Heinz Hermann Polzer werd in Zwitserland geboren maar zou in Nederland onder de artiestennaam Drs. P bekend worden als zanger, cabaretier en dichter. Hij groeide uit tot een ware woordkunstenaar met een soms morbide gevoel voor humor. De zanger was dankzij zijn toegankelijke teksten en muziek vaak te gast op televisie en radio. Op 13 juni 2015 overleed Drs. P op 95-jarige leeftijd. Wat zijn de tien beste liedjes vol taalvondsten van Drs. P?
10. Speelgoedmannetje
Meestal begeleide Drs. P zichzelf op piano. Een van de uitzonderingen is het vreemde lied Speelgoedmannetje waar verschillende speelgoedgeluiden voor het ritme zorgen. Het lied zelf begint op een stille ochtend met de ontdekking van een levend speelgoedmannetje. Steeds vaker keert hij terug waarbij hij vandalistisch gedrag vertoont. Op het laatst zijn er meerdere mannetjes die verklaren dat zij de baas zijn.
9. Het mooie oude ambacht (bonenpikster)
Dit lied uit ‘Een flitsende soirée’ met Drs P. een voorbeeld van de manier waarop hij een klank door herhaling weet uit te buiten en tussendoor het melige gelach van het publiek nadoet. En het pikken van bonen kan in de wereld van Drs. P voor de raarste dingen staan.
8. De Maagdenburg Halve Bollen
Een onnavolgbaar lesje geschiedenis en natuurkunde over een beroemd wetenschappelijk experiment. Het lied is een wirwar van grappen en feiten en eindigt met de prachtige zinnen: “De Maagdenburger halve bollen/Bewezen weer eens expliciet: er valt met luchtdruk niet te sollen/Dus doet u dat maar liever niet.”
7. Elfstedentocht
Drs. P scheen weinig interesse te hebben voor de Elfstedentocht maar schreef er in 1983 toch een prachtig melancholisch nummer over. Het liedje lijkt zich in een grimmige toekomst af te spelen waar de Elfstedentocht nooit meer wordt gereden (“Nu heersen nieuwe, boze krachten/Door mensenhand gewrocht/Wat staat ons alles nog te wachten/O, mijn Elfstedentocht.”) De verteller denkt terug aan zijn eigen succesvolle deelname maar heeft zijn schaatsen allang verkocht.
6. Sinterklaaslied
Als dichter kon Drs. P natuurlijk niet om Sinterklaas heen. Het Sinterklaaslied is een geweldig portret van de Goedheiligman die eigenlijk steeds minder zin heeft in het feest in het koude Noorden. “Ze noemen me Kapoentje/Ik weet ook niet waar dat op slaat.”
5. De zusters Karamazov
De Zusters Karamazov uit 1957 is een van de bekendste liedjes van Drs. P. Omdat de titel niet in de tekst voorkomt wordt het ook wel naar de twee hoofdpersonen, Tante Constance en tante Mathilde, genoemd. Het verhaal is klassiek: beide tantes leiden een vredig leven totdat ze een erfenis moeten verdelen die bestaat uit een verzameling japonnen. Natuurlijk krijgen ze ruzie en uiteindelijk probeert een zus de andere te vergiftigen. Met gebruikelijke Drs. P humor neemt ze eerst zelf een slokje om te kijken of het wel sterk genoeg is. Dat klopt.
4. Het trapportaal
De originele titel van dit lied uit 1957 is De commensaal, een ouderwets woord voor kostganger. Drs. P hield wel van macabere scenario’s op zijn tijd en hier is de hoofdpersoon een seriemoordenaar. De verhuurders ergeren zich niet aan zijn moorden maar aan de troep die het geeft. Zoals Drs. P in de conclusie stelt: “Hij moet maar weg, al is ’t een goeie commensaal/ Zo’n juffrouw hoort in het kanaal, maar niet bij ons in ’t trapportaal”.
3. Veerpont
Veerpont (1973) is een echte Drs. P klassieker waarbij de muziek is geïnspireerd op zigeunermuziek. Het liedje gaat over een veerman en zijn filosofische gedachten tijdens de sleur van het heen en weer varen, bijvoorbeeld hoe de overkant steeds wisselt als hij aan de oever arriveert. Aan het eind stappen steeds meer mensen op de pont. De waarschuwingen van de veerman helpen niet en de boot zinkt.
2. Knolraap en lof, schorseneren en prei
In de jaren tachtig schreef Drs. P regelmatig liedjes voor het KRO radioprogramma Kruis of Munt dat was gewijd aan tuinieren. Knolraap (en lof, en schorseneren en prei) laat mooi horen hoe Drs P. daar een humoristische draai aan wist te geven. Het nummer is opgebouwd in gospelstijl met gebruik van veel herhaling. Elke keer noemt Drs P. een voorbeeld van wat er mis is met het moderne leven (“Dalende omzet en stijgende lasten”) gevolgd door de titel. Het zou uitgroeien tot een van zijn bekendste nummers en op single worden uitgebracht.
1. Dodenrit
Zoals wel vaker gebeurt, heeft de artiest een hekel aan zijn populairste werk. Drs. P kreeg altijd verzoeken om Dodenrit te zingen maar vond het met zes minuten veel te lang. Dodenrit werd in 1974 een hit en tegen zijn zin werd Drs P. gevraagd om op televisie, met een bontmuts op, het lied te playbacken (niet een van zijn sterkste punten). Dodenrit gaat over een Russisch gezin in de 19de eeuw dat met 30 graden vorst in een trojka naar Omsk reist.
Ze beginnen de reis vrolijk te zingen maar worden op een gegeven moment achtervolgd door wolven. Wanneer ze op het punt staan om te worden ingehaald besluiten de ouders maar een kind uit de trojka te gooien. Een voor een worden de inzittenden voor de wolven gegooid totdat alleen de vader overblijft. Dan volgt een typisch Drs. P moment: Omsk is in zicht, de vader maakt een vreugdesprong waarna hij zijn evenwicht verliest en van de trojka valt. “Dat is pech! Omsk is een mooie stad, maar net iets te ver weg.” Dodenrit keert steevast terug in de Top 2000, met 282 als hoogste notering in het jaar 2000.