Superman verscheen voor het eerst op de cover van ‘Action Comics #1’, in juni 1938. Het geestenkind van schrijver Jerry Siegel en tekenaar Joe Shuster groeide al snel uit tot ’s werelds bekendste superheld. Wetenschapper Jor-El zond zijn zoon Kal-El van de verdoemde planeet Krypton naar onze Aarde. Daar ontfermde het kinderloze echtpaar Jonathan & Marta Kent zich over het buitenaards weesje.
De Kentboerderij in Smallville werd al snel te klein voor ‘The Last Son of Krypton’. Vermomd als Clark Kent werkte Superman in Metropolis voor de Daily Planet. Was de wereld in nood? Dan ontblootte de nieuwsreporter als de bliksem de roodgele iconische ‘S’ op zijn gespierde borstkas en vloog hij vastberaden luchtruim in.
‘Look! Up in the sky! It’s a bird! It’s a plane! It’s Superman!’ Van Richard Donners baanbrekende ‘Superman’ uit 1978 tot Zack Snyders donkere ‘Man of Steel’-passages uit het afgelopen decennium: de Top 10 Beste Superman Films ontdek je hieronder.
10. Justice League (2017)
Al jaren kijkt DC Comics lijdzaam toe hoe rivaal Marvel met het succesvolle Marvel Cinematic Universe de bioscoopzalen kaapt. ‘Justice League’ moest DC’s ‘Avengers’ worden. Een miljardensucces dat het DC Extend Universe voorgoed op de kaart zette. Het draaide heel anders uit. Zack Snyder, die ook al verantwoordelijk was voor ‘Man of Steel’ (2013) en ‘Batman v Superman: Dawn of Justice’ (2016), verliet na een familiedrama de regiestoel.
Interim-regisseur Josh Whedon (de man achter ‘The Avengers’ en ‘Age of Ultron’!) maakte Snyders film af. Geen goed plan. Whedons luchtige filmstijl stond mijlenver van Snyders donkere sfeerschepping. Uitgebreide reshoots drongen zich op. Superman-acteur Henry Cavill had ondertussen een gigantische knevel onder zijn neus kriebelen voor de opnames van ‘Mission Impossible 6’. Afscheren was voor zijn nieuwe broodheer Paramount Pictures geen optie. Cavills snor werd daarom digitaal verwijderd en het eindresultaat was zacht gezegd niet zo geslaagd.
Tot overmaat van ramp hakte Warner Bros. na de lauwe ontvangst van voorganger ‘Batman v Superman’ ook nog eens met een botte bijl in de speelduur. Het resultaat is een rommelige, onsamenhangende brei waarin superhelden als Aquaman, Cyborg en The Flash elkaar in de weg lopen. Ook de box-office van 657,9 miljoen dollar was voor een Hollywoodproject van dit kaliber een pijnlijke nederlaag.
DC houdt haar gedeeld filmuniversum voorlopig voor bekeken. De komende jaren focust ze op standalone films als ‘Aquaman 2’, ‘Wonder Woman 1984’ en ‘The Batman’. Maar of daar ook eentje bijzit voor Henry Cavills ‘Man of Steel’? Dat lijkt hoogst twijfelachtig. De Brit laat het niet aan zijn hart komen. Hij zit de komende jaren gebeiteld met Netflix’ ‘The Witcher’.
9. All-Star Superman (2011)
Terwijl de liveaction films geregeld de bal misslaan, barst de Warner Bros.-catalogus van de geweldige DC-animatiefilms. En die zijn heus niet alleen voor je zesjarig neefje bestemd. Sinds 2007 kiest de studio voor een meer volwassen aanpak met de ‘DC Universe Animated Original Movies’. Een PG-13 leeftijdsrating is meer de regel dan uitzondering. De films schuwen gratuit geweld, grof taalgebruik en seksueel getinte scènes niet.
Verschillende titels staan inmiddels bekend als klassiekers in het genre. Daartussen bekleedt ‘All-Star Superman’ een bijzonder plaatsje. Grant Morrison schreef de 12-delige reeks tussen november 2005 en oktober 2008. Het prachtige verhaal kreeg in 2011 een animatieadaptatie.
Daarin neemt een stervende Superman (stem van James Denton) na een overdosis zonnestraling afscheid van zijn geliefden. Hij verklapt eindelijk zijn geheime identiteit aan Lois Lane (stem van ‘Mad Men’-actrice Christina Hendricks) en vangt ondertussen flink wat traantjes. Eeuwige aartsvijand Lex Luthor (Anthony LaPaglia) ontbreekt uiteraard niet.
8. Batman v Superman: Dawn of Justice (2016)
Toen Warner Bros. ‘Batman v Superman: Dawn of Justice’ aangekondigde op de San Diego Comic-Con van 2013 vielen enkele fans flauw. Acteur Harry Lennix boog zich naar de microfoon en zei: ‘I want you to remember, Clark. In all the years to come. In all your most private moments. I want you to remember my hand at your throat. I want you to remember the one man who beat you.’
Elke comicsfans kent deze legendarische woorden natuurlijk uit Frank Millers ‘The Dark Knight Returns’, de klassieke graphic novel waarin een oudere Batman Superman tot moes slaat. ‘Death of Superman’ uit 1992 als inspiratiebron? Dat joeg de verwachtingen al helemaal door de stratosfeer.
Die hoge verwachtingen gingen even snel ten gronde als de Metropolis-skyline aan het einde van voorganger ‘Man of Steel’. De groots aangekondigde krachtmeting tussen ‘The Caped Crusader’ (Ben Affleck) en ‘The Last Son of Krypton’ (Henry Cavill) bleek een lachertje. Nog een geluk dat Hans Zimmer en Junkie XL de excellente soundtrack verzorgden en Wonder Woman een flitsend blitzbezoek maakt.
7. Superman IV: The Quest for Peace (1987)
Hoewel ‘Superman’ een wereldster maakte van Christopher Reeve, was de voormalige toneelacteur helemaal geen blockbuster-fan. Hij liet zich alsnog overhalen voor een vierde en laatste vertolking, op voorwaarde dat hij mocht meeschrijven aan het script.
Doch rampspoed dreigde al bij aanvang op de achtergrond. Na het genadeloos floppen van de spin-off ‘Supergirl’ in 1984, verkochten vader en zoon Alexander en Ilja Salkind de filmrechten aan Cannon Films. De Britse filmstudio overzag midden jaren ’80 wel 30 projecten (actiesterren Charles Bronson en Chuck Norris waren er kind aan huis) tegelijk. ‘Superman IV: The Quest for Peace’ moest daarom de buikriem aanhalen. Het productiebudget slonk van 36 naar 17 miljoen dollar. En dat was eraan te zien.
De special effecten zijn erbarmelijk. Het hielp ook niet regisseur Sidney J. Furie de film integraal in Engeland draaide. Zo moest het Engelse Milton Keynes in Buckinhamshire doorgaan voor het New Yorkse VN-hoofdkwartier. Gene Hackman keerde terug als opperschurk Lex Luthor, maar zijn handlanger Nuclear Man (gespeeld door Mark Pillow) is te belachelijk voor woorden. Net als de scène waarin Superman de verwoeste Chinese Muur renoveert door even wat blauwe laserstralen uit zijn wenkbrauwen te fronzen.
Deze vierde film is bij momenten zo fout, dat hij weer leuk wordt. Iets wat je van Supermans laatste bombastische DCEU’s-avonturen helaas niet kan zeggen. Christopher Reeve lichtte later de mistroostige productieomstandigheden toe in zijn autobiografie ‘Still Me’ uit 1998. De Man van Staal keerde pas in 2006 terug naar het zilveren scherm, met Bryan Singers toepasselijk getitelde ‘Superman Returns’.
6. Superman III (1983)
De ramspoed van ‘Superman IV: The Quest for Peace’, werd eigenlijk al ingezet met de derde film. Vader en zoon Salkind hadden definitief gebroken met Richard Donner. Richard Lester, die Donners regietaken voor ‘Superman II’ afwerkte, kreeg nu zijn volwaardige film. Daarin ontbolstert een brok synthetisch Kryptoniet Supermans boosaardige alter ego, ‘Evil Superman’.
De anders zo rechtvaardige superheld verandert in een eersteklas bullebak. Zo duwt Superman de Toren van Pisa recht, blaast hij de eeuwige Olympische vlam uit en zet hij het op een stevig potje zuipen. Richard Pryor, misschien wel de beste stand-upcomedian die Amerika ooit voortbracht, erkende dat het script ronduit verschrikkelijk was. De cheque van 5 miljoen dollar verzachtte allicht de pijn van Pryors verguisde rol als computerbrein Gus Norman.
Opvallende (bijna) afwezige is Margot Kidders Lois Lane. De actrice kreeg nauwelijks 12 regeltjes tekst. Naar verluidt omdat ze zich hevig verzet had tegen Richard Donners ontslag tijdens de opnames van ‘Superman II’, iets wat de producers altijd ontkend hebben.
5. Superman Returns (2006)
Pas 19 jaar na ‘Superman IV’ keerde de laatste Kryptoniaan terug naar het witte doek. De wereld was hem al die tijd niet vergeten. Tv-series als ‘Lois & Clark: The New Adventures of Superman’ en ‘Smallville’ kluisterden miljoenen kijkers voor het kleine scherm. Al die tijd ondernam Warner Bros. vruchteloze pogingen voor een nieuwe film. Regisseurs als Tim Burton (‘Superman Lives’), Wolfgang Petersen (‘Batman vs. Superman’), J. J. Abrams, McG en Brett Ratner (‘Superman: Flyby’): allen verschroeiden ze zich aan Hollywoods beruchte ‘Development Hell’.
Kassuccessen als 20th Century Fox ‘X-Men’ (2000) en Sony’s ‘Spider-Man’ (2002) signaleerden ondertussen de wederopstanding van het superheldengenre. Eén jaar na Christopher Nolans ‘Batman Begins’ (2005), volgde eindelijk Bryan Singers ‘Superman Returns’ (2006). Brandon Routh nam daarin de rode cape van Christopher Reeve over. De toen nog salonfähige Kevin Spacey zette een lekker vileine Lex Luthor neer, en geen enkele actrice haalt zo kattig uit als ‘Queen of the Indies’ Parker Posey, die Luthors handlangster Kitty speelt.
‘Superman Returns’ is het enige rechtmatige vervolg op de eerste 2 filmavonturen van Christopher Reeve. Aanhangers loofden de (nog steeds) spectaculaire effecten en rustige verhaalopbouw. Tegenstanders mopperden dan weer dat de film tergend traag voortkabbelt en het louter van zijn visuele merites moet hebben. Kwatongen beweren zelfs dat Brandon Routh charisma ontbeert en de titelrol enkel kreeg wegens zijn fysieke gelijkenis met Christopher Reeve. Leuk weetje: de acteur was tijdens de opnames 2 jaar jonger dan Tom Wellington, die zich toen door Clark Kents tienerjaren ploeterde in ‘Smallville’.
Marktonderzoek stelde dat er weinig animo was voor een vervolg. 3 jaar later brak Supermans concullega Batman met de ‘Batman Begins’-sequel ‘The Dark Knight’ als eerste superheld het box-officerecord van 1 miljard dollar.
4. Man of Steel (2013)
Henry Cavill was door het dolle heen toen hij eind 2011 de hoofdrol kreeg in Zack Snyders ‘Man of Steel’. De Britse acteur vocht toen al jaren tegen de bierkaai. Brandon Routh snoepte hem de rode cape af tijdens de audities voor ‘Superman Returns’. Niet Cavill, maar Daniel Craig werd de nieuwe Bond in ‘Casino Royal’. Robert Pattinson ging aan de haal met ‘Harry Potter & The Goblet of Fire’ én ‘Twilight’. De Poulidor van Tinseltown inspireerde Empire Magazine zelfs tot de geuzennaam ‘the most unlucky man in Hollywood‘.
Toen Henry Cavill als eerste Brit ooit het blauwe spandex aan mocht, trainde hij als een bezetene. Na urenlang bulken in Gym Jones en een dagdieet van 5.000 calorieën (plus liters proteïneshakes), was de acteur een fysieke overrompeling. Ook zijn acteerprestaties mochten er zijn, in deze 21ste-eeuwse origin story. Net als die van Kevin Costner, wiens hartverwarmende papa Kent elke scène naar een hoger niveau tilt.
Jammer genoeg waande Zack Snyder zich iets te vaak in Christopher Nolans Gotham City, struikelt de film over de Bijbelse vergelijkingen en voelt Supermans eindcatch met General Zod (Michael Shannon) als een losgeslagen achtbaan waar je zo snel mogelijk uit wil.
3. The Death of Superman (2018)
Na het wankele ‘Justice League’ uit 2017, is Superman weer aan herbronning toe. Voor de zoveelste keer al. DC Comics liet de droom van een gedeeld filmuniversum varen. Of toch wat haar live-action bioscoopfilms betreft. Sinds 2014 ontmoeten de DC-superhelden elkaar immers in het knap gemaakte DC Animated Movie Universe.
‘The Death of Superman’ inspireert zich net als ‘Batman v Superman: Dawn of Justice’ op Supermans fatale knokpartij met Doomsday. De Justice League blijkt een maatje te klein voor de buitenaardse booswicht. De Man van Staal (Jerry O’Connell) werpt zich als laatste hoop in de strijd en betaalt daar de hoogste prijs voor. Of niet? Het vervolg ‘Reign of the Supermen’ (expliciet meervoud!) liet niet lang op zich wachten.
2. Superman (1978)
In 1973 kochten vader en zoon Ilja en Alexander Salkind de filmrechten voor ‘Superman’. Mario ‘The Godfather’ Puzo werd aangetrokken om meteen 2 filmscripts te pennen. Zijn eindresultaat overtuigde de Salkinds niet bepaald. Tom Mankiewicz, de man achter verschillende succesvolle James Bonds, schaafde Puzo’s campy scenario bij. Op verzoek van de producers smokkelde hij het verhaal tjokvol religieuze verwijzingen.
Regisseur Richard Donner filmde ‘Superman’ en het alvast bestelde vervolg simultaan. Na 18 maanden slopende opnames kreeg het messiaanse ‘Superman’ een toepasselijk release met kerst 1978. Christopher Reeve’s vertolking werd een commercieel en kritisch succes. Een wereldwijde recette van 300 miljoen dollar was voor die tijd waanzinnig.
Het historisch belang van de eerste ‘Superman’ staat buiten kijf. Voorheen behoorden superheldenfilms tot het domein van de B-film, denk maar aan Leslie H. Andersons ‘Batman’ (1966). Filmstudio’s beseften plots dat superhelden veel meer in hun mars hadden.
Wat een acteurs heeft de film ook. Marlon Brando was na ‘The Godfather’ en ‘Last Tango in Paris’ ongenaakbaar. Hij troggelde de studio moeiteloos 3,7 miljoen dollar af voor zijn korte schermtijd als Supermans biologische vader Jor-El. Nobele onbekende Christopher Reeve aanvaarde een peulschil van 250.000 dollar voor de titelrol. Met zijn atletische trekken en onbekende naam was Reeve de perfecte Superman: een bekend acteur zou de illusie alleen maar doorprikken. Gene Hackman is ongeëvenaard als de ijdele pruiken dragende Lex Luthor. En bestaat er een betere Lois Lane dan Margot Kidder?
Christopher Reeve en Margot Kidder bleven een leven lang bevriend. Dat leven bleek helaas minder ‘super’ dan hun grote doorbraakfilm. Christopher Reeve raakte in 1995 verlamd na een val van zijn paard. Hij overleed op 52-jarige leeftijd aan een hartstilstand. De onvergetelijke Margot Kidder stapte op 13 mei 2018 uit het leven, na een jarenlange strijd tegen haar bipolaire stoornis.
1. Superman II (1980)
Voor Christopher Reeve was ‘Superman II’ de beste film uit de reeks. En wie zijn wij om hem tegen te spreken? Dat de film er kwam, is een klein mirakel. Terwijl Superman voor de camera vocht met de ontsnapte Kryptoniaanse criminelen Zod (Terence Stamp), Ursa (Sarah Douglas) en Nom (Jack O’Halloran), vocht Richard Donner achter de schermen zijn eigen oorlog uit met de producers.
Uiteindelijk stuurden de Salkinds de regisseur de laan uit. Richard Lester, die bekende dat hij nog nooit een ‘Superman’-comic gelezen had, werkte Donners opnames af. De studio eiste een lichtvoetigere film en het eindresultaat daarvan pakte wonderwel goed uit. Richard Lester was daarbij zo belust op een credit als volwaardige regisseur op de aftiteling, dat hij een hoop scènes herschoot die Richard Donner al klaar had.
Richard Donner bracht in 2006 eindelijk zijn ‘Superman II: The Richard Donner Cut’ uit. Opvallend genoeg recycleert hij daarin ook wat beeldmateriaal van zijn opvolger. Critici en oorspronkelijke acteurs prezen deze serieuzere versie, zoals ze altijd bedoeld was. Tegelijkertijd geniet Richard Lesters versie een ware cultstatus onder fans. De Romeinen hadden daar een mooie term voor: ‘ex aequo’.
Dit artikel is geschreven door Matthias Van de Velde. Hij komt uit de verguisde carnavalsstad Aalst en studeerde Klassieke Geschiedenis en Europese Politiek aan UGent. Hij is nog steeds boos dat hij als 6-jarige dreumes niet mee mocht toen ‘Bram Stoker’s Dracula’ en ‘Jurassic Park’ in de bios draaide. Hij schrijft nooit een woord te veel, tenzij hij zich laat gaan.
Lijstjes van andere film franchises
- 10 Beste Spider-Man Films
- Top 10 Beste Batman Films
- Top 10 Beste Fast and the Furious Films
- Top 10 Beste Harry Potter Films
- Beste Transformers films
- Top 10 Beste James Bond films
- 10 beste Superman films
- Top 8 Beste Teenage Mutant Ninja Turtles films
- Top 6 Beste Terminator films