10 Versies van de Hel van verschillende geloven

Waar gaan we naartoe na onze dood? Die vraag houdt de mens al sinds zijn ontstaan bezig. Er is jammer genoeg niemand die het exact weet. Het is een kwestie van geloof. De meeste godsdiensten beloven een soort ‘hemel’ waar je naartoe mag als je je voorbeeldig gedraagt op aarde. Als je iets hebt mispeuterd tijdens je leven, heb je geen recht op die hemel en ga je naar de hel. Dat zou een plaats zijn waar je ziel voor eeuwig en altijd moet boeten voor al wat je hebt uitgespookt op aarde. Maar wat moeten we ons voorstellen bij de hel?

In de christelijke traditie werd de hel meestal voorgesteld met veel vuur, vlammen en zwaveldampen, waar de zielen van slechteriken voor eeuwig moeten lijden. Volgens andere godsdiensten zijn er verschillende gradaties in de hel, en naar welke ‘afdeling’ je wordt gestuurd hangt af van de ernst van je zonden. In de loop van de geschiedenis werd de hel bij verschillende culturen op diverse manieren voorgesteld. Hieronder 10 versies van de hel, de ene al wat angstaanjagender dan de andere.

Avīci, de boeddhistische hel

Neen, we bedoelen niet de Zweedse dj Tim Bergling, die als artiestennaam Avicii koos. Bergling wilde genoemd worden naar het 7de en allerlaagste niveau van de boeddhistische hel. De schrikwekkende plaats dus waar een boeddhist terechtkomt wanneer hij de ergst denkbare misdaden heeft begaan tijdens zijn vorige leven. Iemand vermoorden is op zich al een afschuwelijke misdaad, maar om in Avīci te raken moet je nog een stapje verdergaan: je moet je eigen ouders of een priester vermoorden. In de boeddhistische hel wil je niet terechtkomen.

In het eerste niveau van de hel (waarvoor je slechts een paar pekelzonden moet hebben bedreven) wordt het vlees al van je lijf gerukt door andere ‘bewoners’ van de hel. Als je in het 4de niveau belandt, mag je je verwachten aan het drinken van gloeiendheet vloeibaar koper. En als je het helemaal te bont hebt gemaakt tijdens je vorige leven en in het zevende niveau (Avīci) terechtkomt, word je gekookt in gesmolten ijzer. Geen prettig vooruitzicht, maar gelukkig moet een boeddhist niet voor eeuwig in de hel blijven. Boeddhisten geloven immers in reïncarnatie. Wanneer je uiteindelijk sterft in de hel, word je opnieuw geboren als mens, dier of geest. Hopelijk gedraag je je nadien wat beter….

Tartarus: de hel van de oude Grieken

Jan Brueghel the Elder/publiek domein

De zielen van gestorvenen gingen volgens de oude Grieken naar de onderwereld. In die onderwereld was er ook een plaats gereserveerd voor wie zich verschrikkelijk had misdragen tijdens zijn aardse bestaan. Wie zich de toorn van de goden op de hals had gehaald, ging naar de Tartarus: een bodemloze put onder het rijk van de doden. De afstand van de aarde tot Tartarus was even groot als de hemel van de aarde verwijderd was.

William Blake/publiek domein

De Tartarus was omhuld door 3 dikke lagen ‘donkere nacht’, zodat de zon niet tot deze Griekse hel kon doordringen. Er waren 3 goddelijke rechters die beslisten over wie in Tartarus terechtkwam: Rhadamanthys, Aeacus en Minos. Ontsnappen uit de onderwereld was er niet bij, want de poorten werden bewaakt door een monster met verschillende koppen: Cerberus.

Carl Rahl/Publiek domein

De vrouwelijke Erinyen bewaakten de Tartarus. Geen bevallige dames, maar weerzinwekkende creaturen die slangen op hun hoofd droegen in plaats van haar, vleugels hadden als bij een vleermuis en bovendien met brandende fakkels en zwepen de bewoners voortdurend pijnigden. Geen plaats waar je lang wilt blijven….

Kasyrgan: de Mongoolse versie van de hel

Volgens het Mongoolse sjamanisme beoordeelt Erlik Khan, de prins van de onderwereld, de zielen van alle gestorvenen. Als je flink wat op je kerfstok hebt, mag je rekenen op een enkele reis naar Kasyrgan, de diepste laag van de Mongoolse hel. Een pot met kokende teer wacht daar op je verdoemde ziel. Als je van je aardse leven helemaal een puinhoop hebt gemaakt, zink je naar de bodem van de pot en mag je je verwachten aan eindeloos lijden. Er is gelukkig nog hoop als je minstens één goede daad hebt uitgevoerd op aarde. Dan stijg je naar het oppervlak van het kokende teer en maak je een kans dat de zielen van goede mensen in de hemel je uit de pot komen halen.

Niflheim, de ijzige hel van de Vikingen

John Charles Dollman/Publiek domein

In onze westerse cultuur zijn we gewend aan een hel vol met vuur, vlammen en rook. De Vikingen, bewoners van het koude noorden, stelden zich de hel echter als een ijzige plaats voor. Je moest niet veel moeite doen om in de eerste laag van de hel, Helmheim, te belanden. Het volstond om glansloos te sterven, gewoon aan ziekte of ouderdom, en niet als heldhaftige krijger op het slagveld.

Lorenz Frølich/Publiek Domein

Er bestond echter een ‘afdeling’ in Helmheim waar de geesten van zondaars en misdadigers terechtkwamen: Niflheim. In Niflheim was het zo mogelijk nog kouder dan in Helmheim. Een monsterachtige hond (Garmr) en de reuzin Modgud bewaakten de hel. Een klapwiekende arend zorgde voor een ijzige wind die voortdurend door de Vikinghel waaide.

De hel van de Egyptenaren

Hunefer/Publiek Domein

De oude Egyptenaren hadden niet zo’n mooi vooruitzicht op het hiernamaals. Zelfs als je je tijdens je leven uitstekend had gedragen, ging je niet rechtstreeks naar de hemel. Volgens de oude Egyptenaren splitste je ziel zich na de dood in 2 delen. Het eerste deel bleef in je lichaam. Dit gedeelte van de ziel vertegenwoordigde je persoonlijkheid. Het andere deel ging naar het rijk der doden, Duat genoemd. Daar ging je ziel op zoek naar Osiris, de god van het dodenrijk. Niet bepaald een gemakkelijke tocht: allerlei schrikwekkende monsters achtervolgden je ziel. Als je ziel Osiris niet vond, kwam je in de eeuwige vergetelheid terecht. Maar zelfs als je ziel in het dodenrijk van Osiris aankwam, was jouw lot nog niet helemaal zeker. Eerst ging Osiris na of je meer goede dan slechte daden had volbracht en of je bepaalde zonden op je kerfstok had. Bij een positief oordeel mochten de 2 delen van je ziel terug met elkaar herenigd worden in je lichaam. Zelfs dan lagen er nog steeds valse goden op de loer die je ziel ten prooi wilden geven aan een afschuwelijk monster. Het was bovendien van groot belang om je gestorven lichaam goed te bewaren – je ziel kon immers niet terugkeren naar een rottend lichaam. Dit verklaart waarom de oude Egyptenaren meesters waren in het mummificeren.

De hel volgens het zoroastrisme

Het zoroastrisme is een van de oudste godsdiensten ter wereld, gesticht door de profeet Zarathustra. Het is nog steeds een belangrijke godsdienst in India en Iran. Volgens het zoroastrisme wordt je ziel na jouw dood niet beoordeeld door God. Je ziel beoordeelt zichzelf. Drie dagen na je dood gaat je ziel naar het ‘Huis der Leugens’. Daar ontmoet je ziel een vrouw. Mannen vinden dit misschien een leuk vooruitzicht, maar deze vrouw kan fantastisch mooi zijn of… afschuwelijk lelijk. Hoe mooi of lelijk de vrouw is, hangt af van de goede en slechte daden die je verrichtte tijdens je leven.

De mooie jongedame neemt je ziel mee naar het paradijs, ook wel Vahishta Ahu genoemd. Als je ziel zichzelf als slecht beoordeelde, moet je met een afzichtelijke heks mee naar de hel, ook bekend als ‘Achista Ahu’. In bepaalde stromingen van het zoroastrisme krijg je echter nog de kans om terug te keren naar aarde en je zonden ongedaan te maken.

Mictlan, de onderwereld van de Azteken

Volgens het geloof van de oude Azteken ging iedereen na de dood naar het sombere Mictlan, behalve wie op het slagveld sneuvelde, vrouwen die stierven tijdens de bevalling of personen die door de bliksem werden geraakt. Mictlan was het negende en laagste niveau van de onderwereld, waar je ziel pas geraakte na een erg gevaarlijke tocht. Tijdens die tocht moest je ziel diepe ravijnen oversteken en weerstaan aan bloeddorstige monsters en demonen. Gelukkig werd je ziel tijdens de tocht in de onderwereld begeleid door een hond, Xolozcuincles genoemd. De Azteken cremeerden daarom een hond samen met het lichaam van de doden. De koning en koningin van Mictlan waren Mictlantecuhtli en Mictecacihuatl, beiden belangrijke goden in de Azteekse mythologie.

De Chinese hel Diyu

Chinezen die zich misdragen tijdens hun aardse bestaan, gaan na hun dood naar Diyu, de traditionele Chinese hel. Je wordt er gestraft al naargelang de ernst van de slechte daden die je hebt verricht tijdens je leven. Als je je schuldig maakte aan liegen of kwaadspreken, verlies je ‘slechts’ je tong. Heb je iemand verkracht of iets gestolen, dan mag je je aan een zwaardere straf verwachten: je wordt gekookt in hete olie. Heb je nog erger misdaden op je kerfstok, dan moet je gesmolten metaal drinken. Gelukkig blijf je niet voor eeuwig in deze hel. Je verblijf in Diyu bereidt je alleen maar voor op reïncarnatie en een nieuw – en hopelijk beter – leven.

Het Mesopotamische Ersetu

Volgens de oude Mesopotamiërs deed het er niet toe hoe je je gedroeg in je leven. Na de dood ging iedereen, zowel goede als slechte mensen, naar Ersetu. Het verblijf in Irkalla was voor eeuwig – ontsnappen was niet mogelijk. Om er te komen moest je 7 zwaar bewaakte poorten passeren. Heerser over Ersetu was Ereshkigal, koningin van de onderwereld, samen met haar man Nergal, de koning van de dood. Ereshkigal verklaarde je dood en noteerde je naam in een dik boek. Ersetu was niet bepaald een paradijselijke plaats. Het stikte er van de demonen, waaronder de vreselijke demon Lamashtu, die kinderen verorberde.

Gehenna, de inspiratie voor de christelijke hel

Jewish Encyclopedia/Publiek Domein

Gehenna was een locatie ten zuiden van Jeruzalem (tegenwoordig bekend als het Dal van Hinnom), waar in de tijd van koning Salomon kinderoffers werden volbracht. De kinderen kwamen levend in het vuur terecht. Later gebruikte men deze plaats om vuil, lijken van dieren en lijken van misdadigers te verbranden. Dit gebruik vormde de inspiratie voor de christelijke hel, waarin zondaars pijn moeten lijden in een eeuwig brandend vuur. Volgens sommigen moet een verdoemde ziel echter niet voor eeuwig in de hel blijven, alleen maar tot deze voldoende gezuiverd is. Er is dus toch nog hoop moest je ziel onverwacht in de hel terechtkomen…

Na het lezen over de verschillende versie van de hel ben je nu misschien toe aan de verschillende versies van de hemel!