In 2017 werd voor de allereerste keer een hemellichaam in ons zonnestelsel waargenomen dat afkomstig was uit de interstellaire ruimte. Die ontdekking gebeurde op 20 oktober 2017 door astronoom Rob Weryk van de Universiteit van Hawaï. Officieel kreeg het hemellichaam de naam 1I/2017 U1, maar het object werd al gauw aangeduid met de Hawaiiaanse benaming ‘Oumuamua (neen, dit is geen schrijffout: het voorste accentje (‘) hoort wel degelijk bij de naam!). ‘Oumuamua betekent zoiets als ‘eerste boodschapper van ver’. Het hemellichaam zou lijken op een sigaar, of op een naald, een pen of een monoliet, met een paarse tot roodachtige kleur. Volgens astronomen zwerft het object al honderden miljoenen jaren eenzaam en alleen door de Melkweg. Lees hieronder meer over deze opmerkelijke bezoeker van ‘outer space’….
Geen flauw idee waar ‘Oumuamua vandaan komt
‘Oumuamua wordt in wetenschappelijke artikelen een ‘interstellair object’ genoemd, maar waar dat object precies vandaan komt is een raadsel. Eén ding weten we zeker: ‘Oumuamua kwam grofweg uit de richting van het sterrenbeeld Lier. Om in ons zonnestelsel terecht te komen moet ‘Oumuamua een tocht van honderdduizenden jaren afgelegd hebben. De sterrenstelsels namen honderdduizenden jaren geleden nog een andere positie in ten opzichte van ons zonnestelsel. We hebben dus eigenlijk geen flauw idee uit welk sterrenstelsel ‘Oumuamua werkelijk afkomstig is. Het hemellichaam werd niet door onze zon ‘gevangen’ en ging dus geen deel uitmaken van ons zonnestelsel. ‘Oumuamua passeerde de aarde op een afstand van 24 miljoen kilometer, heeft geen interacties gehad met andere planeten en vliegt intussen onvermoeibaar voort in de richting van sterrenbeeld Pegasus.
Een hemellichaam met een ongelooflijke snelheid
Toen ‘Oumuamua voor het eerst werd waargenomen, snelde het object tegen 60 kilometer per seconde door de ruimte. Die snelheid werd alleen maar groter naarmate ‘Oumuamua de zon naderde. Toen het hemellichaam de zon passeerde, was zijn snelheid opgelopen tot 87,3 kilometer per seconde. Dankzij deze vaart kon ‘Oumuamua ontsnappen aan de zwaartekracht van de zon en zijn weg door het eindeloze heelal voortzetten. Volgens de laatste waarnemingen beweegt ‘Oumuamua zich nu voort tegen 26 kilometer per seconde richting Pegasus. In vergelijking met andere asteroïden en kometen is een ‘Oumuamua een snel hemellichaam. Een komeet zoeft door de ruimte tegen gemiddeld 40 kilometer per seconde. Een asteroïde doet het wat rustiger aan en bereikt gemiddeld ‘slechts’ 25 kilometer per seconde.
Toch niet het eerste object van ‘outer space’
Het was spectaculair nieuws toen werd aangekondigd dat er voor het eerst een interstellair object doordrong tot ons zonnestelsel. Er zwerven vele asteroïden en kometen rond die af en toe de aarde naderen, maar die trekken baantjes om onze zon, behoren dus tot ons zonnestelsel en zijn niet interstellair. Toch was ‘Oumuamua hoogstwaarschijnlijk niet het eerste hemellichaam van ‘outer space’ dat ons zonnestelsel bezocht. Astronomen nemen aan dat jaarlijks meer dan 46 miljoen van dergelijke interstellaire objecten ons zonnestelsel naderen. Die zijn echter zo ver verwijderd dat we ze met onze technologie simpelweg niet kunnen waarnemen. ‘Oumuamua heeft de eer om het eerste waargenomen interstellaire object te zijn dat de aarde passeert.
Hoe ziet ‘Oumuamua eruit?
ESO/M. Kornmesser
Dat weten we niet met zekerheid. Beelden van de sterkste telescopen leverden alleen maar een klein lichtpuntje op. De helderheid van dat lichtpuntje was niet constant, maar vergrootte en verkleinde met een factor 10 in een periode van 8 uur. Astronomen leidden daaruit af dat ‘Oumuamua waarschijnlijk een langwerpige vorm had en om zijn as wentelde. Je moet je ‘Oumuamua dus min of meer voorstellen als een sigaar die door de ruimte buitelt. Het object was maar enkele dagen voldoende dichtbij om waargenomen te worden. Het hemellichaam is inmiddels alweer uit het zicht van de telescopen verdwenen.
Waaruit bestaat ‘Oumuamua?
Ook daarover tasten we in het duister. Het lijkt er niet op dat ‘Oumuamua een komeet is. Wanneer een komeet de zon nadert, verdampt immers het ijs en krijgt een komeet een lange zichtbare ‘staart’ van stof en gas. Dat was niet zo bij ‘Oumuamua. Is het object dan een asteroïde? Asteroïden reflecteren het zonlicht over het algemeen niet zo sterk als ‘Oumuamua. Waaruit ‘Oumuamua is samengesteld, blijft dus onduidelijk. Sommige astronomen geloven dat het oppervlak van ‘Oumuamua bedekt is met een laag koolstof, wat de roodachtige oppervlaktekleur zou verklaren.
Geen komeet, geen asteroïde
Astronomen houden het voorzichtig bij de benaming ‘object’, want ‘Oumuamua kan niet bij de kometen, noch bij de asteroïden ingedeeld worden. Blijkbaar bevat ‘Oumuamua meer rots dan ijs, dus is het geen komeet. Maar ‘Oumuamua kan ook geen asteroïde genoemd worden. Er is immers geen enkel spoor gevonden van de gebruikelijke mineralen die men bij een asteroïde zou verwachten. Noch vis, noch vlees dus. Daarom spreken astronomen nogal vaag over een interstellair ‘object’ of ‘hemellichaam’.
Het duurt nog een tijdje voordat ‘Oumuamua ons zonnestelsel verlaat
‘Oumuamua is al te ver weg om nog nauwkeurig geobserveerd te worden, maar het duurt nog wel een tijdje voordat het object ons zonnestelsel echt verlaat. ‘Oumuamua reist met een snelheid van 26 kilometer per uur richting sterrenbeeld Pegasus, maar er gaan nog 20.000 jaar voorbij alvorens het hemellichaam ons zonnestelsel helemaal achter zich laat. Om ‘Oumuamua toch nog gedetailleerd te onderzoeken, zou er een snel ruimtetuig achteraan moeten gestuurd worden. Maar zelfs onze krachtigste raketmotoren zijn op het ogenblik niet in staat om ‘Oumuamua in te halen. Dan maar wachten op een volgend interstellair hemellichaam dat op bezoek komt….
‘Oumuamua is waarschijnlijk een zuiver natuurlijk fenomeen
Al vlug na de eerste observaties van ‘Oumuamua doken er theorieën op over een buitenaards ruimteschip dat de aarde zou naderen. De exacte vorm en samenstelling van ‘Oumuamua zijn immers niet bekend, en het object lijkt niet op een komeet of een asteroïde. Waarom zou het dan geen ruimteschip zijn, gemaakt door een buitenaardse beschaving die veel intelligenter is dan de mensheid? Sciencefictionliefhebbers begonnen alweer te dromen…. Spectroscopisch onderzoek wees echter uit dat ‘Oumuamua een zuiver natuurlijk object was, dat niet door hoogintelligente ‘aliens’ was vervaardigd.
Paarse kleur
Het oppervlak van ‘Oumuamua bezit een roodachtige tot paarse kleur. Ook dat aspect deed velen geloven dat ‘Oumuamua een ruimteschip was, waarop alien-schilders een rood-paarse verflaag hadden aangebracht. Nuchtere wetenschappers kwamen echter met een heel andere verklaring voor de roodachtige kleur van ‘Oumuamua. Het hemellichaam is honderden miljoenen jaren lang blootgesteld geweest aan intense kosmische straling. En zo’n straling doet wat met het oppervlak van een hemellichaam: ze zorgt namelijk voor een kleurverandering. Astronomen weten dat een rode verkleuring een betrouwbare maat is voor de blootstelling aan kosmische straling, en dus ook voor de tijd die een hemellichaam al in de ruimte heeft doorgebracht. ‘Oumuamua ziet er nog niet bloedrood uit, maar eerder paars. Dat zou erop wijzen dat het object ‘slechts’ een paar honderden miljoenen jaren door het heelal zwerft.
Onvoorbereid op de inslag van een asteroïde
‘Oumuamua dook onverwachts op en passeerde de aarde gelukkig op een grote afstand (24 miljoen kilometer). De plotse verschijning van ‘Oumuamua toont echter wel aan dat we op aarde totaal onvoorbereid zijn op de inslag van een asteroïde uit de ruimte. Omdat ‘Oumuamua met een erg hoge snelheid door ons zonnestelsel scheerde, zouden we nauwelijks de tijd hebben gehad om ons te beschermen tegen een mogelijke inslag. Als ‘Oumuamua het aardoppervlak had bereikt, zou de impact gelijk zijn geweest aan de explosie van meer dan 2000 Hiroshima-atoombommen. De botsing zou een grote stad volledig in de as hebben gelegd. Alles in een straal van 50 kilometer rond de locatie van de impact zou simpelweg volledig van de kaart geveegd zijn. Gelukkig liep het niet zo’n vaart en kan de mensheid de eerste waarneming van een interstellair object nog navertellen.
3 reacties
Waarom vermeerderde Oumuamua vaart van 60 km naar 87,3 km per seconde, toen hij de zon naderde? En waarom nam daarna de snelheid af tot 26 km per seconde? Zat er toch iemand aan het stuur, die gas gaf om aan de zon te ontsnappen?
magnetisch veld, Anoniem, met andere woorden: ‘ zwaartekracht’…verder laat ik het denken aan jou over. ik hoop dat je hierdoor weer wat beter kan slapen.
Eerst zou het 40 tot 80 km per seconde gaan en vervolgens weer 26 km per uur…
oen ‘Oumuamua voor het eerst werd waargenomen, snelde het object tegen 60 kilometer per seconde door de ruimte. Die snelheid werd alleen maar groter naarmate ‘Oumuamua de zon naderde. Toen het hemellichaam de zon passeerde, was zijn snelheid opgelopen tot 87,3 kilometer per seconde. Dankzij deze vaart kon ‘Oumuamua ontsnappen aan de zwaartekracht van de zon en zijn weg door het eindeloze heelal voortzetten. Volgens de laatste waarnemingen beweegt ‘Oumuamua zich nu voort tegen 26 kilometer per seconde richting Pegasus. In vergelijking met andere asteroïden en kometen is een ‘Oumuamua een snel hemellichaam. Een komeet zoeft door de ruimte tegen gemiddeld 40 kilometer per seconde. Een asteroïde doet het wat rustiger aan en bereikt gemiddeld ‘slechts’ 25 kilometer per seconde.
Oumuamua reist met een snelheid van 26 kilometer per uur richting sterrenbeeld Pegasus, maar er gaan nog 20.000 jaar voorbij alvorens het hemellichaam ons zonnestelsel helemaal achter zich laat.