Top 10 Beroemde Militaire strategieën en oorlogstactieken

De mens heeft doorheen heel zijn geschiedenis voortdurend oorlog gevoerd. Steeds opnieuw ontstaan er conflicten, tussen de ene natie en de andere, tussen het ene geloof en het andere geloof, tussen een volk en zijn machthebbers, tussen minderheden en meerderheden enzovoorts. Legers en militairen hebben er altijd bestaan. Steeds waren er legeraanvoerders die een geschikte oorlogstactiek moesten uitknobbelen om de vijand te verslaan. De ene bevelhebber was daar al wat succesrijker in dan de andere.

Hieronder 10 beroemde oorlogstactieken, die door generaals van diverse legers werden toegepast om de tegenstander een vernietigende nederlaag te bezorgen.

Een veldslag gewonnen met… katten

De Slag bij Pelusium in 525 vóór Christus ging de geschiedenis in als een veldslag waarbij het Perzische leger wel een zeer bijzondere tactiek gebruikte tegen het Egyptische leger. De Perzische Koning Cambyses II besloot om gebruik te maken van… katten. Een kat was immers een heilig dier in de ogen van de Egyptenaren. Cambyses liet katten schilderen op de schilden van zijn soldaten en hij stuurde een hele hoop katten de frontlinie in. Het Egyptische leger, onder leiding van farao Psammetichus III, durfde het leger van de Perzen niet te beschieten, omdat ze de heilige dieren niet wilden doden of verwonden. De stad Pelusium viel al snel in de handen van de Perzen.

De tactiek van Scipio Africanus

De Romeinse veldheer en staatsman Scipio Africanus werd beroemd tijdens de slag bij Ilipa, die gericht was tegen de troepen van Carthago. Zowel het Romeinse leger als het leger van Carthago bestond voor de helft uit goed getrainde, ervaren eigen soldaten. De andere helft werd gevormd door minder betrouwbare Iberische geallieerden. Meestal werden de goed getrainde militairen in het centrum van het leger opgesteld en de minder ervaren bondgenoten aan de flanken. Scipio bedacht een list: net voor de slag bij Ilipa begon, stelde hij zijn troepen omgekeerd op: de eigen getrainde soldaten aan de flanken en de Iberische bondgenoten in het midden. De legeraanvoerders van Carthago hadden deze truc niet door en vormden hun eigen troepen zoals ze het gewend waren: eigen soldaten in het centrum en de bondgenoten aan de flanken. Dit leidde tot een fatale nederlaag voor Carthago. De ervaren Romeinse troepen aan de flanken verpletterden eerst de minder goed getrainde bondgenoten van Carthago, en richtten zich daarna samen met de Romeinse bondgenoten op het centrum van het Carthaagse leger. Carthago moest wegens de overmacht van de Romeinen snel het onderspit delven.

Varkens in brand steken

Henri-Paul Motte/publiek domein

Dierenliefhebbers fronsen ongetwijfeld de wenkbrauwen als ze dit lezen, maar in de loop van de geschiedenis werden ook brandende varkens ingezet tijdens veldslagen. Toen Hannibal met tientallen olifanten en een aanzienlijke legermacht over de Alpen trok om Rome over land aan te vallen, zocht het Romeinse leger zijn toevlucht tot… varkens. De Romeinse legeraanvoerders lieten de haren, de huid en het onderliggende vet van levende varkens in brand steken en joegen deze naar het leger van Hannibal, met de bedoeling om de olifanten angst aan te jagen en op hol te doen slaan.
Brandende varkens werden ook in latere veldslagen gebruikt. Belegeraars groeven tunnels onder een kasteel of burcht en stuurden er vervolgens brandende varkens in. De stutten van de tunnels vlogen in brand, waardoor de tunnels samen met de burcht erboven instortten. Dat was bijvoorbeeld de tactiek van de Engelse koning John toen hij in 1215 Rochester Castle belegerde.

De tactiek van Caesar tijdens het beleg van Alesia

Muriel Gottrop/wikimedia

Julius Caesar behaalde in 52 vóór Christus een spraakmakende overwinning op de Galliërs tijdens het beleg van Alesia. Alesia was een versterkt Gallisch dorp dat bovenop een heuvel lag. Caesar besloot om rond de vesting een muur te bouwen, zodat alle toegangswegen tot het dorp werden afgesneden. De bevolking en de Gallische troepen in het dorp zouden stilaan uithongeren en zich overgeven. De Gallische leider Vercingetorix slaagde erin om boodschappers naar zijn bondgenoten te sturen en om hulp te vragen. Toen de Gallische bondgenoten oprukten naar Alesia, besloot Caesar een tweede houten muur om het dorp te laten bouwen. De troepen van Caesar bevonden zich nu tussen de twee muren in. Er volgde een hevige strijd tussen de Romeinen en de Gallische troepen, waarbij Caesar persoonlijk deelnam aan de strijd om het moreel van zijn manschappen op te krikken. De Galliërs moesten zich uiteindelijk overgeven en Gallië werd een Romeinse provincie.

Lionel Royer/publiek domein

De sluwheid van Zhuge Liang

Sancai Tuhui (1609)/publiek domein

Zhuge Liang, een Chinees veldheer en staatsman die leefde in de 2de en 3de eeuw na Christus, kreeg een plaats in de geschiedenisboekjes door zijn sluwe en slimme militaire tactieken, die vaak met veel bluf gepaard gingen. Toen Zhuge Liang met 100 manschappen een stad moest verdedigen die door een troepenmacht van 150.000 soldaten werd aangevallen, liet hij de poorten van de stad wijd openzetten, beval hij zijn manschappen zich te verstoppen en begon hijzelf bovenop de stadsmuur op zijn luit te spelen. De aanvallende troepen vermoedden dat dit een list was, vreesden dat ze door een overmacht zouden verslagen worden en bliezen de aftocht.
Toen het leger van Zhuge Liang over te weinig pijlen beschikte, voer hij uit met een klein bootje dat heel grote zeilen droeg, gemaakt van dure en opzichtige stoffen. Zhuge Liang lokte zo een aanval uit van de vijand, die honderden pijlen afschoot op het bootje. De meeste pijlen bleven echter hangen in de stevige stof van de zeilen. Zhuge Liang voer snel terug naar de kade, waar zijn manschappen honderden pijlen verzamelden die in de zeilen vastzaten. Zo kreeg het leger van Zhuge Liang weer meer dan voldoende munitie.

Het slagveld onder water zetten

Een beproefde militaire tactiek is het openen van sluizen en het doorsteken van dijken. Zo kan een bevelhebber een stuk land snel onder water zetten om de vijand te hinderen. In Nederland passen legeraanvoerders deze methode al eeuwenlang toe. Ongeveer een derde van de overstromingen in Zuidwest-Nederland tijdens de voorbije 500 jaar werden met opzet veroorzaakt, om een of ander vijandelijk leger dwars te zitten (bron).
Willem van Oranje schrok er niet voor terug om tijdens de Tachtigjarige Oorlog meer dan 60% van Zeeuws-Vlaanderen te laten overstromen om het Spaanse leger tegen te houden. Maar ook het Belgische leger liet tijdens de Eerste Wereldoorlog een deel van het grondgebied overstromen. Toen werden de sluizen van de rivier de IJzer bij Nieuwpoort opengezet, waardoor de IJzervlakte onder water liep en de Duitse troepen niet verder konden oprukken. Er zijn nog tal van voorbeelden uit andere landen, maar niet alle overstromingen bereikten het beoogde effect. In de jaren 30 van de vorige eeuw, toen Japanse troepen China binnenvielen, zetten Chinese bevelhebbers de sluizen van de Gele Rivier open. In de overstroming die daarop volgde, verdronken 800 000 Chinezen. De opmars van de Japanners was echter niet te stuiten.

Vijandelijke troepen ontmoedigen en dwarsbomen

Een veel toegepaste tactiek bestaat erin om vijandelijke militairen te ontmoedigen, verkeerde informatie te geven of om hen over te halen zich over te geven, te vluchten of… zich ziek te melden. Tijdens de Tweede Wereldoorlog dropten Britse vliegtuigen handboekjes in de Duitse linies, die eruitzagen als een soort sporthandleidingen. In de boekjes stond echter in perfect Duits te lezen hoe een militair kon voorwenden dat hij ziek was. De Duitse soldaten konden er stap voor stap in lezen hoe ze moesten doen alsof ze een keelontsteking hadden of aan een ergere ziekte leden, bijvoorbeeld tuberculose. Het gevolg was dat een hoop gezonde militairen naar huis werden gestuurd omdat ze ‘ziek’ waren. Toen de Duitse bevelhebbers doorhadden wat er in werkelijkheid aan de gang was, stopten ze onmiddellijk met militairen ziekteverlof te geven. Dit had dan weer tot gevolg dat de echte zieken bij hun legereenheid moesten blijven, waardoor andere militairen snel besmet raakten – met een echte ziekte uiteraard.

Het grondgebied van de vijand bestoken met brandbommen

U.S. Army/publiek domein

Het is heel lang geheim gebleven, maar volgens betrouwbare bronnen stuurde Japan tijdens de Tweede Wereldoorlog een soort brandbommen op de Verenigde Staten af. Dat deden ze niet met vliegtuigen, maar met… luchtballonnen. De Japanners hingen kleine explosieven en brandbommen aan een met waterstof gevulde luchtballon en lieten deze door de straalstroom meevoeren over de Stille Oceaan, in de hoop dat de brandbommen zo de Verenigde Staten zouden bereiken. Deze primitieve voorlopers van langeafstandswapens stonden bekend als Fu-Go ballonnen. Veel effect hadden de Fu-Go ballonnen niet. In de Amerikaanse deelstaat Oregon kwam er wel eentje terecht, waarvan de explosie 6 doden veroorzaakte. Deze 6 slachtoffers zijn de enige Amerikanen die tijdens de Tweede Wereldoorlog omkwamen op eigen Amerikaans grondgebied.

Het paard van Troje

Giovanni Domenico Tiepolo/publiek domein

Het paard van Troje staat bekend als de grootste list in de geschiedenis van de mensheid. Het gaat hier uiteraard om een mythe. Of de Grieken echt in een reusachtige houten paard Troje wisten binnen te komen is onbekend, maar de militaire tactiek om een verborgen ongewenste lading te verstoppen in een gewenste lading wordt wel degelijk toegepast.

Charles Rochussen/publiek domein

Het beroemdste voorbeeld is de list met het Turfschip van Breda uit de Tachtigjarige Oorlog. Met een klein leger verstopte Maurits van Nassau zich op een schip dat regelmatig turf naar het Kasteel van Breda bracht. Omdat het schip zo vaak kwam, werd zijn schip niet meer gecontroleerd. Zo geschiedde en toen rond middernacht de soldaten te voorschijn kwamen uit het ruim waren de bezetters van het kasteel compleet overrompeld. Hoewel ze zes keer zo veel mannen hadden, vluchtten de bezetters weg of werden ze gevangengenomen. Het bleek het keerpunt van de oorlog, omdat de troepen onder Maurice in staat waren het offensief aan te pakken.

De vijand misleiden met nepwapens en verkeerde informatie

Een oorlog wordt niet alleen gevoerd met wapens. Ook afleidingsmaneuvers, propaganda en valstrikken zijn veelgebruikte tactieken. In de Tweede Wereldoorlog wilden de Geallieerden de Duitsers laten geloven dat een aanval op het bezette Europa zou plaatsvinden via Calais, en dus niet via Normandië. Daarom werden ‘fake’ legerbasissen gebouwd aan de overkant van het Kanaal, zodat de Duitsers zouden denken dat de Geallieerden daar hun troepen concentreerden voor een invasie in de buurt van Calais. De Geallieerden gebruikten onder meer opblaasbare tanks, vliegtuigen en boten. Ook werden heel wat nepwapens gebouwd uit hout of karton. Duitse verkenningsvliegtuigen moesten geloven dat het om echt militair materieel ging.

De Geallieerden gingen nog een stapje verder door het lijk van een omgekomen soldaat in handen te laten vallen van de Duitsers. Ze kleedden de omgekomen soldaat in het uniform van een officier en stopten valse militaire orders in de zakken van zijn jas, die de Duitsers alweer moesten overtuigen dat een invasie rond Calais zou plaatsvinden. Samen met deze valse militaire documenten staken ze er ook valse liefdesbrieven en familiefoto’s bij, om alles zo echt mogelijk te doen lijken.
Heel het afleidingsmaneuver dat voorafging aan de werkelijke landing in Normandië, werd door de Geallieerden ‘Operatie Fortitude’ genoemd.