10 Weetjes over de Nachtwacht – Het beroemde schilderij van Rembrandt

De Nachtwacht is misschien wel een van de bekendste Nederlandse schilderijen ter wereld. Het schilderij werd in 1642 geschilderd door Rembrandt van Rijn. Er valt genoeg te zien op het schilderij en er zijn een aantal bijzondere geheimen te ontdekken. Je leest erover in deze top 10 weetjes over de Nachtwacht.

10. De afbeelding speelt zich niet af in de nacht

Door de donkere kleuren en titel zou je zeggen dat Rembrandt een scène in de nacht op het doek heeft willen zetten. De titel van het schilderij is te danken aan de donkere kleur, maar deze donkere kleur heeft niets met de nacht te maken. De scène speelt zich gewoon overdag af, maar door de combinatie van een donkere laag vernis en een opstapeling van stof werd het schilderij donkerder dan de bedoeling was. In de jaren veertig is deze verkleurde laag weggehaald, waardoor de Nachtwacht er ineens een stuk lichter uitzag.

9. Het schilderij werd gemaakt voor de kloveniersschutters

De kloveniersschutters waren de opdrachtgevers van het schilderij. Deze groep maakte deel uit van de militairen die Amsterdam moesten beschermen, maar die ook een belangrijke functie hadden in het ontvangen van belangrijke personen. Het schilderij moest in een van de feestzalen van de schutters komen te hangen, met 34 leden van de kloveniersschutters die op het schilderij afgebeeld moesten worden. Er wordt gedacht dat de ontvangst van Marie de Medici de belangrijkste reden was om mooie schilderijen voor in de feestzaal te laten maken. De Nachtwacht van Rembrandt was namelijk één van de zeven schilderijen die door de schutters besteld werden.

8. We weten niet waar Rembrandt het schilderij gemaakt heeft

Er is wat onduidelijkheid over de exacte locatie waar de Nachtwacht geschilderd is. Het is te groot om in de thuisstudio van de schilder gemaakt te zijn. Uit oude documenten blijkt dat Rembrandt toestemming bij de gemeente heeft gevraagd om een zomerkeuken achter zijn huis te bouwen. De afmetingen van deze ruimte zouden groot genoeg zijn geweest om de Nachtwacht te kunnen schilderen. Het is ook mogelijk dat Rembrandt gebruikmaakte van de kerk in de buurt van zijn woning, waar hij meer dan genoeg ruimte had voor een groot schilderproject.

7. Rembrandt verdiende 726 euro met dit schilderij

Je zou zeggen dat een schilder zo groot als Rembrandt ook een enorme vergoeding kreeg voor dit meesterwerk. Niets is minder waar, want de schilder ontving slechts 1.600 gulden voor het afronden van dit schilderij. Wanneer je dit vertaalt naar de huidige tijd, zou dit ongeveer 736 euro zijn. Toch hoef je je geen zorgen te maken, want de lonen lagen een stuk lager in die periode. Een gemiddelde werknemer verdiende ongeveer 300 gulden per jaar, dus een vergoeding van 1.600 euro was een klein fortuin.

6. Het was een groot succes voor Rembrandt

De kloveniersschutters waren ontzettend tevreden met het werk dat Rembrandt had geleverd. Het was een ongebruikelijk schilderij dat toch de statigheid van de schutters weergaf. Zijn bijzondere schilderstijl en de indrukwekkende uitstraling van het schilderij zorgden ervoor dat Rembrandt plotseling een ster werd. Hij ontving verschillende aanvragen van belangrijke personen die een portret door Rembrandt wilden laten schilderen. Ondanks dit succes trok Rembrandt zich terug. In de tien jaar na het schilderen van de Nachtwacht hield hij zich nauwelijks bezig met het schilderen van portretten.

5. Rembrandt ging niet goed om met zijn succes

Met talloze aanvragen en betaalde klussen zou je zeggen dat Rembrandt een goed en luxe leven kon leiden. Dat kon de schilder ook, maar zijn levensstijl was veel te extravagant voor zijn inkomen. Hij had een uitgebreide kunstcollectie, woonde in een groot en duur huis en had een dure leefstijl. Hierdoor duurde het niet lang voordat hij al zijn geld kwijt was en in de schulden zat. Rond deze periode verloor hij ook zijn vrouw Saskia en zijn zoon Titus, waardoor het leven van de schilder alleen maar zwaarder werd. Toen hij overleed werd hij in een anoniem graf begraven, tussen alle andere armen van Amsterdam. Na twintig jaar werd zijn graf geruimd, zoals gebruikelijk was bij deze graven.

4. Het blonde meisje is een mascotte

Tussen de militairen is een klein blond meisje te zien. Rembrandt heeft haar in het schilderij verwerkt om de mascotte van de kloveniersschutters op een natuurlijke wijze in het schilderij terug te laten komen. Ze draagt namelijk belangrijke onderdelen van hun mascotte, zoals een riem waar kippenklauwen aan zijn bevestigd. Deze klauwen zijn het symbool voor de clauweniers. Dit meisje zorgt er dus voor dat ingewijden meteen weten over welke schutters het gaat, zonder dat er een duidelijk schild of symbool op het schilderij te zien is.

3. Rembrandt is mogelijk op het schilderij te zien

In principe zou Rembrandt niet thuishoren tussen de groep mensen op zijn schilderij, maar er wordt gedacht dat de schilder toch een klein zelfportret in de Nachtwacht verwerkt heeft. Op het midden van het schilderij zie je een man over de schouder van een andere man kijken. Er is maar één oog zichtbaar en hij draagt een grote pet. Onderzoekers weten niet zeker of deze man Rembrandt is, maar ze hebben een sterk vermoeden van wel. Het is namelijk duidelijk dat deze man geen deel uitmaakt van de groep schutters op het schilderij.

2. Het is kleiner dan het oorspronkelijk was

Wanneer je de Nachtwacht in het echt ziet, is het een indrukwekkend groot schilderij. Toch is het kleiner dan het ooit geweest is. In 1751 werd het schilderij verhuisd van de Kloveniersdoelen naar het stadhuis van Amsterdam. Het schilderij was te groot voor zijn nieuwe locatie, dus werd er een groot stuk van het doek weggesneden. De Nachtwacht die je nu ziet is dus niet exact hoe Rembrandt hem geschilderd heeft. Gelukkig zijn er kopieën van de Nachtwacht gemaakt, waardoor we precies weten hoe het origineel eruitzag. Dat is overigens niet de enige aanpassing die gemaakt is. Een onbekende persoon heeft ook een schild met achttien namen aan het schilderij toegevoegd.

1. De Nachtwacht is drie keer aangevallen

Een wereldberoemd schilderij moet natuurlijk beschermd worden, maar helaas heeft de Nachtwacht meerdere beschadigingen opgelopen door verschillende aanvallen. De eerste aanval vond plaats op 13 januari 1911, toen een man een snee in het schilderij maakte als protest tegen zijn werkloosheid. De tweede aanval vond plaats op 14 september 1975. Een leraar was ervan overtuigd dat het vernietigen van het schilderij zijn opdracht van God was. Na deze aanval werd het schilderij permanent bewaakt, maar toch kon er een derde aanval plaatsvinden. Dit gebeurde op 6 april 1990, toen een werkloze man zuur over het schilderij gooide. Gelukkig konden restaurateurs alle schade door deze aanvallen herstellen.