Top 10 Dieren die uitgestorven zijn in het wild

Op onze aarde zijn er heel veel verschillende diersoorten. Een aantal diersoorten komt algemeen voor, een aantal diersoorten zijn bedreigd of ernstig bedreigd en een aantal diersoorten komen niet meer in het wild voor. Deze diersoorten leven slechts nog in dierentuinen of worden gehouden in privébezit. In deze lijst benoemen we tien dieren/diersoorten die uitgestorven zijn in het wild.

Let op: van sommige diersoorten uit dit lijstje zijn al wel weer enkele dieren uitgezet, maar de aantallen die uitgezet zijn, zijn erg klein. Om die reden hebben ze nog steeds het stempel: ‘uitgestorven in het wild’. Sommige dieren dragen niet meer het stempel ‘uitgestorven in het wild’, maar droegen dit stempel wel. Om die reden benoemen we dus 10 dieren die in het wild zijn of waren uitgestorven.

10. Pater-Davidshert

Het Pater-Davidshert is een hert dat in 1865 werd ontdekt door de Franse pater David (vandaar dus ook de naam). Het hert werd in China ontdekt. De Chinezen kenden het dier al, maar voor de westerlingen was het dier nog onbekend, tot 1865 dus. Zoals veel uitgestorven dieren of bijna uitgestorven dieren kwam het Pater-Davidshert veel voor. Op de dieren werd in China extreem veel gejaagd, zoveel zelfs dat de soort bijna was uitgeroeid. Alsof dat nog niet genoeg was, werden de laatste herten in 1900 tijdens de Bokseropstand afgeschoten en opgegeten door de hongerige bevolking.

Gelukkig waren 16 herten kort daarvoor naar Europese dierentuinen overgebracht als geschenk van de keizer. De herten waren dus vanaf dat moment uitgestorven in het wild. Men heeft in de jaren ’80 een fokprogramma opgezet om het aantal weer te doen stijgen. Met resultaat! Tegenwoordig leven er weer zo’n 700 dieren in het wild van China en is de soort dus niet meer uitgestorven in het wild. Ook in ons eigen land leven Pater-Davidsherten, namelijk in natuurpark Lelystad. Vorig jaar is er een kalfje geboren, wat goed nieuws is voor de populatie van de herten. De draagtijd is namelijk 40 weken (ongeveer hetzelfde als een mens) en meestal is er maar één jong per worp. Hun maximale levensduur is 20-25 jaar.

9. Socorrotreurduif

De socorrotreurduif is een duif die van oorsprong alleen voorkwam op het onbewoonde eiland Socorro in de buurt van Mexico. Het eiland is ongeveer net zo groot als Texel. De vogel werd in 1871 George Newbold Lawrence voor het eerst beschreven. In de jaren ’50 werd er een militaire basis op het eiland ingericht. De militairen die op het eiland gingen wonen, namen allerlei huis- en boerderijdieren mee. De geiten aten veel planten op en dat veroorzaakte erosie en veranderde de vegetatie. Katten aten de vogels op, omdat de vogels niet gewend waren aan roofdieren (die kwamen eerder niet voor op het eiland), behalve roofvogels (waar ze voor wegdoken). In 1972 werd de soort voor het laatst op het eiland gezien, daarna is het uitgestorven in het wild verklaard. Gelukkig bestonden er nog een aantal vogels in gevangenschap.

In totaal zijn er in dierentuinen wereldwijd nog zo’n 160 exemplaren te vinden. In Nederland kun je de duif bezichtigen in Burgers Zoo in Arnhem en in dierenpark Artis in Amsterdam . Mocht je de vogel dus zien, bedenk dan dat er nog maar zeer weinig exemplaren van dit dier in de wereld over zijn. Zowel Burgers Zoo als Artis nemen deel aan een fokprogramma voor de socorrotreurduif. De dierentuin in Frankfurt coördineert de fok van deze dieren in alle dierentuinen in Europa. In 2013 en 2014 zijn er duiven naar een dierentuin in Mexico gestuurd waar ze in een grote volière leven en zich goed voortplanten. Het doel is om de duiven weer te herintroduceren op het eiland, maar dan moet eerst de kattenpopulatie worden gedecimeerd en de vegetatie worden hersteld.

Deze dieren hebben dus echt op het randje van de afgrond gestaan en de meeste van deze diersoorten staan daar eigenlijk nog steeds. Door toedoen van de mens zijn deze dieren uitgestorven in het wild, maar door toedoen van diezelfde mens is er ook weer sprake van voorzichtig optimisme voor de meeste diersoorten. Laten we hopen dat de dieren op deze lijst weer in het wild kunnen leven en de stempel ‘uitgestorven in het wild’ verliezen.

8. Wyomingpad

De wyomingpad of baxterpad is een zeer zeldzame amfibie. De soort leeft alleen nog in gevangenschap en wellicht in Mortenson Lake National Wildlife Refuge in de Verenigde Staten. In 1984 kreeg de amfibie de stempel van bedreigde diersoort en later van uitgestorven in het wild.

Een kleine populatie werd echter in 1987 in de Mortenson Lake herontdekt . De pad kwam in de jaren ’50 nog redelijk veel voor (geen grote populatie, maar voldoende om niet bedreigd te zijn), maar de populatie daalde sterk in de jaren ’70 en ’80. In 1980 werden er nog maar 25 exemplaren waargenomen en daarna niet meer, totdat in 1987 nog een kleine populatie werd ontdekt. Via fokprogramma’s probeert men de soort te redden, maar dit verloopt moeizaam en er is maar weinig nageslacht. De pad heeft een gevoelige huid, is snel vatbaar voor ziekten en daarom is de grootste bedreiging voor de pad de chytride (een schimmel). Ook de verstedelijking, het gebruik van pesticiden, verschillende weersomstandigheden, verhoogde irrigatie en watertekorten zijn debet aan de teloorgang van de pad . Ten slotte is de pad (net zoals zoveel padden) een natuurlijke prooi voor veel dieren.

7. Berberleeuw

De berberleeuw is een leeuw die oorspronkelijk voorkwam in Noord-Afrika. Tot in de 19e eeuw kwam de leeuw nog algemeen voor, maar aan het einde van de 19e eeuw werd de leeuw al zeldzaam. De stroperij ging verder en in 1920 werd het laatste dier in het wild in Marokko afgeschoten.

De berberleeuwen worden ook wel atlasleeuwen genoemd (vanwege het gebergte in Noord-Afrika) of The royal Lions of Maroc. De leeuwen worden namelijk gebruikt als personificatie van het Marokkaanse koninkrijk. De laatste afstammelingen van de berberleeuwen werden door de Marokkaanse adel aan de koning van Marokko geschonken . In dierentuinen wereldwijd zijn er nog zo’n honderden berberleeuwen. Zij stammen af van de oorspronkelijke berberleeuwen, echter is in de meeste gevallen onduidelijk hoe en in welke mate.

De berberleeuw lijkt veel op de uitgestorven Kaspische leeuw. Beide leeuwen hadden/hebben namelijk een grote bos zwarte manen (voornamelijk de mannetjes natuurlijk) en korte poten. In Nederland kun je (afstammelingen van) berberleeuwen vinden in ZooParc Overloon. In 2011 werd bekend dat de dieren in de dierentuin gehouden zullen worden. Vorig jaar, in 2019, werden er in een dierentuin in Tsjechië twee welpjes van deze leeuw geboren, wat natuurlijk goed is voor het voortbestaan van de leeuw. Het nationale voetbalelftal van Marokko is vernoemd naar de leeuw en draagt de naam: ‘Les Lions de l’Atlas’.

6. Spix’ ara

De Spix’ ara kwam oorspronkelijk voor in Brazilië, maar is daar in het wild uitgestorven. Het eerste exemplaar werd in 1819 gevangen door Johann Baptist von Spix, vandaar de naam. Er werd veel op de vogel gejaagd en in 1967 werd de vogel volledig beschermd. Dit was te laat, althans dat dacht men. De vogel was in het wild uitgestorven, maar er waren nog een aantal vogels overgebleven in gevangenschap. In 1979 werd er voor een paartje 20.000 dollar betaald!

In 1985 en 1986 werd de vogel in het wild herontdekt in het dal van de Rio Sao Francisco. De 25 vogels die werden ontdekt heeft men gevangen om te zorgen voor nageslacht en te voorkomen dat de laatste vogels afgeschoten zouden worden.

In 2012 bestonden er nog zo’n 80 geregistreerde ara’s in gevangenschap en een dozijn in particuliere collecties. In 2018 is men begonnen met een kweek- en herintroductieprogramma. Het Jurong Birdpark in Singapore, de Zoologischer Garten in Berlijn, en de Pairi Daizi in Henegouwen werken daarbij samen. In Brazilië wordt gewerkt aan het ecologisch herstel van het gebied in de hoop dat er zich een populatie kan vormen.

In maart 2020 was het zover: de eerste dieren vertrokken richting het gebied. De animatiefilm ‘Rio 2’ is gebaseerd op het verhaal over de Spix’ ara en wil mensen bewust maken van de toestand van de vogel.

5. Guamijsvogel

De guamijsvogel is een klein vogeltje dat tot 1986 in het wild voorkwam op het eiland Guam. De ijsvogel stierf in het wild uit door twee verschillende oorzaken. De eerste klap was de uitbreiding van de Amerikaanse luchtmachtbasis op het eiland. De tweede klap was de introductie van de bruine nachtboomslang die de eieren en de kuikens opvrat.

Er waren nog 29 vogels over die werden gevangen en in grote kooien werden gehouden, zodat ze zich weer kunnen voortplanten. Er werd een fokprogramma opgezet. Dit programma bleek succesvol, want in 2013 waren er in totaal weer 124 exemplaren op verschillende locaties (in gevangenschap). Ook in de Bronx Zoo in New York worden guamijsvogels gehouden. De Bronx Zoo is een dierentuin waar veel bedreigde diersoorten worden gehouden en dus ook de guamijsvogel. De vogel is nog niet uitgezet in het wild, aangezien er zich nog te veel bruine nachtboomslangen op Guam bevinden.

Eenzelfde lot onderging de Guamral. Deze vogel had, net als de guamijsvogel, last van de uitbreiding van de Amerikaanse luchtmachtbasis op het eiland, maar voornamelijk van de introductie van de bruine nachtboomslang. Ook de guamral stierf uit in het wild en de overgebleven vogels werden gevangen en gefokt. Een herintroductie op het eiland Guam mislukte (waarschijnlijk vanwege de slangen), maar daarna werd een populatie losgelaten op Cocos Island, die zich succesvol voortplant. Wellicht kan dit voor de guamijsvogel ook een mogelijkheid zijn. Het enige probleem: het eiland is zeer klein en vereist voortdurend beheer.

4. Hawaiikraai

De hawaiikraai, ook wel alala is een vogel die endemisch (dus alleen voorkomend) is op het eiland Hawaii. De laatste twee hawaiikraaien die in het wild waren waargenomen, verdwenen in 2002. Vanaf 2002 stond de vogel dus te boek als uitgestorven in het wild. In september 2016 waren er nog zo’n 131 exemplaren te vinden in de San Diego Zoo in de VS. De kraaien in deze dierentuin zitten in een fokprogramma om de populatie weer te laten groeien.

Net zoals andere kraaien zijn hawaiikraaien slim. 104 hawaiikraaien zijn onderzocht en uit het onderzoek kwam naar voren dat 93% van de volwassen vogels en 47% van de jonge vogels gereedschap gebruiken. Het gebruiken van gereedschap is zeer zeldzaam in de dierenwereld en komt maar bij 1% van de geslachten voor. De hawaiikraai is samen met de wipsnavelkraai de enige kraai die gereedschap gebruikt . Laten we hopen dat het fokprogramma zich verder doorzet en de kraai in de toekomst weer uitgezet kan worden in het wild.

3. Heilige drieklauwschildpad (Nilssonia nigricans)

De heilige drieklauwschildpad in het Engels: ‘black softshell turtle’ is een schildpad die voor het eerst wetenschappelijk werd beschreven in 1875 door John Anderson. De schildpad kwam voor in Azië, namelijk in India en Bangladesh. In 2002 werd het dier als uitgestorven in het wild beschreven. In 2004 werden er nog 408 schildpadden gevonden in ‘The pond of the Bayazid Bastami shrine’. Dit is een heiligdom met daarbij een zeer grote vijver.

In de jaren daarop zorgde men ervoor dat er weer schildpadden werden geboren in deze grote vijver. 90 in 2007, 74 in 2008, 96 in 2009, 28 in 2010, 45 in 2012 en 40 in 2014. In 2017 werd een enkeling gevonden in het Wokha District in Nagaland te India.

De mens is debet aan de teloorgang van de schildpad. Vooral door habitatverlies, omdat mensen in het habitat van de schildpad gingen wonen en het water van de schildpad besmetten, maar ook de vergiftiging van het water en het voedsel van de schildpad zorgde ervoor dat de populatie erg afnam. Men probeert nu het water weer geschikt te maken voor de schildpadden, zodat ze in de toekomst weer uitgezet kunnen worden in het wild. Sinds 2013 probeert TSA India de leefomstandigheden van de schildpadden in de vijver(s) te verbeteren. Er is namelijk sprake van een overpopulatie aan schildpadden en de schildpadden krijgen vaak menselijk voedsel van de gasten als teken van een religieuze offering.

2. Algazel

De algazel, ook wel sabelantilope of sabeloryx is een antilopesoort. De soort kwam van oorsprong voor in woestijnen, stenige wildernissen en op droge steppen van het Midden-Oosten en Noord-Afrika. Het dier kan goed tegen de hitte en het kan lichaamsvocht lang vasthouden. Daarnaast werken zijn nieren zeer efficiënt en begint het pas te zweten bij temperaturen boven de 46 graden.

De meerderheid van de antilopen, zo’n 5000 dieren leefden in Tsjaad. Ook in buurland Niger leefden er algazellen, maar deze stierven in Niger uit door de jacht. In 1989 werd het laatste mannetje gedood. Het dier is in 2000 in het wild uitgestorven verklaard door de jacht en het verlies van zijn leefgebied door onder andere concurrentie met vee.

De dieren planten zich in dierentuinen goed voort en er zijn een aantal beschermde en omheinde gebieden in Tunesië, Marokko en Senegal uitgezet voor de herintroductie van de soort. In het gebied in Tunesië zijn er een aantal dierentuin-algazellen uitgezet en in 2016 werden er ook in Tsjaad 25 dieren uitgezet. Er is dus weer sprake van voorzichtig optimisme wat betreft de algazel. Minder optimisme is er in Niger. In dat land heeft een eveneens kritisch bedreigd diersoort, de Addax, het moeilijk. Er zijn nog kleine populaties van de Addax in Mali, Niger en Tsjaad. Men probeert natuurlijk te voorkomen dat de Addax hetzelfde lot te wachten staat als de algazel: uitsterven in het wild.

In Nederland kun je algazellen bewonderen in dierentuin Artis en dierenpark Amersfoort. De dierentuin probeert door te fokken voor nageslacht te zorgen en is onderdeel van een internationaal fokprogramma. Met succes! In de afgelopen jaren zijn er meerdere algazellen geboren. In 2011, 2013 en 2017 waren er geboortes van algazellen en in 2018 zijn er drie algazellen geboren. Ook vorig jaar is er een algazel geboren.

1. Noordelijke witte neushoorn

De noordelijke witte neushoorn is bijna uitgestorven. Er zijn nog maar twee exemplaren over, namelijk twee vrouwtjes. In het wild kwam de neushoorn nog voor tot en met 2005, namelijk in het Nationaal Park Garamba in de Democratische Republiek Congo. Sinds 2006 zijn er geen waarnemingen meer gedaan in het wild. Stropers hebben in de jaren ’80 de populatie van de neushoorns teruggebracht van 500 naar 15. Daarna nam de populatie weer toe naar 32 neushoorns, maar daarna begon het stropen weer en werden de laatste dieren in het wild afgeschoten. Er bleven alleen nog neushoorns over in dierentuinen, namelijk in de Verenigde Staten en in Tsjechië (de soort was dus toen uitgestorven in het wild). In december 2009 werden er weer 4 neushoorns uitgezet in het wild (2 mannetjes en 2 vrouwtjes). In 2011 stierf er een noordelijke witte neushoorn en in 2014 stierven er nogmaals twee witte neushoorns. Er bleven wereldwijd nog maar vijf witte neushoorns over. Een in de dierentuin van de Verenigde Staten en een in de dierentuin van Tsjechië en drie neushoorns in een reservaat. De neushoorns in de dierentuinen van Tsjechië en de Verenigde Staten stierven allebei in 2015. De laatste drie noordelijke witte neushoorns (een mannetje en twee vrouwtjes) waren de neushoorns die zich in een reservaat in Kenia bevonden. Voor het mannetje, Sudan, werd zelfs een tinderaccount aangemaakt om de kritieke toestand van de neushoorns aan het daglicht te brengen en om geld in te zamelen voor het verwekken van nageslacht. Helaas stierf Sudan in 2018 en bleven er nog twee vrouwelijke noordelijke witte neushoorns over .

De soort is dus in principe ten dode opgeschreven, zou je denken. Toch probeert men met alle macht naar een oplossing te zoeken. In 2019 zijn er 10 eitjes uit de laatste overgebleven vrouwelijke neushoorns gehaald. Zeven van deze eitjes werden door de onderzoekers als geschikt voor bevruchting aangemerkt. Deze eitjes werden in contact gebracht met het eerder ingevroren sperma van de overleden mannetjes Suni en Saut. Uit twee eitjes ontstonden toen embryo’s die vervolgens in vloeibare stikstof werden bewaard. Het doel is om de embryo’s bij een draagmoeder te plaatsen, een zuidelijke witte neushoorn, waarvan er nog zo’n 20.000 exemplaren zijn. Vijf jaar geleden werd het nog onmogelijk geacht om embryo’s van noordelijke witte neushoorns te produceren, maar in 2019 is het dus gelukt! Laten we hopen dat de embryo’s gezond blijven, er nageslacht komt en de populatie in de toekomst weer gestaag gaat groeien.

Dit artikel is geschreven door Ties Grotenhuis, student Rechten.

Wij zoeken nog schrijvers! Ben jij kenner over een leuk onderwerp? Mag van alles zijn, boeken, games, films, geschiedenis, klimaat, etc, onze subtitel is niet voor niets ‘lijstjes over van alles’. Interesse? Je artikel wordt gelezen door duizenden lezers, ideaal om als tekstschrijver een portfolio op te bouwen. We kunnen mogelijk een kleine vergoeding bieden. Neem hier contact met ons op.