De klassieke oudheid, een periode die zich uitstrekt van ongeveer de 8e eeuw v.Chr. tot de val van het West-Romeinse Rijk in de 5e eeuw n.Chr., wordt vaak beschouwd als de wieg van de Westerse beschaving. Deze periode zag de opkomst van filosofie, literatuur, wetenschap en kunst die de fundamenten hebben gelegd voor de moderne wereld.
Beeldhouwkunst nam een centrale plaats in binnen de cultuur van de oude Grieken en Romeinen. Beelden uit deze tijd waren niet alleen decoratief, maar dienden ook als religieuze en politieke symbolen. In dit artikel zetten we de tien beroemdste beelden uit de klassieke oudheid op een rij.
De Discuswerper (Discobolus)
Gemaakt door de beeldhouwer Myron rond 450 v.Chr., is de Discuswerper een van de meest iconische beelden uit de klassieke oudheid. Dit marmeren beeld toont een atleet in het midden van een beweging, klaar om een discus te werpen.
Het is een perfect voorbeeld van de Griekse waardering voor het menselijk lichaam en de zoektocht naar dynamiek en proportie. Myron slaagde erin om beweging en balans vast te leggen in steen, iets wat tot dan toe ongekend was. De Discuswerper symboliseert de perfecte harmonie tussen lichaam en geest, een ideaal dat diep verankerd ligt in de Griekse cultuur.
De Venus van Milo
De Venus van Milo, ook bekend als de Aphrodite van Milo, is een meesterwerk uit de Hellenistische periode, gemaakt door Alexandros van Antiochië tussen 130 en 100 v.Chr. Dit beeld, dat de godin Aphrodite afbeeldt, is beroemd om zijn elegante vormen en mysterieuze charme, deels veroorzaakt door de ontbrekende armen.
Het beeld werd ontdekt op het Griekse eiland Milos in 1820 en bevindt zich nu in het Louvre in Parijs. De Venus van Milo is een symbool geworden van klassieke schoonheid en tijdloze elegantie.
Laocoöngroep
Dit dramatisch beeldhouwwerk, gemaakt door de beeldhouwers Hagesander, Athenodoros en Polydorus van Rhodos rond 40-20 v.Chr., beeld de Trojaanse priester Laocoön en zijn twee zonen af terwijl ze worden aangevallen door zeeslangen. Dit beeld werd in 1506 in Rome ontdekt en is nu te zien in de Vaticaanse Musea.
Het staat bekend om zijn intense expressie van pijn en strijd, wat een grote invloed had op de kunstenaars van de Renaissance. Michelangelo was bijzonder onder de indruk van dit werk en het diende als inspiratie voor zijn eigen werken.
De Speerdrager (Doryphoros)
Polykleitos is een van de beroemdste beeldhouwers uit de klassieke Griekse periode. Hij creëerde de Speerdrager rond 440 v.Chr. Dit beeld staat bekend om zijn perfecte proporties en harmonie, zoals beschreven in Polykleitos’ eigen Canon van proporties.
De Speerdrager, een beeld van een jonge man die een speer draagt, symboliseert de ideale menselijke vorm en de perfecte balans tussen gespannen en ontspannen spieren. Het origineel is verloren gegaan, maar vele Romeinse kopieën getuigen van de blijvende invloed van dit meesterwerk.
Het Standbeeld van Zeus in Olympia
Het Standbeeld van Zeus in Olympia, een van de zeven wereldwonderen van de antieke wereld, werd rond 435 v.Chr. gemaakt door de beroemde beeldhouwer Phidias. Dit kolossale beeld, gemaakt van ivoor en goud, stond in de tempel van Zeus in Olympia en was een van de meest vereerde beelden van de Griekse oudheid.
Hoewel het originele beeld verloren is gegaan, zijn de beschrijvingen van antieke schrijvers en afbeeldingen op munten en andere kunstwerken voldoende om een idee te krijgen van zijn majesteit en grootsheid.
Het Standbeeld van Athena Parthenos
Ook door Phidias gemaakt tussen 447 en 438 v.Chr., was het Standbeeld van Athena Parthenos een gigantisch beeld van de godin Athena, geplaatst in het Parthenon in Athene. Dit beeld, eveneens gemaakt van ivoor en goud, toonde Athena in volledige wapenuitrusting en symboliseerde de macht en bescherming die zij bood aan de stad Athene. Het was niet alleen een religieus icoon, maar ook een symbool van Atheense identiteit en trots.
Net als het standbeeld van Zeus, is ook dit beeld verloren gegaan, maar het blijft een legendarisch symbool van de klassieke oudheid.
Nikè van Samothrake
De Zegevierende Nike van Samothrake, gemaakt rond 200-190 v.Chr., is een ander meesterwerk uit de Hellenistische periode. Dit beeld, dat de gevleugelde godin van de overwinning Nike voorstelt, werd ontdekt op het eiland Samothrake en bevindt zich nu in het Louvre.
Het beeld staat bekend om zijn dynamische compositie en de illusie van beweging, met haar kleren die lijken te wapperen in de wind. Het symboliseert triomf en goddelijke bescherming en heeft vele kunstenaars door de eeuwen heen geïnspireerd.
Hermes met de jonge Dionysos
Gemaakt door de beroemde beeldhouwer Praxiteles rond 340 v.Chr., toont Hermes met de jonge Dionysos de god Hermes die de baby Dionysos vasthoudt. Dit beeld is een prachtig voorbeeld van de gracieuze en sensuele stijl van Praxiteles, met zachte, vloeiende lijnen en een ontspannen houding.
De ontdekking van dit beeld in de tempel van Hera in Olympia in 1877 gaf ons een van de best bewaarde voorbeelden van klassieke Griekse beeldhouwkunst.
De Bronzen van Riace
De Bronzen van Riace, gevonden in de zee bij Riace, Italië, in 1972, zijn twee beelden van krijgers, gemaakt rond 460-450 v.Chr. Deze beelden, gemaakt van brons, zijn uitzonderlijk goed bewaard gebleven en staan bekend om hun gedetailleerde anatomie en realistische weergave van spieren en gezichten.
Ze worden beschouwd als meesterwerken van Grieks vakmanschap in brons en bieden een zeldzame blik op hoe Griekse bronzen beelden er oorspronkelijk uitzagen.
De Apollo van Belvedere
De Apollo van Belvedere, een marmeren beeldhouwwerk dat dateert uit de 2e eeuw n.Chr., is een Romeinse kopie van een origineel Grieks bronzen beeld, vermoedelijk gemaakt door Leochares in de 4e eeuw v.Chr. Dit beeld stelt Apollo voor, de god van muziek, poëzie en de zon, in een ontspannen maar zelfverzekerde houding, met zijn mantel nonchalant over zijn schouder gedrapeerd. Het beeld werd herontdekt in de Renaissance en werd al snel beschouwd als een van de meest perfecte voorbeelden van klassieke schoonheid en idealisatie. Het bevindt zich nu in de Vaticaanse Musea en blijft een symbool van het esthetische ideaal van de klassieke oudheid.
