Frida Kahlo staat bekend om haar symbolische onderwerpen, kleurrijke doeken en een uitgebreide reeks zelfportretten. Haar kunstwerken, geïnspireerd door “alles wat door haar hoofd gaat zonder enige andere overweging”, zijn diep persoonlijk. In dit artikel verkennen we de verhalen en symboliek achter enkele van haar beroemdste schilderijen, die een venster bieden op haar complexe innerlijke wereld en de persoonlijke tragedies die haar leven en werk vormden.
Zelfportret met doornenketting en kolibrie
Dit zelfportret, geschilderd in 1940 na haar tumultueuze scheiding van de Mexicaanse muralist Diego Rivera, toont Kahlo met een ketting van doornen om haar nek, waar een schijnbaar levenloze kolibrie aan hangt. Ondanks dat de ketting haar laat bloeden, blijft haar uitdrukking stoïcijns, een typisch voorbeeld van hoe Kahlo omging met pijn. Dit werk wordt gezien als een reflectie van haar emotionele staat na de scheiding.
De twee Frida’s
In dit schilderij uit 1939 verkent Kahlo twee kanten van zichzelf na haar scheiding van Rivera. Aan de ene kant is ze een vrouw met een (letterlijk) gebroken hart in een traditioneel Europese jurk; aan de andere kant is haar hart heel en draagt ze een moderne Mexicaanse jurk. Dit werk lijkt te verwijzen naar het surrealisme, maar Kahlo stond erop dat haar iconografie geworteld was in de realiteit, een directe weerspiegeling van haar persoonlijkheid.
Zelfportret op de grens tussen Mexico en de Verenigde Staten
Geschilderd in 1932, tijdens Kahlo’s verblijf in Amerika, toont dit werk haar afkeer van de industriële en kapitalistische cultuur van de VS en haar verlangen naar de agrarische levensstijl van Mexico. De voorstelling illustreert duidelijk haar ongemak in de VS en haar sterke verbondenheid met haar thuisland.
Zelfportret met afgeknipt haar
Na haar scheiding van Diego Rivera schilderde Kahlo “Zelfportret met afgeknipt haar”, een daad van zichzelf heruitvinden en verzet tegen haar ex-man. In dit schilderij is ze afgebeeld met een kort kapsel en gekleed in een mannenpak, een stijl die sterk afwijkt van haar gebruikelijke lange haar en vrouwelijke kleding. Dit werk illustreert Kahlo’s androgyne benadering van haar verschijning, wat een fascinerende breuk markeert met de traditionele genderrollen.
Henry Ford Hospital
Dit hartverscheurende schilderij uit 1932 toont Kahlo’s herstel in het Henry Ford Hospital in Detroit na een miskraam. Verbonden door rode aderen met symbolen van haar ervaringen — een foetus, haar beschadigde bekken, een orchidee die Rivera haar gaf, een slak die de traagheid van de dagen illustreert, en een machine die de industriële geest van de stad weergeeft — legt dit werk de diepe persoonlijke en fysieke pijn vast die Kahlo onderging.
Mijn grootouders, mijn ouders en ik (Familieboom)
Dit schilderij uit 1936 is een van de twee familieboom-schilderijen die Kahlo ooit maakte. Het documenteert haar gemixte erfgoed, met aan de ene kant haar Mexicaanse moeder en grootouders, en aan de andere kant haar Duitse vader en grootouders. Kahlo staat centraal in het schilderij, verbonden met beide kanten van haar familie, wat haar gevoel van identiteit en erfgoed benadrukt.
De gebroken kolom
In “De gebroken kolom”, geschilderd in 1944 na een reeks operaties aan haar ruggengraat, presenteert Kahlo een krachtig beeld van haar lijden. Haar lichaam, slechts bedekt met een laken, is doordrongen met spijkers en opengespleten om een verbrokkelende Ionische kolom te onthullen, die haar gebroken ruggengraat symboliseert. Dit werk is een rauwe uitdrukking van haar fysieke en emotionele pijn.
Het gewonde hert
In “He gewonde hert”, geschilderd in 1946, beeldt Kahlo zichzelf af als een hert, doorboord door pijlen, wat de lichamelijke en emotionele pijn symboliseert die ze ervoer. Dit zelfportret verwijst naar christelijke iconografie, specifiek het verhaal van Sint-Sebastiaan, en toont de diepgaande impact van haar verwondingen en haar gezondheidsstrijd op haar kunst en zelfbeeld.
De bus
In “De bus”, geschilderd in 1929, biedt Kahlo een van haar meer realistische werken, waarin ze de momenten vlak voor haar busongeluk afbeeldt. Dit werk toont hoe rustig en alledaags alles leek terwijl de bus door de straten van Mexico-Stad reed, waarbij mensen uit alle lagen van de bevolking samenkwamen: arbeiders, een inheemse vrouw met haar kind, en een middenklasse koppel tegenover Kahlo. Hoewel ze het ongeluk zelf nooit afbeeldde, toont dit schilderij de rustige normaliteit net voor de tragische gebeurtenis.
Zelfportret als Tehuana
“Zelfportret als Tehuana”, ook bekend als “Diego in mijn gedachten”, uit 1943, toont Kahlo’s diepe liefde voor de Mexicaanse folklore en haar onophoudelijke gedachten aan Rivera tijdens hun turbulente huwelijk. Ze draagt de hoofdtooi van een traditionele Tehuana-jurk, een teken van haar affiniteit met de inheemse cultuur van Mexico, die Rivera ook fascineerde. Dit schilderij vermengt elementen van surrealisme met persoonlijke symboliek, waarbij de draden die uit haar hoofd komen mogelijk duiden op een spinnenweb om Rivera terug te lokken of haar verstrooide gedachten over hun relatie.
Met haar vermogen om persoonlijke pijn in universele thema’s om te zetten, blijft Kahlo een van de meest invloedrijke kunstenaars in de wereld van de moderne kunst. Haar werken, die vaak doordrenkt zijn van symboliek en rijke verhalende lagen, nodigen kijkers uit om dieper te graven en zich te verbinden met de essentie van menselijke ervaring en veerkracht. Frida’s nalatenschap in de kunstwereld is onmiskenbaar, haar werken blijven resoneren en inspireren generaties lang na haar tijd.
