Live sport kijken is superspannend. Maar legendes worden pas achteraf gemaakt. In documentaires krijgt sport extra drama. Prachtige beelden worden afgewisseld met indrukwekkende verhalen. Wat zijn de tien beste sportdocumentaires ooit?
10. Senna (2010)
Het leven en de dood van de Braziliaanse coureur Ayton Senna is gemaakt voor film. Tien jaar lang zou hij op het Formule I circuit vlammen, waarbij zijn rivaliteit met teamgenoot Alain Prost legendarisch werd. De documentaire over zijn carrière is, in tegenstelling tot wat gebruikelijk is, alleen opgebouwd uit beelden, zonder begeleidende stem of interviews. Daardoor krijgen de dagen voor zijn fatale ongeluk een ongekende intensiteit.
9. Beyond the Mat (1999)
Iedereen weet dat worstelen nep is. Toch raken sportarena’s door dollen wanneer de gevechten een climax bereiken. Worstelfan Barry Blaustein probeert er in zijn documentaire uit 1999 achter te komen waarom volwassen mannen elkaar in een ring fysiek bedreigen. Hij volgt hij drie verschillende worstelaars, waarbij de schaduwkanten niet worden geschuwd. Jake “The Snake” Roberts, ooit beroemd, is inmiddels een crackverslaafde en blijft toch doorvechten. Bovendien wordt duidelijk dat worstelen misschien theater is, maar dat je er ook flinke blessures aan kunt overhouden.
8. Murderball (2005)
Ongetwijfeld helpt deze documentaire om een aantal mythes over gehandicaptensport te ontzenuwen. Murderball is de bijnaam voor rolstoelrugby. Een sport waar het hard aan toegaat. In Murderball wordt het Amerikaanse team gevolgd tijdens hun voorbereidingen voor de Paralympische Spelen van 2004. Met heel weinig middelen weten de makers een indrukwekkend portret te maken van een groep mannen die weigert op te geven.
7. Endless Summer (1966)
Weinig sporten zijn zo fotogeniek als surfen. Een goede surfer die een hoge golf berijdt, is altijd een spectaculair gezicht. In 1967 maakte Bruce Down een vooruitstrevende documentaire over twee surfers: Mike Hynson en Robert August. Omdat het zeewater in Californië in de winter te koud is om te surfen, besluiten zij om andere plekken op te zoeken waar wordt gesurft. Hier komen ze veel bekende surfers uit die jaren zestig tegen. De titel verwijst naar het idee dat wanneer je genoeg geld zou hebben, altijd de zomer zou kunnen nareizen. Endless Summer zou het begin zijn van de reizende surflevensstijl.
6. Dogtown and Z-Boys (2001)
In de jaren zeventig kwam skateboarden op als een alternatief voor surfen. In de documentaire Dogtown and Z-Boys laat Stacy Peralta zien hoe het er in die begindagen aan toe ging. Als een van de oorspronkelijke skateboarders uit het Team Zephyr beschikt hij over veel uniek beeldmateriaal. De Z-Boys ontwikkelen veel klassiek geworden bewegingen. Het volgende niveau wordt bereikt wanneer ze ontdekken dat je heerlijk kunt skateboarden in lege zwembaden. Een invloedrijke subcultuur is geboren.
[criteo]5. Pumping Iron (1977)
https://www.youtube.com/watch?v=wiXxifU5ilQ
Voordat Arnold Schwarzenegger wereldberoemd werd als actieheld maakte hij naam als bodybuilder. In deze documentaire uit 1975 volgen we de voorbereidingen voor de Mr. Universe en Mr.Olympia wedstrijden. Schwarzenegger is dan op de top van zijn kunnen en heeft de Mr.Olympia titel vijf keer achter elkaar gewonnen. De kalme reus Lou Ferrigno, die later bekend zou worden als The Hulk, wil proberen de charismatische Schwarzenegger van zijn troon te stoten. Pumping Iron is een prachtig portret van een belangrijke tijd uit de geschiedenis van bodybuilding. De documentaire heeft zijn grappige momenten maar Schwarzenegger weet op cruciale momenten zijn tegenstanders met psychologische trucs af te leiden. Aan het eind van de film kondigt Schwarzenegger aan dat hij zich uit de sport terugtrekt.
4. Hoop Dreams (1994)
https://www.youtube.com/watch?v=stCLhlqzWgc
Voor veel zwarte Amerikanen is basketbal de uitweg richting een beter leven. Het uiteindelijke doel is om professionele speler in de NBA te worden. Dat is een lange weg met heel veel concurrentie. In Hoop Dreams uit 1994 worden twee tieners, William Gates en Arthur Agee, gevolgd, terwijl ze proberen de onmogelijke droom waar te maken. De film geeft een compleet beeld van hun dagelijkse dag (anderhalf uur reizen naar school), de steun van de families en de obstakels die ze tegenkomen. Hier wordt duidelijk wat de rol van sport is in de Amerikaanse samenleving. Beide spelers zouden de NBA niet bereiken.
3. Nummer 14 (1973)
Voetbal was in de jaren zeventig voorzichtig aan het professionaliseren. De grote gangmaker in Nederland was Johan Cruijff. In 1973 maakte sportjournalist Maarten de Vos een documentaire over de op dat moment beste voetballer ter wereld. We zien het leven van Cruijff achter de schermen. In een grappige scène keert hij terug naar Betondorp waar hij opgroeide en zijn oude buurman confronteert die zijn bal altijd lek prikte. Verder is het genieten van veel slow motion beelden waarbij Cruijff zijn tegenstanders vaak doldraait. Een prachtig tijdsbeeld en portret van een icoon.
2. Baseball (1994)
Ken Burns is een specialist van lange documentaireseries over de Amerikaanse geschiedenis. In 1994 maakte hij het ambitieuze Baseball in negen afleveringen (net zoveel als er innings zijn). Op meeslepende wijze neemt Burns de kijker mee, van het prille begin van de sport, langs veranderingen in de Amerikaanse maatschappij. Baseball zit vol onvergetelijke beelden en anekdotes over zowel de helden als de duistere kanten van de sport. In 2010 volgde een tiende aflevering die de laatste ontwikkelingen, zoals het gebruik van stimulerende middelen, meenam.
1. When We Were Kings (1996)
https://www.youtube.com/watch?v=BBv6pE2QwrM
Op 30 oktober 1974 vond in Zaïre de Rumble in the Jungle plaats. Deze bokswedstrijd om de zwaargewichttitel groeide uit de een legendarische krachtmeting tussen George Foreman en Muhammad Ali. Foreman werd vooraf gezien als de grote favoriet aangezien Ali al op leeftijd begon te raken. De film geeft een mooi beeld van de aanloop naar het gevecht. Ali bespeelt van te voren zijn tegenstander en het lokale publiek. Bovendien had beginnend organisator Don King slim een concert gepland rond het gevecht, zodat ook de muziek van onder andere James Brown prominent aanwezig is. Vanzelfsprekend krijgt de bokswedstrijd een belangrijke plek toebedeeld. Ali lijkt veel te verduren van de berucht hard slaande Foreman. Of is dat juist zijn strategie en probeert hij op riskante wijze zijn tegenstander uit te putten? When We Were Kings won in 1996 de Oscar voor beste documentaire.
[adsenseo]