Oplichters zijn mensen die zichzelf voordoen als iemand anders, of op andere wijze de boel bedonderen, vaak om financiële of sociale voordelen te verkrijgen. Sommige oplichters echter strijden voor een nobeler doel, en flessen de boel bijvoorbeeld als spion of agent provocateur. Wat ook de achterliggende reden of motivatie is, een oplichter gebruikt valse middelen om te krijgen wat hij of zij wil. Met vals bedoelen we niet ’gemeen’ maar puur en alleen ’onwaar’ of ’onjuist’. Iemand kan een valse handtekening opgeven met de beste intenties, maar hoe je het ook wendt of keert, een dergelijke handtekening blijft onjuist.
In het verleden zijn er ontelbaar veel oplichters, in alle formaten, geweest. Zwendelarij is zeker geen uitvinding van de laatste decennia, hoewel het Internet tijdperk de boel wel een stuk gemakkelijker heeft gemaakt. Vroeger was oplichten iets dat je met karakter moest doen, tegenwoordig doe je het vanaf je laptop!
Er is moeilijk een hiërarchie te ontdekken in oplichterij, omdat er vele vormen zijn van oplichten, en ook veel redenen om op te lichten. Zijn oplichters met goede bedoelingen (bijvoorbeeld iemand verschuilen voor vijandige militaire troepen) even ’slecht’ als oplichters die hetzelfde zouden doen om financiële winst te behalen? We proberen daarom in deze lijst vooral geen rangorde te maken in oplichterij. Hoe erg de oplichter in kwestie zijn, is aan jullie zelf om te beoordelen. We hebben echter wel geprobeerd om een zo breed mogelijk scala aan oplichters te beschrijven. Voor ieder wat wils! Zit jou favoriet er niet bij? Reageer, en vul aan!
10. Michael Sabo – Man met 100 identiteiten
Fraude plegen is het bewust bedriegen van anderen met het doel om zelf winst te maken of anderen te schaden. Wellicht de meest beroemde (of beruchte) fraudeur ooit is Michael Sabo. Michael is tegenwoordig een consulent en vermaard spreker over identiteitsdiefstal en fraude in de bedrijfswereld. Vóórdat hij deze positie bekleedde, echter, was Michael een man met vele gezichten. Ruim honderd, om precies te zijn. In zijn verleden heeft hij cheques vervalst, evenals aandelen en obligaties, imitaties gemaakt van salarisstrookjes, en in totaal ongeveer 10 miljoen dollars weten te vergaren met dit repertoire aan methoden. De FBI in Amerika heeft inmiddels bevestigd dat ze over 100 identiteiten van Sabo in hun boeken hebben staan, die allemaal frauduleus zijn. Oftewel, verzonnen door Michael Sabo. Zo heeft hij zich onder andere voorgedaan als piloot (maarliefst zes verschillende piloten, om precies te zijn!), als doctor, als PhD, bankmedewerker en ga zo maar door. Tijdens een van zijn plannetjes, als human resource manager, heeft hij in één dag tijd zo’n 300 mensen aangenomen voor een bedrijf in Phoenix, Arizona! Nog mooier, zes maanden nadat hij ontsnapte uit de gevangenis werd hij aangenomen als hulpsheriff. Terwijl hij nog op de vlucht was voor de FBI!
Steven Spielberg wilde voor zijn film “Catch me if you can” eigenlijk het verhaal van Michael Sabo gebruiken. Sabo werd echter toen nog gezocht als crimineel en kon dus niet mee doen. Daarom gebruikte Spielberg het vergelijkbare verhaal van Frank Abagnale.
9. Victor Lustig – Verkocht (bijna) twee keer de Eiffeltoren
Een andere beroemde oplichter is Victor Lustig, geboren in 1890 en gestorven in 1947. Hij staat bekend als de man die de Eiffeltoren wist te verkopen, en dat tweemaal! Victor was geboren in het Oostenrijk-Hongaarse rijk maar verhuisde in zijn jonge jaren al snel naar het Westen. Hij wist een scala aan talen vloeiend onder de knie te krijgen, een kunde die hem erg goed van pas kwam in het overtuigend overkomen. Hij leerde zijn vak vooral op de oceaanstomers tussen Parijs en New York City, waar hij als kleine zwendelaar zijn vakgebied begon te leren.
Een van de trucs die Victor beroemd heeft gemaakt is de zogenaamde ’geldbox’ zwendel. Hij demonstreerde daarbij een machine die zogenaamd geld kon kopiëren. Terwijl hij het demonstreerde, klaagde hij wee en gebeente dat het een traag proces was, slechts een briefje van 100 per zes uur! De meeste luisteraars voorzagen grote winst in deze machine en zagen de klachten enkel als een luxeprobleem. Immers, laat het ding dag en nacht draaien, en je verdient 400 Dollar per dag, zonder er iets voor te hoeven doen! Slachtoffers kochten de machine dus graag voor slechts 30.000 Dollar. Dat zou snel terugverdiend zijn! Echter, deze slachtoffers vermoedden niet dat de machine in de komende uren slechts 2 nieuwe 100 Dollar biljetjes zou produceren, en daarna alleen maar blanco papier. Immers, de interne ’pot’ was op. In die tijd, echter, was Lustig al lang en breed een heel eind verderop, en waren de kopers dus 29.800 Dollar armer!
De andere beroemde zwendel van Victor is die van de Eiffel toren. In de nadagen van de oorlog in 1925 kwam het achterstallig onderhoud van de Eiffel toren in de krant terecht, en tijdens zijn croissant (of ander ontbijt) las Victor ’s het bericht. Het gaf hem inspiratie voor mogelijk de meest opmerkelijke zwendel ooit. Victor nodigde zes schroothandelaren uit om hem in het geheim te ontmoeten, en legde hen daar uit dat zij vanwege hun betrouwbare reputatie waren geselecteerd om te bieden op de Eiffel toren. Het schroot van de toren, welteverstaan. Victor, vermomt als een officiële afgevaardigde van de Parijse gemeente, legde uit dat de gemeenteraad had besloten dat het onderhoud niet langer betaalbaar was. Daarom moest de Eiffeltoren worden ontmanteld, en nu was het aan de schroothandelaren om te bieden naar de verkooprechten voor de (enorme hoeveelheid) schroot. Van de zes handelaren koos Victor, na ze nauwkeurig te hebben geobserveerd, de meest instabiele en onzekere persoon, en liet hem een aanbetaling doen, evenals een steekpenning om te garanderen dat Victor niet toch een andere handelaar zou kiezen. Victor verdween de dag daarna met het geld en zijn handlanger naar Wenen, en de handelaar was te beschaamd voor zijn goedgelovigheid dat hij er niets over durfde te rapporteren aan de overheid. De zwendel bleef dus een geheim!
Er kwam dus geen reactie op deze schaamteloze zwendel en niemand sloeg alarm! Na zes maanden probeerde Victor het dus maar opnieuw. Dit keer, echter, was het slachtoffer nuchter genoeg om naar de politie te stappen. Hoe dan ook, Victor en zijn handlanger wisten te ontkomen en zodoende heeft Victor de Eiffel toren (bijna) tweemaal verkocht!
8. Valse regalia: Anna Anderson
Met een dergelijke naam, hoe kan iemand je dan ooit verwarren met een Rus? En toch is Anna Anderson de naam van een van de meest succesvolle bedriegsters die de Groot Hertogin Anastasia van Rusland imiteerde. De echte Anastasia werd samen met haar ouders, de Tsaar en Tsarina Nicolaas de tweede en Alexandra, en enkele broers en zusters vermoord op 17 Juli 1918. Echter, de locatie van haar lichaam was destijds onbekend (die werd pas in 2008 bekend gemaakt) en dus was het mogelijk dat de Groot Hertogin Anastasia nog leefde.
Anna Anderson zelf werd in 1920 in een geestelijk ziekenhuis opgenomen in Berlijn, na een mislukte zelfmoordactie. Ze werd opgenomen als een anonieme patiënt, omdat ze weigerde te vertellen wat haar naam was. Later zou ze de naam Tschaikovsky aannemen, weer later Anderson. In 1922 maakte ze aanspraak op de titel Groot Hertogin. Sommigen in de familie van Anastasia (overlevers van de Russische Revolutie) weigerden dit te accepteren, maar anderen waren wél overtuigd van Anna’s bewering.
Pas in 1927, na een privé onderzoek ingezet door de broer van Anastasia (Ernest Louis), werd Anna Anderson geïdentificeerd als Franziska Schanzkowska, een Poolse fabriekswerkster met een geschiedenis van mentale aandoeningen. Na een lange rechtszaak besloot de Duitse rechtbank dat daarom haar claim op de titel Groot Hertogin vals was. Ondertussen woonde Anderson tussen ´22 en ‘68 op verscheidene plekken in Duitsland en de Verenigde staten, in ziekenhuizen en gezondheidsinstellingen. Na haar dood en de val van het Communistische rijk heeft DNA onderzoek aangetoond dat ze inderdaad geen genetische band had met de familie.
7. George Dupre – Oorlogsheld zonder oorlog
George Dupre deed zich voor als… George Dupre. Niet echt oplichting, zou je zeggen? Maar toch wel, want George Dupre’s voorgestelde geschiedenis schoorde helemaal niet met de werkelijkheid. Hij werd als gevolg een van de grootste oorlogshelden in de jaren na de Tweede Wereld Oorlog.
Na de oorlog reisde Dupre kris kras over Canada als spreker; hij vertelde over zijn missies en opdrachten als spion voor de Special Operations Executive (een legendarische spionage organisatie). Hij beschreef prachtige ontwikkelingen, realistische taferelen en spannende ervaringen, die luisteraars aan zijn lippen deed hangen, zoals onder andere zijn ervaringen als gevangene van de Gestapo. Er werd zelfs een boek over deze ervaring geschreven: ‘De man die niet praatte’. Het werd een bestseller.
Het is allemaal, echter, fictie. Geen van de verhalen van Dupre is waargebeurd. Mensen die voor Dupre hadden gewerkt tijdens de oorlog meldden, toen ze zijn fantastische verhalen te horen kregen, dat Dupre in werkelijkheid een bureaubaan had in het hoofdkantoor in Londen.
Het hele avontuur begon, volgens Dupre, als een kleine aanpassing aan zijn eigen verhaal, en het liep langzaam uit de klauwen. Tja… Overigens heeft Dupre al zijn verdiensten van publieke redevoeringen en dergelijke aan de Scouts Canada overgemaakt. Hij is daarmee een van de weinige oplichters die blijkbaar niet zijn eigen zelfverrijking op het oog had!
6. David Hampton – Niet de zoon van acteur Sidney Poitier
Misschien niet de nummer één op de lijst, maar daarom niet minder indrukwekkend: David Hampton is wellicht de allerjongste succesvolle oplichter die bekend is bij het grote publiek. Zijn truc: zich voordoen als de zoon van acteur Sidney Poitier. Op 19-jarige leeftijd probeerde David een nachtclub binnen te geraken in Manhattan, maar werd robuust de toegang geweigerd. Toen hij later terug kwam zei hij dat hij Sidney’s zoon was, en plotseling gingen alle deuren open, en liet men hem direct door naar de VIP ruimte. En zo was zijn zwendel geboren.
Hij zou bijvoorbeeld als ‘zoon’ naar een duur restaurant gaan, om daar zogenaamd met ‘pa’ te dineren. Na een uitgebreid diner, maar geen opdagen van paps, zou hij teleurgesteld fronsen, en de cheque in zijn vaders naam tekenen. Geen haan die ernaar kraaide, enkel hoofdschuddend personeel, dat tegen elkaar mompelde dat die vader toch een pracht-zoon had en er wat beter voor moest zorgen.
Ook vertelde hij bekende rijken in de stad (Calvin Klein bijvoorbeeld) dat hij, terwijl hij op zijn vader wachtte, beroofd was, en dat hij daarom een plek nodig had om te overnachten. Hij stal op die manier een adressenboek, en de rest van het verhaal is te zien in de film ‘Six degrees’, waarin zijn verhaal prachtig verfilmd is. David stierf in 1993 aan AIDS. Verder verklappen we niets.
5. Christian Karl Gerhartsreiter
Christian Gerhartsreiter was een Duitser die in 1979 naar de Verenigde Staten verhuisde. Hij wilde acteur worden, en waar kan dat beter dan in Amerika? Dat lukte hem ook, op onconventionele wijze. Hij was slechts 18 toen hij aankwam, had geen geld, geen vrienden, en bovendien geen legale verblijfsvergunning. Het leek hem daarom dus het beste om te trouwen, en zo een groene kaart voor residentie te verkrijgen. En dus trouwde hij. Met Amy Duhnke. Hij vertelde het arme wicht dat wanneer hij terug moest naar Duitsland, hij zou worden opgenomen in het leger om de Russen te bevechten. Een zekere dood, en een doemscenario voor een Amerikaanse, die doordrenkt was met het idee dat de Russen de Duivel zelf waren! Ze stemde dus toe met hem te huwen, om hem dit gruwelijk lot te besparen. De dag na de trouwerij verliet Christian zijn nieuwe vrouw en reisde af naar Californië.
Niet Christian, maar Clark Rockefeller arriveerde in Hollywood. Clark was Christian’s naam als (vals) lid van de gruwelijk rijke Rockefeller familie. Christian, of Clark, hield deze vervalsing vol van 1985 tot en met 2006, toen hij uiteindelijk door de mand viel omdat zijn vrouw, Sandra Boss, argwanend begon te worden over zijn afkomst. Sandra kwam achter de waarheid, en eiste echtscheiding. Twee jaar later probeerde Christian zijn dochter (van Sandra) te kidnappen, en werd gearresteerd. Inmiddels was men erachter gekomen dat hij ook al een moord op zijn naam had…
4. Alan Conway – Stanley Kubrick imitator
Stanley Kubrick is door verschillende bronnen betiteld als ‘de grootste filmdirecteur aller tijden’, door anderen als ‘niet Brits’ en ‘hevig bebaard’. Vooral die laatste twee zijn van belang, want in de vroege jaren negentig verscheen Kubrick als ‘uit het niets’ in sociale clubs in Londen, en daar zouden ‘niet-Britten’ met baarden nogal opvallen. Echter, toen hij in Londen verscheen, was hij gladgeschoren en nogal tamelijk Brits. Echt niet zoals Stanley Kubrick er vroeger uitzag, dus!
Deze nieuwe Kubrick was dan ook niet Kubrick zelf, maar Alan Conway (what’s in the name!). Conway gebruikte de naam Kubrick om de sociale status te ‘lenen’. Conway wist bijzonder weinig van Kubrick’s films, en toch geloofden mensen hem, vanwege zijn charismatische persoonlijkheid en overtuigingskracht. En tja, sinds Kubrick al meer dan 15 jaar lang niet in de sociale kringen geweest was, waarom niet? Zelfs film criticus Frank Rich was overtuigd dat Conway Kubrick was.
Helaas was Conway, naast een briljant oplichter, ook een alcoholist, en een gewelddadige nog wel. Zijn oplichterijen waren wellicht dichter bij daadwerkelijke waanbeelden dan een bewuste zwendel, zo beweert Conway’s zoon. In 1998 kon Conway’s hart het niet meer aan, en gaf de zwendel op.
Het verhaal is verfilmd, in Color me Kubrick speelt John Malkovich de rol van Alan Conway.
3. Anoushirvan D. Fakhran – Niet de neef van Steven Spielberg
Vroeger deed je als oplichter alsof je een grote industriemagnaat was, of een tweede zoon van een bekende edelman, maar tegenwoordig gaat het allemaal om films en televisie. En dus Hollywood. Hollywood gezichten imiteren is daarom een van de meest belovende carrière opties voor oplichters. Zo ook voor Anoushirvan D. Fakhran, origineel uit Teheran. In 1992 kwam hij naar de Verenigde staten als student, leefde enkele jaren in luxe en deed letterlijk alsof hij de prins van Teheran zelf was. Niemand kende hem toen echter onder de naam Anoushirvan, maar als Jonathan Taylor Spielberg, de neef van Steven Spielberg.
In 1997 veranderde hij zelfs officieel zijn naam in Spielberg. Een jaar daarna belde een anonieme dame een school in Fairfax met het verzoek of de neef van Stephen Spielberg een tijdje het ‘schoolleven’ mocht onderzoeken uit eerste hand, als voorbereiding op zijn nieuwe film. Natuurlijk mocht dat, en Jonathan kreeg daarmee een geheel gratis educatie. Jonathan en zijn moeder leefden al die tijd in een duur appartement in Fairfax, hij reed een BMW, en parkeerde die op de plek gereserveerd voor de rector. Niemand klaagde, maar toen Jonathan opeens niet meer voor zijn lessen kwam opdagen, belde men Stephen Spielberg op, om erachter te komen waarom. Het werd allemaal duidelijk, en Jonathan viel door de mand! Elf maanden kreeg hij voor het neppen van documenten. Daarvoor in ruil had hij maarliefst 6 jaar in weelde tussen de sterren kunnen leven!
2. Steven Jay Russell
Steven Jay Russell is meer een ontsnappingsartiest dan een echte oplichter, hoewel hij zijn ontsnappingen bewerkstelligde door de boel op te lichten. Hij leerde deze merkwaardige combinatie aan vaardigheden toen hij besloot, na te zijn ontslagen, niet een tweede baan te zoeken, maar een ongeluk te ‘neppen’ en het bedrijf aan te klagen. Deze zwendel ging echter mis, en Steven belandde in de gevangenis. Hier, echter, zou zijn ware talent worden ontdekt. Stevens eerste ontsnapping was simpel, hij verwisselde enkel zijn kleren met die van een bewaker, en liep zo het gevang uit!
Nadat hij een tweede keer faalde in een poging geld van een groot bedrijf te ontfutselen, werd hem een absurd hoge borgsom voorgelegd. Die kon hij natuurlijk niet betalen, (vermoedelijk was dat de bedoeling) en dus moest hij wel het gevang in. Of toch niet? Steven belde simpelweg het Hof, deed alsof hij een rechter was, en meldde de administratie dat de borgsom verlaagd was. Die betaalde hij vervolgens, en verliet het gebouw.
Echter, die zwendel werd snel ontdekt, en het betekende daarnaast dat Steven nu een 40 jarige celstraf te wachten stond. Tijd dus, voor Steven, om de boel weer te flessen. Hij markeerde zijn cel-uniform met een groene marker, om zo een bepaalde soort medisch tenue te imiteren. Wederom liep hij zonder enig ophoud het gebouw uit.
En wederom werd hij niet veel later weer opgepakt. Hoe goed hij ook was in ontsnappen, vrij blijven leek hem moeilijker af te gaan. Hij vervalste daarom een medisch rapport, nam wat laxatieve middelen en wist zo de bewakers te overtuigen dat hij aan AIDS aan het sterven was. De bewakers renden in paniek weg, waarop hij de Directeur van de gevangenis belde en zich voordeed als onderzoeker met de vraag of er toevallig vrijwilligers waren in de gevangenis voor AIDS onderzoek. Welk een toeval! Natuurlijk meldde ‘inmate’ Steven zich meteen aan als vrijwilliger. En wederom was hij vrij…
Als laatste nog deze: wederom opgepakt nepte hij een hartaanval en vond zich ditmaal bewaakt door FBI agenten in een ziekenhuis. Hij belde (individueel telefoontje) zijn bewakers op en vertelde hen dat hun orders om hem te bewaken opgeheven werden. Weer was hij vrij. Om even later weer te worden opgepakt.
Dit merkwaardige verhaal vraagt natuurlijk om een Hollywoodverfilming, en dat gebeurde dan ook in 2009, toen kwam de film “I Love You Phillip Morris” uit met Jim Carrey als Steven Jay Russell en Ewan McGregor als zijn vaste vriend Phillip Morris.
1. Christophe Thierry Rockefeller
De familie Rockefeller is in het verleden meer dan eens gebruikt of misbruikt voor de persoonlijke winst van de bedriegers en oplichters van deze lijst. Zo ook door Christophe Thierry Rockefeller, geboren in 1967 in Frankrijk. Christophe dacht vanaf het eerste moment van zijn oplichter carrière al groots. Toen hij zijn ongelukkige jeugd achter zich liet om een nieuw leven in Parijs te beginnen, nepte hij om te beginnen een testament voor een gebouw. Dat gebouw, niet van hem dus, verkocht hij vervolgens voor een kleine 1.4 miljoen Dollar! Een leuk startkapitaal.
Op weg naar Amerika werkte Christopher voort op een aantal aliassen, zoals een filmproducent, een ex-boxer, en een investeerder. Hij trouwde, door zichzelf voor te doen als alles wat hij niet was, met Pia Reyes, een Playboy model, en leefde daarnaast samen met een ander model, Rhonda Rydell, die dacht dat Christopher van Franse adel afkomstig was.
Een aantal keer werd hij door de politie opgepakt voor kleine vergrijpen, en iedere keer wist Christopher te ontkomen door tijdens zijn borgtocht ervandoor te gaan. In Canada schreef hij uiteindelijk een boek waarin hij al zijn slachtoffers op de hak neemt. Een jaar later werd hij uitgeleverd aan de Verenigde Staten, en bekende in totaal 19 mensen te hebben opgelicht. Een fixe geldboete en vijf jaar celstraf was het gevolg. De boete stond echter niet in de schaduw van wat hij zelf in 2008 rapporteerde te hebben verdient tijdens zijn oplichters-carrière: een kleine 40 miljoen dollar!
Beroemde woorden van Christopher zijn: “Ik heb nooit gestolen. Wel gelogen. Nooit gestolen!”
Bernie Madoff: de grootste oplichter van allemaal!
De grootste oplichter van allemaal, met de meeste gedupeerde, dat moet Bernie Madoff zijn, of zoals zijn volledige naam luidt: Bernard Lawrence Madoff. Bernie werd in New York geboren in 1938 en in 2008 opgepakt door de FBI voor het plegen van een zogeheten Ponzifraude. Dit is een type fraude is een truc die uitgevonden en als eerste grootschalig toegepast werd door Charles Ponzi (vandaar de naam) en het speelt in op de hebzucht van mensen op de beleggingsmarkt. Het principe is erg simpel: de fraudeur beweert een fonds te hebben met enorm rendement. Twee waaghalzen gaan met hem in zee en leggen geld in. De fraudeur betaalt het rendement (uit eigen zak) zodat deze waaghalzen geloven in de zwendel, en het aan hun vrienden vertellen. Ook die vrienden gaan beleggen in het fonds, waardoor de fraudeur meer inkomsten heeft zodat hij ook deze groep mensen een hoog rendement kan uitbetalen. Nu wil er een nog grotere groep investeerders dit fonds hebben, vanwege het succes. Wanneer er uiteindelijk geen nieuwe aanmeldingen meer komen, gaat de fraudeur er met het geld vandoor, nog voor hij de laatste cyclus aan mensen hun rendement uitbetaalt. Hiermee maakt de fraudeur dus winst, en de laatst aangemelde het (meeste) verlies!
Bernie heeft dus op die wijze een kleine 65 miljard Dollar weten te verdienen. Dat is de grootste individuele investeringsfraude ooit! En dat terwijl hij leiding gaf aan een marketfirma genaamd ’Bernard L. Madoff Innvestment Securities’ (investeer-veiligheid), op de NASDAQ. Voor zijn Ponzi truc heeft Bernie een gevangenisstraf gekregen van 150 jaar. Voorlopig zit hij dus nog tot November 14, 2139 vast. We vermoeden dat hij voor die tijd wel zal overlijden.
Overigens was Bernie ook een echte filantroop; hij had zijn persoonlijke kapitaal in veel potjes van Goede Doelen organisaties en Fondsen geïnvesteerd. Of deze organisaties echt gebaat waren bij zijn filantropie is een ander verhaal, want toen het eenmaal bleek dat Bernie de boel geflest had, kregen veel van deze kleine NGOs negatieve financiële gevolgen te verduren.
