Top 10 Rijkste Mensen uit de Geschiedenis

Geld maakt niet gelukkig! Ten minste, dat beweert het spreekwoord in ieder geval. Echter, géén geld hebben maakt de meeste mensen toch wel vrij ongelukkig, in de huidige samenleving. En niet alleen nu, al eeuwen (millennia zelfs) probeert de mens macht te vergaren door ‘rijk’ te zijn. Want macht heb je als je veel rijkdom bezit. Immers, je kunt dan anderen vragen om gunsten voor je te doen, in ruil voor deze goederen. Je kunt mensen betalen om andere mensen dwingen te doen wat jij wil. De mogelijkheden lijken eindeloos, als je maar genoeg geld ergens voor over hebt! Er zijn slechts zeer weinig (verlichte) zielen ter wereld die niet de aantrekkingskracht van materiele objecten en rijkdommen voelen trekken. Het lijkt bijna in onze genetische opmaak vastgelegd.

Ruilhandel (bijvoorbeeld één berenvel voor tien schelpen) bestaat al minstens 100.000 jaar, en de drang van de mens om dingen te verzamelen en méér te vergaren is nog veel ouder. Langzaamaan, vermoedelijk in tandem met de overgang van jagen naar landbouw, ontwikkelde het idee van geld: de mogelijkheid om goederen te betalen niet met andere goederen, maar met één algemene (gemakkelijk te vervoeren en meten) unit. De praktijk waarin metalen objecten als ‘geld’ worden gebruikt was 5.000 voor Christus al gebruikelijk, maar pas 700 voor Christus introduceerden de Lydiers (wonend in ons huidige West-Turkije) de ‘munt’ in Europa. Toen en nu brengt geld nog altijd macht, en vice versa, macht bracht geld in het laatje. Rijkdom voor de rijken dus. Toch is het ook mogelijk, zoals de mannen op deze lijst ons tonen, om van bijna niets tot bijna alles te geraken!

Natuurlijk is het moeilijk om rijkdom over de eeuwen te vergelijken. Ten eerste is niet alle rijkdom in geld uit te drukken. Voor deze lijst gaan we echter wel uit van geldelijke eenheden, of bezittingen die in geld kunnen worden uitgedrukt. We proberen geen prijs op iemands geluk te plaatsen, maar bijvoorbeeld zijn villa in Zuid Frankrijk wél!

Maar dan zijn we er nog niet met een objectieve meting. Het leven wordt alsmaar duurder en hoewel salarissen stijgen, stijgen ook prijzen en dat zou betekenen dat mensen tegenwoordig veel gemakkelijker meer zouden verdienen en bezitten als vroeger. Daarom kijken we niet zozeer naar de hoeveelheid geld, in deze lijst, maar de hoeveelheid ten opzichte van de waarde van de totale nationale economie. In andere woorden, hoeveel koopkracht hadden deze rijken in hun tijd uitgedrukt in geld-eenheden van deze tijd.

We drukken de rijkdommen van de rijkaards in deze lijst in dollars uit, aangepast aan de huidige maatschappij. In de geldeenheden van het verleden hadden deze rijkaards wellicht een heel ander bedrag (in ieder geval vaak een andere valuta) maar om te vergelijken over de eeuwen en over de continenten van de wereld vergelijken we hun rijkdom met behulp van de huidige dollarwaarde. Tijd om te beginnen!

De rijkste mensen die ooit hebben geleefd:

10. Cornelius Vanderbilt (1784 – 1877): 167.4 miljard dollar

J. C. Buttre/publiek domein

Cornelius werd geboren in 1794 in Amerika. Zoals zijn naam al doet vermoeden, had hij Nederlandse voorouders. Jan Aertszoon, Cornelius’ over-overgrootvader, was een boer in de Bilt die migreerde naar Amerika om een nieuw leven te beginnen. Sinds hij uit ‘De Bilt’ kwam, maakte men van zijn achternaam al snel ‘Vanderbilt’.
Op het hoogtepunt van zijn carrière bezat Cornelius het equivalent aan 167.4 miljard dollar, maar hij werd geenszins in rijkdom geboren. Cornelius is het voorbeeld van de Amerikaanse droom: ’from rags to riches’. Als elfjarige liet hij school naast zich liggen (beroemde woorden over dit onderwerp: “Als ik mijn educatie had geleerd, had ik nooit tijd gehad om andere dingen te leren!”). Zonder opleiding of ‘afkomst’ ging hij te werk op de ponten over de Hudson Bay in New York. Op 16-jarige leeftijd kocht hij, met een lening van zijn moeder, zijn eigen boot en begon zo zijn eerste bedrijfje. Binnen één jaar had hij niet alleen de 100 dollar aan zijn moeder terugbetaald, maar daarboven nog eens 1000 dollar bijverdiend! Hoewel hij later zijn echte kapitaal zou gaan verdienen in de spoorwegen-industrie, bleef hij voor de rest van zijn leven de bijnaam ‘commodore’ houden, die hij in deze jonge levensjaren had verdiend.
Cornelius was overigens geen lieverdje. Misschien is dat wel een vereiste, wil je als achterbuurt-jochie je weg naar boven vechten. Hoe dan ook, ooit schreef Cornelius een brief naar de eigenaren van een ander bedrijf (Morgan & Garrison), nadat het bedrijf in kwestie hem een pootje had willen lichten op de markt. Hij schreef: “Heren, u heeft mij proberen te bedonderen. Ik zal u niet dagvaarden, want de wet is te traag. Ik zal u ruïneren. Ondergetekende, Cornelius Vanderbilt.” En inderdaad, twee jaar later waren Morgan en Garrison failliet.
Naast een agressieve manier van handel doen was hij ook vrij meedogenloos naar zijn eigen familie. Cornelius wilde dat zijn kapitaal intact bleef na zijn dood, en zodoende moest het allemaal door één enkele erfgenaam worden geërfd. Om dat voor elkaar te krijgen, onterfde hij al zijn zonen behalve William (‘Billy’), die hij als enige capabel genoeg achtte om zijn spoorwegen rijk voort te zetten. Ruim 95 % van zijn kapitaal ging naar één zoon, de anderen kregen de restjes.

9. Basil II (958 – 1025): 170 miljard dollar

Een lange tijd vóór Cornelius, en andere straatjochies, hun naam maakten in Amerika, was rijkdom meer een kwestie van erven en in de juiste familie geboren worden. Zo ook voor Basil, zoon van Romanos de Tweede, Byzantijnse keizer. Ook wel de Bulgaren-slachter genoemd, Basil was op zijn beurt net als zijn vader een Byzantijnse keizer, in de jaren 978 tot 1025 na Christus. Zijn heerschappij periode was de toptijd van het Byzantijnse rijk, en Basil was dan ook een actieve veroveraar van omringende gebieden, geliefd door zijn volk, gevreesd door alle anderen. Vandaar ook de bijnaam Bulgaren-slachter. Naast plunder van zijn oorlog campagnes bleek Basil echter ook een uitstekende beheerder te zijn van een vredig land. Tijdens zijn heerschappij werd het kapitaal van de Byzantijnse staat fors uitgebreid, en op zijn hoogtepunt had Basil een kapitaal dat tegenwoordig gelijk zou zijn geweest aan krap 170 miljard dollar. Na zijn dood echter, was er geen opvolger om zijn rijkdom in stand te houden. Het Byzantijnse rijk zou vanaf dat moment geleidelijk aan instorten.

8. Marcus Licinius Crassus (115 v.Chr. – 53 v.Chr.): 170 miljard dollar

Weer ruim 1000 jaar terug in de tijd vinden we een rijkaard tussen de politici van Rome. Hoogst waarschijnlijk vermoedde je het al voordat je zijn naam las; Marcus Licinius Crassus was een Romein. Hij leefde tussen 115 en 53 voor Christus en hij is daarmee de oudste ‘rijkaard’ op deze lijst. Hij was een tijdgenoot van Gaius Julius Caesar, en een uitstekend voorbeeld van hoe handel iemand rijker kan maken dan de keizer. Letterlijk!
Handel drijven kan meedogenloos werk zijn, zoals sommige heren op deze lijst zullen laten zien. Maar Crassus was wat betreft slinkse praktijken de absolute topper van deze lijst. Een van zijn meest succesvolle inkomstenbron was de verkoop van huizen van staatsvijanden. Hij zou, zonder zelf kosten te maken, huizen confisqueren van zogeheten vijanden van de staat, en deze huizen vervolgens duur verkopen. 100 % winst voor zichzelf. Daarnaast was hij ook een zeer effectieve slavenhandelaar en hielp enthousiast mee aan de bloederige onderdrukking van de slavenopstand.
Crassus had een bijnaam, namelijk ‘Dives’. Het betekent ‘de rijke’ en dat is niets teveel gezegd. Hij had een kapitaal equivalent aan 170 miljard dollar. Al die rijkdom echter kon niet beletten dat hij een nogal gruwelijke dood stierf. Een poging tot onderhandeling met een Parthiaanse generaal mislukte en als ‘verzadiging’ van zijn lust naar goud liet men gesmolten goud in zijn mond gieten. Die dosis aan goud werd hem fataal…

7. Henry Ford (1863 – 1947): 188 miljard dollar

Library of Congress/publiek domein

We keren weer terug naar het land van ongekende mogelijkheden: de Verenigde Staten. Een van de bekendste mannen op deze lijst is Henry Ford, de eigenaar van de Henry Ford Company. Ook Henry is een mooi voorbeeld van de Amerikaanse droom: van goot naar goud. Zijn vader was namelijk een simpele boer en het aanvankelijke plan was dat Henry dit familiebedrijf zou overnemen. Maar in 1879 verliet Henry in plaats daarvan zijn thuis en werd een leerling machinist. Op 28 jarige leeftijd werd hij techneut bij het bedrijf van Thomas Edison, en daar kreeg hij de kans om machinaties te testen die door benzine motoren gedreven werden. Acht jaar later, op 36-jarige leeftijd, startte hij zijn eerste autobedrijf, niet de Henry Ford Company, maar de Detroit Automobile Company. Twee jaar later ging dit bedrijf echter failliet. Henry zelf was hier niet door uit het veld geslagen, maar startte al snel een tweede bedrijf op, ditmaal wél genaamd Henry Ford Company.
Nadat de bedrijfsleiders ene Henry Leland hadden binnengehaald om controles op de verkoopvloer uit te voeren, botste Ford en Leland op zodanige wijze dat Ford zijn eigen bedrijf verliet. Het bedrijf werd herdoopt tot Cadillac, en Henry stichtte zijn derde bedrijf genaamd Ford & Malcomson.
… En wederom kreeg hij ruzie, ditmaal met de leveranciers van onderdelen. Gelukkig was Ford’s partner, Alexander Malcomson, een betere onderhandelaar, en wist de naderende catastrofe te voorkomen door de leveranciers in het Ford Motor Company bedrijf te assimileren. Drie maal is scheepsrecht, en zo ook voor Ford’s bedrijven, want deze derde poging werd een daverend succes.
Henry Ford is vooral bekend vanwege zijn Model T auto, de eerste betaalbare auto voor jan en alleman. De beroemde woorden van Ford wat betreft de kleur: “Je kan iedere kleur krijgen die je wilt, zolang het zwart is”. Hij was naast een rijkaard overigens ook een goede werkgever, zijn werkers kregen een goed salaris en talent werd gestimuleerd. Zijn bedrijf en persoonlijk kapitaal zou in zijn topjaren (op 57 jarige leeftijd) een 188 miljard dollar waard zijn.

6. Andrew William Mellon (1855 -1937): 189 miljard dollar

rinity Court Studio, a photography studio in Pittsburgh, Pennsylvania/publiek domein

Veel minder bekend dan zijn landgenoot Ford was Andrew William Mellon. Mellon werd geboren in 1855 en stierf in 1937, en wist zijn top te bereiken op 80-jarige leeftijd, met een kapitaal van ongeveer 189 miljard dollar. Mellon was een bankier, een zakenman, een grote industrialist, kunstverzamelaar en ook een tijd lang de Amerikaanse Minister van Financiën.
Zijn vader zat ook in het bankleven; Thomas Mellon was de Pitsburgse stichter van de voordehand liggend genaamde ‘Mellon Bank’. Andrew zelf begon ook al vroeg in zijn leven in het zakenleven. Op 17-jarige leeftijd startte hij een houtbedrijf en tien jaar later nam hij de bank van zijn vader over. Hij handelde ook in olie, metaal, scheepsbouw, en andere constructiewerken. Daarnaast werd hij in 1921 Minister van Financiën en wist niet alleen zichzelf, maar ook de geldkisten van de Verenigde Staten, aardig te laten groeien. Mellon deed echter niets opmerkelijks wat hem beroemd heeft gemaakt, zoals zijn land- en tijdgenoot Henry Ford.

5. Mir Osman Ali Khan (1886 – 1967): 211 miljard dollar

publiek domein

In de periode tussen 1720 en 1948 werd een groot deel van India (de Hyderabad en Berar provinciën) geregeerd door zogeheten Nizams en de rijkste hiervan was de laatste, Mir Osman Ali Khan. In zijn eigen periode was hij vermoedelijk de rijkste persoon op aarde. De Times constateerde dit in ieder geval in 1937, toen Osman’s foto op de cover van het blad verscheen, met de titel ‘rijkste man op aarde’ erbij.
Zijn top kapitaal was bijna 211 miljard dollar, maar dit kapitaal maakte hem geenszins corrupt. In tegenstelling zelfs, Osman stond bekend als een supporter van educatie, ontwikkeling en wetenschap. Een tiende van het budget van zijn provincie ging naar educatie, en hij stelde zelfs dat deze educatie verplicht en gratis moest zijn voor de armen. Daarnaast introduceerde hij in zijn regeringsperiode elektriciteit, spoorwegen, gewone wegen en andere belangrijke ontwikkelingsprojecten in zijn provinciën.
Ook was hij niet bescheiden wat betreft gezinsplanning. Hij huwde maar liefst zeven dames, en had daarnaast nog 42 concubines ter beschikking. Hij had daarom minstens (hoewel mogelijk meer) 149 kinderen. Hoewel ze het dus aardig moesten opdelen, toch bleef er nog altijd een aanzienlijk bedrag voor al zijn kinderen over om te erven!

4. William ‘Billy’ Vanderbilt (1821 – 1885): 232 miljard dollar

T.A. Butler sc. / photographed by Bogardus/publiek domein

Herinner je nummer tien nog? Henry Vanderbilt had het grootste deel van zijn kapitaal aan zijn enige capabele zoon nagelaten, genaamd ‘Billy’ ofwel William. William erfde dus bijna 100 miljoen dollar van zijn vader en daarnaast was hij al van kinds of aan door zijn vader getraind in het zakendoen. Cornelius, kwamen we al achter, was niet de meest subtiele en zachtmoedige man ooit. Hij noemde zijn zoon vaak goed-voor-niets en andere denigrerende namen, maar toch had Cornelius een goede impressie van William, in ieder geval ten opzichte van zijn andere zonen. En daar had Cornelius gelijk in, want William bleek inderdaad een zeer capabele zakenman!
Hij wist het spoorrails rijk van zijn vader uit te bereiden en verdiende zodoende de waardering en vriendschap van zijn vader. Toen hij stierf in 1885 was hij op dat moment de rijkste man op aarde. Hij vergaarde ongeveer 232 miljard dollar (omgerekend naar huidige waarden). William gaf van dat kapitaal nogal fors aan goede doelen zoals de YMCA. En in navolg op de stichtings-donatie van zijn vader aan de Vanderbilt universiteit (inderdaad naar hun familie vernoemd) doneerde ook William ruime hoeveelheden geld aan deze universiteit.

3. Tsaar Nicolaas de tweede (1868 – 1918) : 254 miljard dollar

Amerikaanse entrepreneurs waren mensen met ‘nieuw geld’, zij die van de goot kwamen en een kapitaal wisten te vergaren door handel of geluk. Aan de andere kant van de Atlantische oceaan waren de rijksten nog altijd van het type ‘oud geld’. Oude families aan aristocraten hielden hun kapitaal door middel van erving bijeen. Zo ook in Rusland.
Nicolaas de tweede van Rusland (geboren onder de naam Nikolai Aleksandrovich Romanov) was de laatste Tsaar van Rusland, voordat het land tot communisme zou bekeren. Zijn heerschappij was niet bepaald een voorbeeld van hoe het moet; zijn regeringsperiode werd gekenmerkt door bloederige onderdrukkingen, antisemietische pogroms, een nederlaag in de Russisch-Japanse oorlog en andere onrusten in de binnenlanden. Daarnaast had hij te kampen met de Eerste Wereldoorlog en een mystieke raadsheer genaamd Raspoetin. Toch was Nicholas de Tweede een enorm kapitaalkrachtige persoon. Zijn totale rijkdom, allemaal geërfd en via belastingen ‘verdiend’, was op haar hoogtepunt zo’n 254 miljard dollar waard.
Echter, in 1917 werd de Romanov familie onttroond, en een jaar later werd Nicholas en het grootste deel van zijn gezin ter dood gebracht op bevel van Lenin. Zijn kapitaal ging vermoedelijk naar de Staatskoffers.

2. Andrew Carnegie (1835 – 1919): bijna 300 miljard dollar

Theodore Christopher Marceau /publiek domein

Andrew Carnegie werd geboren in Schotland maar immigreerde al op jonge leeftijd met zijn ouders naar Pittsburgh, waar hij als 13 jarig jochie te werk werd gezet in een textiel-molen. Twaalf uur per dag, zes dagen per week, verving hij oude spoelen voor nieuwe spoelen en verdiende daarmee een wekelijks loon van 2 dollar. Gelukkig kreeg hij een andere baan op 16-jarige leeftijd, als telegraaf bezorger. Later werd hij zelfs operateur en weer wat later de persoonlijke assistent van Thomas Scott, een opzichter bij de spoorwegen. Hier leerde hij het reilen en zeilen van de spoorwegen-industrie. Hij was onder andere de bedenker van de meest efficiënte manier ooit bedacht om een spoor vrij te maken van gecrashte wagons: simpelweg de wagon verbranden. Dat bleek in veel gevallen sneller en goedkoper dan de wagon proberen te redden.
Toch was deze carrière niet de manier waarop Andrew zijn enorme kapitaal vergaarde. Op 20-jarige leeftijd maakt hij zijn eerste investering in de Adams Express Company, een soort van Fed Ex uit die tijd. Zijn investering was winstgevend, en zo begon zijn kapitaal pas echt te groeien. Maar het echte geld, dat kwam weer van een andere bron. Van staal, om precies te zijn. Carnegie bouwde een ‘staalindustrie’ op dat ’s werelds grootste producent van rails en dergelijke zou worden.
Naast een staalmagnaat was hij echter ook een filantroop. Hij was van mening dat rijkdom gedistribueerd moest worden ten gunste van andermans welvaart en zette daad bij woord door ongeveer 90 % van zijn kapitaal weg te geven aan goede doelen. Bijna 300 miljard dollar was dat kapitaal in totaal. Bijna het grootste kapitaal ooit. Maar…

1. John D Rockefeller (1839 – 1937): 318 miljard dollar

The Rockefeller Archive Center/publiek domein

John Davison Rockefeller had twee ambities in zijn leven, zo gaat het verhaal. Hij wilde 100.000 dollar verdienen, en 100 jaar oud worden. Dat tweede doel heeft hij net niet gehaald, hij stierf op 98-jarige leeftijd, maar wat betreft dat eerste doel… tja.
Rockefeller kwam, net als de andere Amerikanen op deze lijst, uit een arme familie. Zijn vader was een nietsnut maar dankzij zijn puriteinse moeder groeide John toch op als een hardwerkende jongen. Hij begon zijn carrière als groothandel kruidenier en wist door slim zakendoen (en volgens sommige mensen door illegale praktijken) te groeien tot een immens grote monopolie. Standard Oil, een van zijn latere bedrijven, har op een gegeven moment 90 % van de markt in fijne olie in de Verenigde staten, maar omdat dit een te grote monopolie was dwong de rechtbank van de Verenigde Staten hem om het in 34 kleine bedrijfjes op te splitsen. Tegen die tijd echter was Rockefeller zelf allang met pensioen! Toch verdiende hij er nog altijd goed aan, want hij hield nog steeds een groot aantal aandelen.
Vanaf zijn allereerste baantje als 16-jarige doneerde Rockefeller geld aan goede doelen. Zijn eerste inkomen werd met 10 % gereduceerd ten behoeve van charitas, en toen hij in 1937 overleed had hij ruim de helft van zijn fortuin aan goede doelen uitgegeven. In totaal was dit kapitaal ongeveer 318 miljard dollar waard!

Waar is Bill Gates in deze lijst? Of Jeff Bezos, de rijkste persoon op aarde op dit moment? Volgens Forbes, een Amerikaans populair economisch blad, heeft Bezos een kleine 131 miljard dollars aan kapitaal, en Bill ‘slechts’ 96 miljard. Forbes beweert overigens dat er tegenwoordig maarliefst 2.100 miljardairs op deze wereld wonen, als al hun geld zou worden uitgedrukt in dollars. In Euro’s zouden het er dus minder zijn. Toch brengen deze 2.100 in totaal zo’n 8.7 biljoen Dollar in de weeg. Dat is meer dan de totale waarde van de Duitse economie!
De vraag blijft, maakt geld gelukkig? Wellicht niet zoveel geld als deze mensen. Neem Crassus, zou hij echt gelukkig zijn geweest? Aan de andere kant, hij was waarschijnlijk gelukkiger dan zijn slaven, die helemaal niets hadden! Een beetje geld helpt dus wel degelijk…