Zwerfaval is wereldwijd een zeer groot probleem. Het is om meerdere redenen slecht voor natuur, dier en mens. Zwerfaval vervuilt de bodem, dieren eten het op of raken erin verstrikt, kleine deeltjes plastic worden opgeslagen in dieren en komen zo in onze voedselketen terecht, en bovenal kost het ongelofelijk veel geld om het op te ruimen. In Nederland alleen al 200 miljoen euro per jaar.
Gooi dus nooit afval op straat, maar doe in het in de vuilnisbak of nog beter, neem het mee naar huis en zorg dat het op de juist manier gerecycled wordt. Hier ga je nog meer rekening mee houden als je weet hoelang het duurt voordat bepaalde producten worden afgebroken door de natuur (of zelfs helemaal niet!)
10. Papier – Paar maanden
De CO2-uitstoot van de papierindustrie is gigantisch, zo’n 7 procent van de totale jaarlijkse mondiale uitstoot komt door de productie van papier. Het is dus zeer belangrijk dat er veel meer papier gerecycled wordt. Papier breekt in de natuur overigens wel vrij snel en goed af, een krant is in een paar maanden afgebroken.
9. Bananenschil – 1 jaar
Een bananenschil is een organisch product, je verwacht dus dat deze niet zo lang in de natuur blijft liggen. Maar bananenschillen bevat het taaie cellulose en dit zorgt ervoor dat de afbreektijd toch nog ruim een jaar is. Een appeltje vergaat een stuk sneller, afhankelijk van de omstandigheden zo’n 10 weken. Toch is het onverstandig om organisch afval op straat te gooien. Ja, de natuur ‘ruimt het op’, maar het trekt tot die tijd veel ongedierte aan. En vuil trekt vuil aan. Als er een bananenschil op de grond ligt wordt er al snel ook een stuk plastic bijgegooid.
8. Kauwgom – 20 jaar
Per jaar wordt er in Nederland op 5.5 miljoen kilogram kauwgom gekauwd. Het is op sigarettenpeuken na het meest voorkomende zwerfafval. Een groot probleem aangezien het 20 jaar duurt voordat kauwgom is afgebroken. Om deze reden worden de straten (en andere plekken) schoongemaakt van kauwgom. Hiervoor worden specifieke chemicaliën gebruikt die zelf ook weer een impact hebben op het milieu. Tevens is het schoonmaken een dure aangelegenheid. Er bestaat tegenwoordig de mogelijkheid om kauwgom te recyclen, het kan worden omgezet in Gum-tec , hiervan kunnen onder andere zolen voor schoenen en smartphone covers worden gemaakt. Kauwgom dus niet meer op straat, maar in de bakken die hiervoor bedoelt zijn.
7. Batterijen
Bij batterijen gaat het niet om perse om hoe lang het afbreken duurt, maar we moeten ze toch even noemen in dit lijstje. Natuurlijk duurt het lang voordat een batterij wordt afgebroken, maar nog erger is dat batterijen zeer schadelijk zijn als ze in de natuur terecht komen. Batterijen bevatten giftige stoffen en zware materialen die zeer schadelijk zijn voor het milieu. Lever batterijen dus altijd op de juist plek in.
6. Tampons en maandverband
De gemiddelde vrouw gebruikt in haar leven 11.000 wegwerp tampons of maandverbandjes. Deze bevatten bijna allemaal een vorm van plastic. Bij tampons is de verpakking vaak van plastic en bij maandverband zit er vaak plastic verwerkt in de stof zelf. Plastic valt wel uit elkaar in de natuur, maar volledig afbreken gebeurt niet, er blijven microplastics over. Hierover later in de lijst meer.
Er zijn wel alternatieven op de markt die beter zijn voor het milieu, maandverband van biologisch katoen, of wasbaar maandverband.
5. Wegwerpluiers
Jaarlijks wordt er door kinderen in Nederland voor zo’n 150 miljoen kilogram aan luierafval geproduceerd. Net als in maandverband zit ook in veel luiers plastic, en synthetische korrels van Super Absorberend Polyacrylaat (SAP-korrels). Een beter alternatief is een wasbare luier.
4. Blikjes
Blikjes worden gemaakt van twee materialen die zeer slecht afbreken in de natuur: aluminium en staal. Het blikje zelf is gemaakt van staal, het duurt ongeveer 50 jaar voordat dit afgebroken is. Het deksel is gemaakt van aluminium en dit vergaat helemaal nooit. Deze metalen zijn wel goed te recyclen, het is dus belangrijk dat blikjes op de juiste manier worden ingeleverd. Vanaf 2023 komt er statiegeld op blikjes, dit zal er hopelijk voor zorgen dat er minder blikjes in de natuur komen (nu nog 150 miljoen per jaar!) en meer worden ingeleverd.
3. Glas – vergaat niet
Wat is beter als verpakking, glas of plastic? Het is niet zo makkelijk om deze vraag te beantwoorden. Het kost veel energie om glas te produceren. Voor eenmalig gebruik is een PET fles dan ook vaak beter voor het milieu. Maar als glas heel vaak gerecycled wordt (zoals bijvoorbeeld bij bierflesje het geval is) is het de betere optie.
Maar daar gaat het niet om in dit top 10 lijstjes, we kijken hier na hoelang het duurt voordat het wordt afgebroken in de natuur. Daarin is glas een van de koplopers, het vergaat namelijk nooit! Maar het is gelukkig niet zo schadelijk als plastic. Glas blijft gewoon glas, plastic valt uiteindelijk uit elkaar en het microplastic blijft in de natuur en zorgt voor veel schade.
2. Plastic – Vergaat niet
Plastic is het aller grootste probleem als we het over zwerfaval hebben. Eerder al zagen we dat er plastic zit in luiers en maandverband, maar de voorbeelden van plastic zwerfaval zijn natuurlijk legio: rietjes, zakjes, flesjes, patatbakjes, ga maar door. Op veel plaatsen wordt geschreven dat het zo’n 10 jaar duurt voordat een plastic zak of flesje door de natuur is opgenomen. Dit is helaas niet het geval, plastic vergaat namelijk helemaal niet! Het valt wel uit elkaar, maar in hele kleine microstukjes. Al het plastic dat ooit in de natuur terecht is gekomen is daar op de een of ander manier nog aanwezig in de vorm van hele kleine deeltjes. Deze microplastics zijn schadelijk voor organismen. Ook mensen krijgen microplastics binnen, hoe schadelijk dit voor ons is is nog niet helemaal duidelijk.
1. Sigarettenpeuk met filter – Vergaat niet
Op nummer één staan de sigarettenpeuken. Deze zijn verantwoordelijk voor bijna de helft van al het zwerfafval. Probleem is ook dat ze zeer moeilijk op te ruimen zijn.
Per jaar worden er in Nederland zo’n 10 miljard sigaretten gerookt en een zeer groot deel hiervan beland op straat. Het lijkt de gewoonste zaak van de wereld, je peuk op de grond gooien en uitmaken, maar dat is het natuurlijk niet. In de filters die overblijven na het roken van een sigaret zit plastic en ze zitten ook nog eens vol met chemicaliën. Het plastic vergaat niet, maar valt uiteen in microplastics die voor altijd in de natuur blijven. De politiek is bezig met een verbod op dit type filters. Een sigaret zonder filter met alleen papier en tabak breekt wel volledig af, al kost dit nog steeds zo’n 1 tot 12 jaar. Slechter voor de mens, maar een stuk beter voor het milieu. Nog beter is het natuurlijk gewoon niet roken, of in ieder geval je peuken netjes weggooien.