Snelheid is relatief. Op aarde lijken straaljagers en Formule 1-auto’s razendsnel, maar zodra we de blik op het universum richten, blijken er fenomenen te zijn die zelfs het voorstellingsvermogen te boven gaan. Van subatomaire deeltjes tot supernova-explosies: hier zijn de tien snelste dingen in het universum.
1. Het absolute limiet: de snelheid van licht (299.792.458 m/s)
Volgens Einstein’s relativiteitstheorie is niets sneller dan het licht. Fotonen reizen met 299.792.458 meter per seconde, oftewel 1,08 miljard km/u. Dit is de kosmische snelheidslimiet. Zelfs als we ooit interstellaire ruimteschepen bouwen, kunnen we niet sneller dan dit reizen zonder de natuurwetten te breken.
2. Of kan het toch sneller? De uitdijing van het universum
De snelheid van licht is misschien de absolute grens binnen het universum, maar de ruimte zelf heeft daar lak aan. Sinds de oerknal dijt het universum steeds sneller uit. Sterrenstelsels in de verste uithoeken bewegen zich sneller dan het licht van ons weg, omdat de ruimte zelf uitrekt. Dit betekent dat sommige delen van het universum voor altijd onbereikbaar blijven.
3. Gammagolven van exploderende sterren
Wanneer een zware ster als een hypernova explodeert, ontstaan intense uitbarstingen van gammaflitsen (GRBs). Deze energiegolven schieten met lichtsnelheid door het universum en kunnen miljarden keren krachtiger zijn dan onze zon. Eén enkele gammaflits kan in enkele seconden meer energie uitstoten dan onze zon in zijn hele leven.
4. Quasars: de motoren van superzware zwarte gaten
Quasars zijn de helderste objecten in het universum en ontstaan wanneer een superzwaar zwart gat enorme hoeveelheden materie opslokt. Dit proces creëert een straalstroom van geladen deeltjes die bijna met de snelheid van het licht uit de polen van het zwarte gat wordt geslingerd. De snelste quasars kunnen straalstromen hebben die 99,9% van de lichtsnelheid bereiken.
5. Kosmische straling: de snelste deeltjes uit de ruimte
Soms botst een kosmisch deeltje met de atmosfeer en veroorzaakt het een regen van subatomaire deeltjes. De snelste kosmische stralen, zoals de mysterieuze Oh-My-God-deeltjes, reizen met meer dan 99,99999999999999999999951% van de lichtsnelheid. Niemand weet precies waar deze ultrakrachtige deeltjes vandaan komen.
6. Pulsars: de snelste roterende objecten
Een pulsar is een extreem compacte, snel roterende neutronenster. De snelste bekende pulsar, PSR J1748-2446ad, roteert 716 keer per seconde en heeft een equatoriale snelheid van ongeveer 70.000 km/u. Dit is sneller dan de snelheid waarmee de aarde om de zon beweegt.
7. De snelste sterren in de Melkweg
Sommige sterren worden door zwarte gaten als een kosmische katapult het heelal in geslingerd. De snelste ster die we kennen, S4716, beweegt met 24.000.000 km/u rond het superzware zwarte gat in het centrum van de Melkweg. Dit is ongeveer 2% van de lichtsnelheid.
8. De snelste planeet: WASP-12b
Exoplaneten kunnen bizarre snelheden halen. WASP-12b, een hete Jupiter, draait zo dicht bij zijn ster dat hij in slechts 1,1 dag een volledige omloop maakt. Hij raast met een snelheid van 370.000 km/u rond zijn ster en wordt langzaam opgeslokt door de zwaartekracht.
9. Ruimtesondes: de snelste menselijke objecten
Tot nu toe is de Parker Solar Probe het snelste door mensen gemaakte object. Deze ruimtesonde reist met 700.000 km/u rond de zon en zal in 2025 een snelheid bereiken van circa 692.000 km/u. Dit is snel genoeg om in iets meer dan een seconde van Amsterdam naar Parijs te vliegen.
10. De snelste explosies: Supernova’s
Wanneer een zware ster aan het einde van zijn leven explodeert in een supernova, worden schokgolven met een snelheid van 30.000 km/s de ruimte in geslingerd. Dit is ongeveer 10% van de lichtsnelheid. Sommige supernovae laten neutronensterren of zelfs zwarte gaten achter, die op hun beurt weer extreme snelheden kunnen bereiken.
