Top 10 Grootste Scheepsrampen

Ook in vredestijd kan de oceaan een wrede minnares zijn – en niet alleen voor de wereldvermaarde Titanic. Hieronder vind je de lijst van de grootste scheepsrampen die ooit plaatsvonden in vredestijd.

10. RMS Empress of Ireland (1914) – 1.012 doden

Het Canadese lijnschip, de ‘RMS Empress of Ireland’ (‘Keizerin van Ierland’), zonk op 29 mei 1914 op de Saint Lawrence rivier na een botsing met het Noorse cargoschip ‘Storstad’. Daarbij kwamen 1.012 mensen om het leven. Dat dodental is het hoogste in de Canadese maritieme vredesgeschiedenis.

De Empress of Ireland werd gemaakt door Fairfield Shipbuilding and Engineering. Dat gebeurde in Govan on the Clyde (Schotland). Samen met het zusterschip de ‘Empress of Britain’ werd de Empress of Ireland te water gelaten in 1906. Beide schepen voeren de Noord Atlantische route tussen Quebec (Canada) en Liverpool (UK).

Het wrak van de Empress ligt op 40 meter diepte, waardoor het goed toegankelijk is voor duikers. Vele artefacten werden dan ook al uit het wrak gered. Sommige daarvan worden tentoongesteld in Rimouski (Quebec). De site is een beschermd overheidsmonument. Aan de Empress werden ondertussen ook vele boeken en een aantal films gewijd.

9. HMS Victory (1744)– 1.150 doden

In de nacht van 4 oktober 1744 viel de HMS Victory ten prooi aan een storm. De integrale bemanning van ongeveer 1.150 hoofden stierf. De HMS Victory was een eersteklas oorlogsschip met honderd kanonnen en eigendom van de Britse Marine (The Royal Navy). Op de terugweg van één van haar missies verloren meevarende schepen de Victory echter uit het oog tijdens een storm nabij de Kanaaleilanden. Voor zo’n 260 jaar geloofde men dat het schip verloren ging te Black Rock. Pas toen de ‘HMS Falkland’ van kapitein Thomas Grenville in Guernsey aanmeerde voor een bevoorrading, vernam hij van de plaatselijke bevolking dat het scheepswrak, samen met een onderdeel van de topmast, op de kusten van het eiland was aangespoeld. De storm zou de Victory verpletterd hebben tegen de Casquets, een nabijgelegen rotsgroep.

8. Toya Maru (1954)– 1.153 doden

Tyfoon 15 – ‘Marie’ gedoopt – is wat het Japanse passagierschip Toya Maru ten onder bracht. De ramp vond plaats op 26 september 1954 in de Straat van Tsugaru, tussen de Japanse eilanden Hokkaido en Honshu. Het exacte aantal doden is onbekend, maar wordt geschat op 1.153 mensen.

Om 12u00 die dag had Marie via Honshu de Japanse Zee bereikt. Zij raasde over het water in noordoostelijke richting aan een snelheid van meer dan honderd kilometer per uur. Zo zou zij om 17u00 de Straat van Tsugaru bereiken. De Toya Maru zelf had om 11u00 Hakodate bereikt na een eerste reis die dag tussen Hakodate en Aomori. Daar moest hij normaal gezien om 14u40 weer arriveren, vlak voor Marie. De aangaande storm had de vaarschema’s echter in de war gestuurd en een tweede ferry – de Dai 11 Seikan Maru – kon Hakodate niet tijdig bereiken. Hierdoor werden de passagiers van de Dai 11 overgezet op de Toya Maru.

Na een aflasting van de uittocht om 15u10 klaarde vooralsnog de lucht op boven Hakodate en om 17u00 besloot de kapitein dan toch uit te varen, wat gebeurde om 18u39. Ondanks de voorspellingen was de tyfoon dan echter nog niet gaan liggen. De Japanse Zee had hem vertraagd en aan kracht doen winnen tot een extra-tropische cycloon. De Toya Maru verankerde zichzelf iets buiten de haven van Hakodate toen Marie het anker lossloeg en het schip deed afdrijven naar een droevig lot.

7. De Ramp van Scilly (1707) – 1.400 doden

De Ramp van Scilly is een verzamelnaam voor de gebeurtenissen die plaatsvonden op 22 oktober 1707 nabij de eilanden van Scilly. Die zorgden ervoor dat een totale marinevloot van het Britse leger verging. Met vijf schepen en meer dan 1.400 matrozen opgeslokt door stormweer was de ramp van Scilly de grootste maritieme ramp in de geschiedenis van de Britse Eilanden. Onderzoek wees uit dat de catastrofe voornamelijk te wijten was aan het feit dat de storm de navigators belette om de positie van hun schip accuraat te berekenen. Vooraleer zij hun fout konden herstellen, strandden vijf schepen op de rotsen van het eiland. De HMS Association, de HMS Phoenix, de HMS Eagle, de HMS Romney en de HMS Firebrand zonken allen weg in het water.

6. RMS Titanic (1912) – 1.517 doden

Weinig verhalen zijn zo bekend als dat van de RMS Titanic, niet in het minst dankzij de vele verfilmingen en dan vooral die van James Cameron met Leonardo Di Caprio en Kate Winslet in de hoofdrollen. De Titanic was dan ook het grootste passagiersschip van zijn tijd, samen met twee andere ‘Olympic class’ vaartuigen: de ‘RMS Olympic’ en de ‘HMHS Britannic’. Jammer genoeg duurde dat niet eens één vaart lang. Op 14 april 1912, tijdens haar zogenaamde maagdenreis van Southhampton (UK) naar New York (USA), botste de mastodont van de White Star Line op een ijsberg. Een deel van de romp knikte daarbij over en stroomde vol water. Bij gevolg zonk de Titanic in de ochtend van 15 april. Slechts 706 van 2.223 opvarenden overleefden de ramp, die aanleiding gaf tot tal van belangrijke hervormingen op het gebied van vaarveiligheid en veiligheid in de scheepsindustrie.

5. Tek Sing (1822) – 1.600 doden

Dit Chinese schip wordt een ‘junk’ genoemd. Dat is een typisch schip uit de Song Dynastie, vaak bedoeld om de oceanen te bevaren. De Tek Sing had Batavië als eindbestemming – tegenwoordig bekend als Jakarta – in het toenmalige Nederlands Indonesië. Op 6 februari 1822 besloot kapitein Io Tauko dat echter via een kortere weg te doen en hij leidde zijn schip langs de Straat van Gaspar. Daar voer zijn schuit tegen een zeerif aan. Het schip zonk en liet naar schatting 1.600 opvarenden verdrinken.

4. MV Le Joola (2002) – 1.800 doden

Op 26 september 2002 was de ‘MV Le Joola’ onderweg op één van zijn frequente trips tussen Zuid Senegal en hoofdstad Dakar toen de boot kapseisde. De MV Le Joola, een ferry, was eigendom van de Senegalese overheid. De catastrofe resulteerde in de dood van minstens 1.863 mensen. Qua dodental is dat de op één na grootste scheepsramp in de geschiedenis.

De oorzaken van deze ramp liggen enerzijds bij de weersomstandigheden en anderzijds bij de overlading van het schip. Hoewel Le Joola slecht 580 personen mocht vervoeren werden naar schatting 1.863 mensen aan boord toegelaten, plus nog eens 185 mensen vanaf Carabane. Sommige Senegalese organisaties spreken zelfs van zoveel als 2.000 mensen. Zeker is alleszins dat er 1.034 personen een ticket betaalden en dat een groot aantal passagiers, zoals kinderen onder de vijf jaar, daarvan was vrijgesteld.

Die overlast werd het schip te veel toen het, rond 23u00, onverwacht in een storm terechtkwam ter hoogte van de Gambiaanse kust. De ruwe zee en de wind deden het vaartuig in geen tijd (nog geen vijf minuten volgens de detailrapporten) kapseizen.

3. De Explosie van Halifax (1917) – 2.000 doden

Zoals de naam aangeeft, gebeurde de explosie van Halifax nabij Halifax, Nova Scotia (Canada). Meer specifiek werd de stad Halifax op 6 december 1917 deels vernietigd door de detonatie van het Franse cargo ‘Mont Blanc’. Het schip was volgeladen met oorlogsexplosieven. De lading ontstak na een botsing met het Noorse schip ‘Imo’ in de haven van Halifax. Gelukkig ontsnapte de voltallige bemanning van de Mont Blanc nog voor de explosie intrad. Ongeveer 2.000 mensen langs de kustlijn van Halifax hadden minder geluk. Zij kwamen om door de explosie of door de branden, instortingen en puinregen die die teweegbracht. Nog eens 9.000 mensen raakten daarbij zwaar gewond, met name door glasregens. Tot vandaag is de explosie van Halifax de grootste ontploffing door een ongeluk van conventionele oorlogswapens.

2. Kiangya (1948) – 3.000 doden

De ‘Kiangya’ was een passagiersstoomschip. Het ontplofte en zonk in de Huangpu rivier, tachtig kilometer ten zuiden van Shanghai. De ramp gebeurde op 4 december 1948. Vermoed wordt dat de Kiangya opgeblazen werd door een zeemijn, die de achtersteven van het schip vernielde. Mogelijk was die mijn het bezit van de Keizerlijke Japanse Marine, die het explosief daar achtergelaten had tijdens de Tweede Wereldoorlog (1939-1945). De exacte dodentol van de ramp blijft onbekend. Wel wordt geschat dat tussen 2.750 en 3.929 mensen omkwamen, terwijl tussen 700 en 1.000 mensen de ramp overleefden en werden opgepikt door andere schepen.

1. Doña Paz (1987) – 4.341 doden

Op 20 december 1987 botste de ferry ‘Doña Paz’ met de olietanker ‘Vector’. De botsing vond plaats in de Straat van Tablas, nabij Marinduque (Filipijnen). Naar schatting kostte de daaropvolgende brand en het zinken van beide schepen het leven van 4.341 mensen. Op Doña Paz overleefden 24 mensen. Op de Vector overleefden slecht twee van dertien bemanningsleden.

De Doña Paz werd gebouwd in 1963 door Onomichi Zosen in Onomichi, Hiroshima (Japan). De oorspronkelijke naam van het schip was ‘Himeyuri Maru’. Toen het schip werd overgenomen door de Sulpicio Lines (een Filipijnse operator) werd het eerst herdoopt tot ‘Don Sulpicio’ en later dus tot ‘Doña Paz’. Op de fatale dag vaarde Doña Paz de route van Manilla over Tacloban en Catbalogan weer naar Manilla (heen en terug). Doña Paz vaarde deze route twee keer per week.

President Corazon Aquino omschreef de ramp als een “nationale tragedie van hartverscheurende proporties.” Drie dagen na het incident kondigde Sulpicio Lines aan dat de Doña Paz verzekerd was voor een bedrag van 550.000 Dollar. De slachtoffers werd een schadevergoeding van 472 dollar per persoon beloofd. Onder andere daarom en door de lakse houding van de bemanning verweten de families van de slachtoffers Sulpicio Lines en de crew van Doña Paz nalatigheid. Toch besliste het Filipijnse hoger gerechtshof in 1999 dat niet Sulpicio Lines maar wel de Vector de verantwoordelijkheid voor de ramp droeg. Het schip voer zonder licentie, uitkijk of gekwalificeerd scheepsmeester. Ook de Raad van Marineonderzoek sprak Sulpicio Lines vrij, samen met Caltex Philippines, die de Vector had gecharterd.