Sommige sociale regels hebben een duidelijke functie. Je niest in je elleboog zodat je niemand onderspettert, je wacht je beurt in de rij omdat chaos anders onvermijdelijk is, en je doet alsof je de baby van een vriendin écht schattig vindt om vriendschappen te behouden.
Maar dan zijn er die andere normen. De volstrekt nutteloze, cultureel gegroeide gewoontes die we klakkeloos volgen zonder erbij na te denken. Regels die, als je ze een seconde kritisch bekijkt, volstrekt belachelijk blijken. Hoog tijd om ze eens onder de loep te nemen.
1. Handen schudden als begroeting
“Hallo, ik ben Jan. Hier, pak mijn hand vol bacteriën.” En dat noemen we dan een beleefde eerste indruk.
Handen schudden is een overblijfsel uit de tijd dat mensen elkaar wilden laten zien dat ze geen wapens verborgen hielden. Tegenwoordig hebben we camera’s, metaalpoortjes en gezond verstand. Toch blijven we enthousiast elkaars handen vastpakken, vooral op momenten dat we nét daarvoor in onze neus hebben gepeuterd. Misschien tijd om over te stappen op een vriendelijk knikje, of op niks.
2. Doen alsof je blij bent met een cadeau
Je krijgt een felgroene trui met glitters en een gigantische eenhoorn op de voorkant. “Wauw, dank je! Dit is echt… uniek!”
We weten allemaal dat we soms onzinnige cadeaus krijgen, en toch doen we alsof het geweldig is. Waarom is het sociaal onacceptabel om gewoon te zeggen: “Dit is niet echt mijn ding, maar ik waardeer het gebaar”? We eindigen met lades vol troep die we nooit gebruiken, simpelweg om de schijn op te houden. Misschien tijd om eerlijk te zijn zonder onbeleefd te worden.
3. Alleen uit eten gaan is ‘zielig’
Eén persoon, een bord eten en een boek. Niets mis mee, toch? Fout. Mensen die alleen in een restaurant zitten, worden door hun omgeving bekeken alsof ze net zijn gedumpt via een sms.
Waarom is het sociaal geaccepteerd om in je eentje op de bank te eten, maar wordt een solo-restaurantbezoek gezien als een teken van diepgaande eenzaamheid? Misschien genieten sommige mensen gewoon van goed eten zonder geforceerd gesprek. En eerlijk, de kans dat je frietjes koud worden terwijl iemand twintig minuten over z’n dag klaagt, is een stuk kleiner.
4. Overwerken als statussymbool
“Oh man, ik heb maar vier uur geslapen en ben al de hele week aan het werk.” Applaus, je wint de ‘Wie Werkt Zich Het Snelst Richting Een Burn-out’-prijs.
Voor een of andere reden is het stoer om overwerkt te zijn. Hoe vermoeider je bent, hoe indrukwekkender het is. Terwijl iedereen weet dat slaapgebrek je hersenen in een mist veranderen en dat je zonder pauzes alles slechter doet. De échte bazen? Die doen hun werk efficiënt en gaan op tijd naar huis om leuke dingen te doen.
5. Iedereen feliciteren met een verjaardag die niet eens de jarige is
Stel: je collega’s feliciteren iemand met zijn verjaardag, en jij staat er toevallig bij. Ineens draait iemand zich naar jou en zegt: “Jij ook gefeliciteerd, hè!” Eh… waarom? Ik ben niet jarig. Ik heb hier niets mee te maken.
In Nederland is het een bizarre gewoonte om familieleden, vrienden en zelfs collega’s van de jarige te feliciteren, alsof ze een persoonlijke prestatie hebben geleverd. Niemand doet dit in andere landen, en als je erover nadenkt, slaat het nergens op. Misschien gewoon alleen de jarige feliciteren?
6. “Hoe gaat het?” vragen zonder het te menen
Je vraagt iemand hoe het gaat en voor ze kunnen antwoorden, ben je alweer door gelopen. Dit hele riedeltje is niets meer dan een geautomatiseerd sociaal script.
Waarom vragen we niet iets waar we wél een echt antwoord op willen? “Wat heb je vandaag meegemaakt?” of “Heb je nog iets leuks gedaan?” scheelt tenminste die ongemakkelijke vijf seconden waarin iemand zich afvraagt of ze ‘goed’ of ‘druk’ moeten antwoorden.
7. Het idee dat mannen altijd de eerste stap moeten zetten
Mannen moeten de eerste move maken. Mannen moeten betalen op de eerste date. Mannen moeten degene zijn die een vrouw mee uit vragen. Waarom eigenlijk?
Dit idee is een overblijfsel uit een tijdperk waarin vrouwen geen eigen inkomen hadden en een man letterlijk moesten ‘vinden’ om te overleven. Tegenwoordig is dat allang achterhaald, maar toch hangt er nog steeds een vaag stigma rond vrouwen die zelf de eerste stap zetten. Tijd om dat idee te laten varen.
8. Het taboe op in je eentje naar de bioscoop gaan
Als je in je eentje een film kijkt op de bank, is dat normaal. Maar als je datzelfde doet in een bioscoop, denken mensen dat je eenzaam bent of geen vrienden hebt. Waarom?
In de bioscoop praat je toch niet met je vrienden, dus wat maakt het uit of je alleen of met een groep bent? In Japan is het zelfs heel normaal om solo naar de film te gaan. Misschien een goed voorbeeld om te volgen.
9. Kleuren en speelgoed koppelen aan gender
Roze is voor meisjes, blauw is voor jongens. Want… waarom precies? Ooit was het omgekeerd: roze werd als een ‘krachtige’ kleur gezien en blauw als ‘kalm en vrouwelijk’.
Deze hele verdeling is puur cultureel en verandert door de tijd heen. Toch blijven sommige mensen zich er druk om maken alsof een jongen met een pop of een meisje met een raceauto de basis van de beschaving bedreigt. Laat mensen (en vooral kinderen) gewoon kiezen wat ze zelf leuk vinden.
10. Werkkleding die ongemakkelijk moet zijn
Waarom is een pak met een stropdas professioneel, maar een comfortabele trui niet? Hoge hakken zijn blijkbaar ‘gepast’, ook al leiden ze tot rugklachten.
Er is geen enkele reden waarom een strak pak of pijnlijke schoenen iemand beter maken in hun werk. Silicon Valley loopt rond in hoodies en sneakers en runt miljardenbedrijven. Tijd om ons beeld van ‘professioneel’ te herzien.
Tijd voor een reset?
Veel van deze sociale normen blijven bestaan omdat we ze nooit in twijfel trekken. Maar als we even stil staan bij hoe nutteloos sommige zijn, wordt het duidelijk dat een paar aanpassingen ons leven een stuk makkelijker kunnen maken.
Misschien wordt het tijd om eens na te denken over welke van deze gewoontes je écht wil volgen – en welke je net zo goed overboord kunt gooien. Welke vind jij het meest onzinnig?
