Top 10 Beste Nederlandse Films

Een lijstje van beste Nederlandse films samenstellen is niet eenvoudig; moet je uitgaan van kassucces, internationale doorbraken of simpelweg goede recensies? Hoewel de ene film vooral een kaskraker bleek en de andere de mooiste boekverfilming ooit, verdienen ze stuk voor stuk een nominatie in de top 10 van beste Nederlandse films.

10. De aanslag – 1986

‘De Aanslag’ neemt je terug naar het jaar 1945. De familie Steenwijk treft een lijk voor hun huis aan. De Duitsers nemen de ouders van Anton mee; hij ziet hen nooit meer terug. Zijn broer slaat op de vlucht en wordt dood geschoten. Op miraculeuze wijze overleeft Anton de oorlog. Hij gaat medicijnen studeren, trouwt en krijgt een dochter. Uiteindelijk wordt hij geveld door een burnout. Dan spreekt hij zijn vroegere buurmeisje. Na dat gesprek wordt Anton duidelijk dat die ene gebeurtenis – die zijn leven volledig overhoop haalde – berustte op toeval. Men spreekt ook wel van domme pech. De hoofdrollen in ‘De Aanslag’ worden gespeeld door Derek de Lint, John Kraaijkamp Sr, Monique van de Ven en Marc van Uchelen. De film is gebaseerd op het gelijknamige boek van Harry Mulisch. ‘De Aanslag’ trok maar liefst 310.665 bezoekers naar de bioscoop. Ook is de film bekroond met een Oscar in de categorie ‘beste buitenlandse film’.

9. Antonia – 1995

In ‘Antonia’ blikt de gelijknamige hoofdrolspeelster terug op haar leven. Samen met haar dochter Danielle keert ze terug naar het dorp, waar zij een groot deel van haar leven doorbracht. In het dorp staan de vrouwen bekend als feministes. Zo gebruiken zij mannen louter en alleen als spermadonor. Ook de achterkleindochter van Antonia houdt er een dergelijke levenswijze op na. Sterker nog, zij wordt wel gezien als de reïncarnatie van Antonia. Hoewel de film overwegend op positieve kritieken en diverse prijzen – waaronder het Gouden Kalf voor ‘beste regie’ en de Oscar voor ‘beste niet-Engelstalige film’ – mocht rekenen, liet hoofdrolspeelster Willeke van Ammelrooy zich ontvallen dat de opnames moeizaam verliepen. Humor en plezier waren niet aanwezig op de set! Later is de film in Engelstalige landen uitgebracht met als titel ‘Antonia’s Line’. In Duitstalige landen was men getuige van ‘Antonia’s Welt’.

8. De Tweeling – 2002

Ook ‘De Tweeling’ is gebaseerd op een boek en wel dat van Tessa de Loo. De film heeft diverse prijzen in de wacht gesleept. Zo is ‘De Tweeling’ tweemaal bekroond met een Gouden Kalf; een voor ‘beste langspeelfilm’ én een voor ‘beste regie, beste camera, beste scenario en beste sound design’. In 2004 werd de film genomineerd voor een Oscar in de categorie ‘beste buitenlandse film’. De jonge uitvoering van de tweeling wordt gespeeld door respectievelijk Thekla Reuten (Lotte) en Nadja Uhl (Anna). Als ze eenmaal volwassen zijn, nemen Ellen Vogel (Lotte) en Gudrun Okras (Anna) de rollen over. Als kijker ben je getuige van het meeslepende verhaal van een tweeling, die gescheiden opgroeit. Hoewel beide zusjes een band voelen, wordt al snel duidelijk dat hun – totaal van elkaar verschillende van elkaar verschillende – opvoeding een fijne verstandhouding in de weg staat.

7. Flodder – 1986

In 1986 maakte ‘Flodder’ heel wat los. Maar liefst 2,3 miljoen Nederlanders hebben deze film in de bioscoop gezien! Hiermee heeft ‘Flodder’ een plek veroverd in de ‘Top 20 best bezochte Nederlandse films aller tijden’. Verder won de film een Gouden Kalf voor ‘beste regie’. Ruim tien jaar later werd bekend gemaakt dat ‘Flodder’ een plaats bemachtigd heeft in de ‘Filmcanon top 16’. In de film zien we hoe de Flodders een villa betrekken in de chique wijk Zonnedael. Volgens maatschappelijk werker Sjakie verdienen ze een tweede kans. Met lede ogen zien de bewoners de komst van de familie Flodder aan. Ondanks de pogingen van Sjakie zetten de Flodders hun asociale levensstijl gewoon voort. Zoals iedereen weet kreeg de film twee keer een vervolg. Ook is er een televisieserie over het asociale gezin gemaakt.

6. Zwartboek – 2006

‘Zwartboek’ is geregisseerd door Paul Verhoeven. Het scenario heeft hij samen met Gerard Soeteman geschreven. Het verhaal gaat over de hachelijke verzetsavonturen van de Joodse vrouw Rachel Stein tijdens de Tweede Wereldoorlog. Aan de basis liggen diverse waargebeurde verhalen over het verzet. De titel slaat op het noteren van de misstanden; dat gebeurde daadwerkelijk in een zwart boekje. Van ‘Gouden Film’, ‘Platina Film’ en drie ‘Gouden Kalveren’; de film is gewaardeerd met vele onderscheidingen. Tijdens het Nederlands Filmfestival in 2008 werd ‘Zwartboek’ uitgeroepen tot ‘beste Nederlandse film aller tijden’. Overigens werd er niet alleen maar positief geschreven over ‘Zwartboek’. Zo werd het project geplaagd door financiële problemen. Omdat men niet betaald werd, heeft de filmcrew de opnames een aantal keren stilgelegd. Al met al heeft ‘Zwartboek’ bijna 18 miljoen euro gekost.

5. Karakter – 1997

Het verhaal van de film ‘Karakter’ is gebaseerd op het gelijknamige boek van F. Bordewijk. Ook zijn er passages uit zijn novelle ‘Dreverhaven en Katadreuffe’ in verwerkt. Bordewijk schreef deze werken in de jaren ’30 van de vorige eeuw. Hoewel het bezoekersaantal niet heel hoog lag – 204.061 bezoekers – lieten de recensisten zich vrijwel allemaal bijzonder enthousiast uit over ‘Karakter’. In 1998 is de film bekroond met een Oscar voor ‘beste niet-Engelstalige film’. In de film zijn we getuige van de worsteling van Jacob Willem Katadrauffe. Al vanaf zijn prille jeugd moet hij knokken voor zijn bestaansrecht. Zonder dat hij het weet, kruist zijn pad dat van zijn vader. Op een bepaald moment kiest laatstgenoemde ervoor om zijn leven te beëindigen. Overigens wordt dit pas aan het einde van ‘Karakter’ duidelijk. De hoofdrollen in deze indrukwekkende film zijn voor Fedja van Huêt en Jan Decleir.

4. Turks fruit – 1973

In ‘Turks fruit’ zien we de liefde tussen hoofdrolspelers Rutger Hauer (Erik) en Monique van de Ven (Olga) opbloeien. Haar ouders kunnen zich niet vinden in de keuze van Olga. Kunstenaar Erik leidt dan ook een chaotisch bestaan. Olga en Erik laten zich door niets en niemand weerhouden. Sterker nog, ze trouwen. Van de ene op de andere dag wil Olga niets meer van Erik weten. Ze gaat terug naar haar ouders en krijgt een nieuwe vriend. Pas als ze in het ziekenhuis belandt, wordt haar keuze om hun relatie te verbreken Erik duidelijk. In totaal hebben ruim 3,5 miljoen mensen ‘Turks fruit’ in de bioscoop gezien. Verder won de film in 1999 een speciaal Gouden Kalf voor ‘beste Nederlandse film van de twintigste eeuw’. Weer acht jaar later werd ‘Turks fruit’ opgenomen in het ‘Canon van de Nederlandse film’.

3. Simon – 2004

Bij iedereen, die ‘Simon’ heeft gezien, spoken diverse scènes nog enkele dagen door het hoofd. Deze film staat bekend als bijzonder ingrijpend. Man achter ‘Simon’ is Eddy Terstal. Hij heeft de film geschreven en geregisseerd. Hierbij heeft hij zich laten leiden door het overlijden van zijn vriend Willem Ekkel. Het verhaal gaat over de vriendschap tussen de stoere hasjdealer Simon – gespeeld door Cees Geel – en de verlegen Camiel. Laatstgenoemde personage wordt gespeeld door Marcel Hensema. Hoewel de uitgesproken heteroseksuele Simon in eerste instantie niet veel opheeft met de homoseksuele Camiel, gaat het tweetal op vakantie naar Thailand. Hier strandt hun vriendschap. Jaren later komen ze elkaar weer tegen; Simon is dan terminaal ziek en heeft nog maar kort te leven. Tijdens het Nederlands Film Festival won de film ‘Simon’ maar liefst vier Gouden Kalveren.

2. Spoorloos – 1988

De film ‘Spoorloos’ is gebaseerd op ‘Het Gouden Ei’ van Tim Krabbé. ‘Spoorloos’ bleek niet alleen een enorm succes in Nederland – en won een Gouden Kalf tijdens het filmfestival van Utrecht – ook in het buitenland sloeg de film aan. Onder de titels ‘L’Homme qui voulait savoir’ en ‘The Vanishing’ heeft de film wereldwijd veel publiek naar de bioscopen getrokken. Vermeldenswaardig is dat de hoofdrollen in ‘The Vanishing’ werden gespeeld door Kiefer Sutherland en Sandra Bullock. Terug naar ‘Spoorloos’; het verhaal gaat over Rex Hofman en Saskia Wagter. Tijdens de autorit naar hun bestemming in Frankrijk krijgen zij pech in een tunnel. Dit leidt tot een kleine ruzie. Om deze wat te sussen, haalt Saskia wat te drinken bij een tankstation. Ze komt niet meer terug. Rex zoekt het hele gebied af. Zal hij haar vinden?

1. Soldaat van Oranje – 1977

‘Soldaat van Oranje’ betekende de internationale doorbraak van filmregisseur Paul Verhoeven en de acteurs Rutger Hauer en Jeroen Krabbé. Het autobiografische boek ‘Het hol van de ratelslang’ van Erik Hazelhoff Roelfzema ligt ten grondslag aan de film. Onder de titel ‘Soldaat van Oranje 1940-1945’ is dit boek in 1971 opnieuw uitgebracht. In de film volgen we een groep studenten in Leiden. Als de Tweede Wereldoorlog uitbreekt, komt aan hun onbezorgde leven een einde. Ieder op zijn eigen manier speelt een rol in de oorlog. Uiteindelijk weten alleen de hoofdpersoon en Jacques zich staande te houden. Hoewel de film ‘Soldaat van Oranje’ in Nederland niet erg positief werd ontvangen, was men in de Verenigde Staten laaiend enthousiast. Waarschijnlijk heeft het buitenlandse succes ertoe geleid dat de film in 2006 door filmwereld.net is uitgeroepen tot beste Nederlandse film aller tijden.