De Koude Oorlog was meer een dreiging dan een echte oorlog. De Westerse kapitalistische wereld leefde op gespannen voet met de Sovjet-Unie en de Oostbloklanden. Kleine conflicten, de dreiging van kernwapens en spionage speelden hierbij een belangrijke rol. Mooie onderwerpen voor films. Wat zijn de tien beste Koude Oorlog films?
10. The Day the Earth Stood Still
De Koude Oorlog werd vaak op symbolische wijze in films behandeld. Sciencefiction is een van de genres die hier zeer geschikt voor is. The Day the Earth Stood Still is een klassieker uit 1951.
Op een dag wordt de Aarde opgeschrikt door bezoek van een buitenaards wezen. Deze Klaatu wordt bijgestaan door een krachtige robot en zegt dat hij een boodschap heeft voor alle leiders van de wereld. Klaatu leert ondertussen veel over de Aarde maar laat aan een bevriende wetenschapper weten dat andere beschavingen de mensheid te oorlogszuchtig vinden en de planeet op nominatie staat om vernietigd te worden.
9. The Hunt for Red October
The Hunt for Red October verscheen in het laatste jaar van de Koude Oorlog. In de film besluit een kapitein van een Sovjet-onderzeeër om muiterij te plegen en over te lopen naar de Verenigde Staten. De kernonderzeeër kan niet door sonar worden opgepikt en vaart rechtstreeks de oceaan over. Daarbij wordt hij achterna gezeten door de eigen vloot die bang is dat de kapitein op eigen houtje een oorlog wil beginnen.
De CIA-analist Jack Ryan heeft door dat de onderzeeër een ander doel heeft en moet zijn bazen zien te overtuigen dat Amerika niet wordt aangevallen. Zo niet kan de Derde Wereldoorlog uitbreken.
8. The Iron Giant
De Koude Oorlog veroorzaakte in sommige periodes voor aanvallen van paranoia. Want zou het land niet allang zijn geïnfiltreerd zijn door geheim agenten? Dit gevoel keert dan ook vaak terug in films.
De vriendelijke tekenfilm The Iron Giant (1999) is een onverwachte Koude Oorlog klassieker. In 1957 is Amerika in alle staten wanneer de Sovjet-Unie de Spoetnik lanceert. Voor de kust stort een grote robot in zee die uiteindelijk bij een negenjarig jongetje terechtkomt.
De jongen en robot raken bevriend maar ondertussen komt de overheid de geheimzinnige robot op het spoor. Uit angst proberen ze hem te vernietigen maar de robot blijkt een volwaardige vechtmachine.
7. The Spy Who Came In From the Cold
The Spy Who Came In From the Cold was het boek waarmee de thrillerschrijver John Le Carré zijn doorbraak maakte. In 1965 volgde een verfilming met in de hoofdrol Richard Burton.
De film is een echte Koude Oorlog thriller over spionnen die elkaar te slim af proberen te zijn. Burton speelt een geheim agent die naar de DDR wordt gestuurd om valse informatie te verspreiden over een hooggeplaatste Oost-Duitse spion. Daarbij maakt hij handig gebruik van zijn vriendin met communistische sympathieën.
6. The Third Man
The Third Man (1949) geeft een mooi beeld van de situatie na de Tweede Wereldoorlog en hoe de Koude Oorlog meteen om zich heen grijpt.
Een Amerikaanse pulpschrijver reist naar Wenen omdat zijn oude vriend Harry Lime hem een baan heeft beloofd. Maar als hij aankomt, blijkt Lime bij ongeluk om het leven te zijn gekomen. Of heeft Lime dat in scène gezet omdat hij zo beter penicilline kan smokkelen in de stad die door de geallieerden is opgedeeld?
5. Das Leben der Anderen
Tijdens de Koude Oorlog keek men in het Westen hoofdzakelijk van buitenaf naar het leven in het Oostblok. Das Leben der Anderen (2006) geeft een indringend beeld over de manier waarop in de DDR de geheime politie Stasi burgers in de gaten hield.
Een agent moet een toneelschrijver en zijn vriendin afluisteren maar krijgt al snel sympathie voor het koppel. Hij besluit de rapporten aan zijn bevelhebbers te vervalsen.
4. The Manchurian Candidate
The Manchurian Candidate (1962) is een echte Koude Oorlog film die bovendien op het hoogtepunt van de Cubaanse raketcrisis werd uitgebracht.
Raymond, een jonge man uit een conservatieve Amerikaanse familie, wordt gehersenspoeld. Hij lijkt in eerste instantie een legerheld maar niet iedereen vertrouwt hem. Langzaam begint zijn kapitein (gespeeld door Frank Sinatra) achter de waarheid te komen: Raymond is door communisten geprogrammeerd om een politieke moord uit te voeren.
3. War Games
De tiener David (Matthew Broderick) leeft voor zijn computer. Als hacker breekt hij overal in. Op een dag denkt hij een fabrikant van games te hebben gekraakt. David raakt gefascineerd door het spel Global Thermo Nuclear War. Wat hij niet weet is dat hij het computersysteem van het Ministerie van Defensie is binnengedrongen en dat het spel gekoppeld is aan echte kernwapens. Het programma schat in dat een kernoorlog aanstaande is en begint voorbereidingen te treffen op een aanval. Kan David met hulp van zijn vriendin de Derde Wereldoorlog nog stoppen?
2. Invasion of the Body Snatchers
In de jaren vijftig begon de Amerikaanse senator McCarthy aan een heksenjacht op communisten die Amerika overal zouden zijn geïnfiltreerd.
De sciencefictionfilm Invasion of the Body Snatchers is een geweldige kritiek op de massahysterie tijdens de Koude Oorlog. Een huisarts krijgt steeds vaker bezoek van mensen die denken dat de identiteit van hun naasten is overgenomen. Met een vriend komt hij er achter dat in huizen peulen worden achtergelaten die uitgroeien tot een perfecte kopie van de bewoner. Wie is nog echt en wie is een dubbelganger? En zijn ze te stoppen?
1. Dr. Strangelove or: How I Learned to Stop Worrying and Love the Bomb
Stanley Kubrick was een zeer originele filmer. In 1964 toen een groot aantal serieuze films over de Koude Oorlog werden uitgebracht, maakte hij een satire over de angst voor een kernoorlog.
Een paranoïde generaal begint op eigen initiatief een aanval op de Sovjet-Unie. De president moet het bevel geven om de bommenwerpers terug te laten keren, want de Sovjetambassadeur vertelt hem dat bij een aanval zijn land automatisch zal terugslaan. Maar de code voor dit bevel achterhalen, is makkelijker gezegd dan gedaan. Het resultaat is een indringende film die laat zie hoe absurd de Koude Oorlog is.
