mauritius bewaken en beschermen.

1. Panama (leger in 1990 opgeheven)

Het laatste land dat we in deze lijst van landen zonder leger benoemen is Panama. Panama is net zoals Costa Rica een land in Midden-Amerika. Het land telt bijna 4 miljoen inwoners. Ook Panama kent een roerige geschiedenis, weliswaar minder heftig dan Haïti, maar toch noemenswaardig. Panama heeft namelijk meerdere staatsgrepen gekend, het was de staatsgreep van 1981 die ervoor heeft gezorgd dat uiteindelijk het leger van Panama werd opgeheven.

In 1981 greep Manuel Noriega de macht. Hij gedroeg zich als een dictator en onder zijn bewind liepen de binnenlandse spanningen op en verslechterde de economie. Het hoogtepunt van zijn bewind: de oorlogsverklaring aan de VS in 1989. Deze oorlogsverklaring werd aanvankelijk niet serieus genomen, maar nadat een Amerikaanse militair door de troepen van Noriega werden doodgeschoten, besloten de VS om in te grijpen. Het militaire regime van generaal Manuel Antonio Noriega werd ten val gebracht en het leger werd in 1990 opgeheven onder druk van de VS. Vervolgens keerde de democratie, ook onder druk van de VS, weer terug.

Mark Pitt Images / Shutterstock.com

In 1994 werd door het parlement een grondwetswijziging aangenomen om het leger definitief op te heffen. Toch beschikt het land nog wel over eenheden van de politie die over militaire capaciteiten beschikken, evenals een kustwacht. Ook het gecamoufleerde veiligheidskorps, het Senafront, heeft militaire capaciteiten en heeft als taak de grens met het buurland Colombia te verdedigen. Een krijgsmacht heeft het land niet meer (het beschikt namelijk niet over pantservoertuigen, gevechtsvliegtuigen, gevechtsschepen, etc.) en daarom wordt het land als een vreedzaam land gezien. Ook gaat het economisch het land voor de wind, de kosten voor een krijgsmacht worden tegenwoordig in het land geïnvesteerd.

Meer lijstjes over leger & oorlogen

• Top 10 Beroemde Militaire strategieën en oorlogstactieken
• Koude Oorlog – de 10 Belangrijkste Momenten
• 10 keer bijna een atoomoorlog
• 10 oorlogen voor de meest bizarre redenen
• 10 Veiligste landen (in geval van oorlog
• Eerste Wereldoorlog – 10 Choquerende feiten
• 10 Geheime wapens van de Nazi’s
• 10 Oorlogsdieren – Dieren die ingezet zijn tijdens de oorlog
• 10 Meest verschrikkelijke oorlogen
• 10 Sterkste Legers ter wereld

Dit artikel is geschreven door Ties Grotenhuis, student Rechten.

Wij zoeken nog schrijvers! Ben jij kenner over een leuk onderwerp? Mag van alles zijn, boeken, games, films, geschiedenis, klimaat, etc, onze subtitel is niet voor niets ‘lijstjes over van alles’. Interesse? Je artikel wordt gelezen door duizenden lezers, ideaal om als tekstschrijver een portfolio op te bouwen. We kunnen mogelijk een kleine vergoeding bieden. Neem hier contact met ons op.