Descartes zei “Ik denk, dus ik ben.” Terwijl Socrates overtuigd was dat “Al wat ik weet, is dat ik niets weet.”. Daarbij geloofde hij dat verwondering het begin is van wijsheid, terwijl Augustinus volhield dat geduld de juiste metgezel was voor de wijsheid. Per filosoof, een filosofische stroming, zo lijkt het bijna. Maar in onze geschiedenis zijn er slechts een handjevol filosofen écht bekend (of berucht) geworden om hun filosofieën. Sommigen, omdat ze de grondslag waren voor andere wetenschappelijke disciplines, anderen omdat ze aanzetten tot complete economische hervormingen, en weer anderen omdat ze ofwel het geloof ondersteunden, of ondermijnden. Hoe dan ook, de volgende tien Grote Denkers hebben een grote invloed gehad op hun omgeving, en een duidelijk spoor achtergelaten in de geschiedenis. Of je het met ze eens bent of niet, deze Denkers wisten hun ideeën aan de man te brengen, in hun tijd of erna, en hun namen zullen vermoedelijk nog lange tijd bekend blijven.
10. Vadertje Liberalisme: John Locke
John Locke was een Engelsman die leefde van 1632 tot 1704 (hij stierf pas op 72-jarige leeftijd, voor die periode dus een oude baas). Hij wordt gezien als de grondlegger van humanistisch denken en individuele vrijheden. Het idee dat iedereen gelijke rechten en plichten had onder de wet kwam van Locke. In zijn mening had de overheid alleen macht omdat de bevolking de overheid bevoegdheid hiertoe gaven. Derhalve kon de overheid de ‘gewone man’ besturen, mits zijn drie ‘natuurlijke’ rechten niet werden geschaad (deze rechten waren: leven, vrijheid en land). Hij was helemaal niet geporteerd van het idee dat de adel de macht in handen hield door overerving. Zijn denkbeelden waren met name succesvol in Amerika. De Declaratie van Onafhankelijkheid, geschreven door Thomas Jefferson als slot op de Amerikaanse onafhankelijkheidsoorlog met Engeland, was geïnspireerd door Locke’s ideeën.
9. Epicurisme: Epicurus
Epicurus (zijn naam betekent kameraad, of bondgenoot) leefde in Griekenland tussen 341 en 270 voor Christus. Hij is in het verleden nogal beschuldigd van hedonisme, vooral door christelijke schrijvers die vermoedden dat hij een atheïst was. Echter, Epicurus was niet zozeer een atheïst, als wel iemand die suggereerde dat we alleen dát moesten geloven wat we werkelijk kunnen waarnemen. En God viel daar niet onder, immers, Hij is (voor de meeste mensen) niet waarneembaar. Het adagio van Epicurisme is “wat er ook gebeurt, geniet van het leven, want je krijgt er maar één”. Maar daarmee probeerde hij geen losbandige chaos te creëren. Epicurus zelf zag ‘genieten van het leven’ als een daad van juist gedrag jegens anderen, het vermijden van pijn en alles ‘met mate’ ondernemen.
8. Stoïcisme: Zeno van Citium
De tweede Griek op de lijst, Zeno leefde (je raadt het al) in Citium, tussen 334 en 262 voor Christus. Een tijdgenoot van Epicurus dus. Hij is de grondlegger van het Stoïcisme, een woord dat afstamt van het Griekse woord ‘Stoa’, een zuilengang. Stoïcisme leert ons dat alles wat ons leed brengt in het leven, simpelweg een verkeerde interpretatie van onszelf is. We moeten, zo wil het Stoïcisme, altijd en overal complete controle over onze emoties hebben. Alle uitingen van emotie zoals woede, depressie, blijdschap, dat zijn allemaal foutjes in onze Rede.
In eerste instantie lijkt het Stoïcisme lijnrecht tegenover het Epicurisme te staan. Toch zijn er mensen die deze twee gedachtestromen juist combineren. Probeer het zelf maar eens, misschien is het een richting waar je zelf iets voor voelt?
7. Uit het Oosten: Avicenna
Avicenna is de gelatiniseerde naam voor deze Perzische Denker. Ibn Sina (zoon van Sina), leefde van 980 tot 1037, en hij was een renaissance-man voor de Renaissance ook maar in de buurt kwam van Europa. Hij was een wetenschapper, een filosoof, en een medicus, en schreef over alle onderwerpen vele artikelen, rollen en boeken. Hij heeft invloed gehad op allerlei disciplines in de wetenschap, maar wat betreft filosofie hebben we aan hem te danken drie van de vijf beroemde inductie-logica.
6. De Onbewogen Beweger: Thomas Aquinas
Thomas werd geboren in 1225 en leefde tot 1274 in Italië. Hij was een Dominicaanse frater en staat bekend als de man die het bestaan van God heeft bewezen door te beargumenteren dat er toch iemand moet zijn geweest die het begin van alles is geweest (sinds alles een begin en een einde heeft). Dit argument is beroemd geworden als het “Argument van de Eerste Beweger”. Een andere, poëtische term ervoor is ‘De Onbewogen Beweger’. Thomas was vooral populair, in zijn eigen tijd maar ook nu nog, omdat hij filosofie en morele ethiek probeerde uit te leggen aan de leek. Door zijn simpele aanpak wist hij grote mensenmassa’s te bereiken.
Overigens hield Thomas niet op bij zijn eerste argument. In totaal schreef hij 5 verschillende argumenten waarom God zou moeten bestaan.
[criteo]5. Confucius
Meester Kong Qiu, een Chinese filosoof die leefde tussen 551 en 479 voor Christus, is een van de belangrijkste filosofen uit de Oosterse geschiedenis. Rond de tijd dat de Grieken hun hoogtijdagen hadden wat betreft filosofie en ethiek, beargumenteerde ook Kong Qiu het belang van ethiek en politiek in de maatschappij. Hoewel Confucius wel degelijk vóór de keizer was, en dus een democratie afwees, was hij er wel van overtuigd dat een keizer beperkte macht had. Immers, een heerser kan alleen (goed) heersen als hij medewerking van zijn volk kan verwachten. Door dwang kan een heerser nooit zijn volledige potentie bereiken, zo Confucius. Hij vormde zijn eigen versie van de Gouden Regel: Wat je zelf niet wil ervaren, laat dat een ander niet ervaren, en wat je zelf graag wil, wees bereidt om dat een ander te geven. Bijzonder aan deze vorm van de Gouden Regel is dat er een actieve component aan zit. Niet alleen moet je anderen niet benadelen, maar je moet actief een ander positieve dingen gunnen.
4. Vadertje Moderne filosofie: Rene Descartes
In de introductie kwamen zijn beroemde woorden al naar voren: “ik denk, dus ik ben”. Geboren in 1596 en gestorven in 1650, Descartes was een Fransoos die naast filosofie ook een hoop bijdragen heeft geleverd in de mathematica. Op filosofisch gebied, echter, is hij bekend om zijn Dualisme: het idee dat het hoofd en het lichaam gescheiden entiteiten zijn, die in harmonie moeten samenleven (maar waar het hoofd de leiding moet hebben). Volgens Descartes waren waarnemingen, door ons lichaam, van inferieure kwaliteit, en om iets écht te weten, moest het via rede en logica worden beredeneerd. Omdat hij aan al zijn waarnemingen twijfelde, wist hij niets over het bestaan van zijn lichaam. Maar over zijn denken, daar wist hij wél wat van, immers, hij dacht, dus hij was. Het was God die Descartes (en alle andere mensen) deze geest met gedachten gaf, en daarmee had Descartes dus een redelijk argument om toch sommige van zijn lichamelijke waarnemingen als ‘waar’ te accepteren?
Ben je er nog? Het is een ingewikkeld verhaal, maar het was ook revolutionair voor die tijd, en Descartes zou vele andere beroemde filosofen tot nadenken zetten. Spinoza, Kant en Hegel, grote namen in de filosofie, hebben allemaal inspiratie gevonden in Descartes ideologie.
3. Paul van Tarsus
Oftewel Paul de Apostel. Hij leefde tussen 5 en 67 na Christus, en was, zoals zijn bijnaam al doet vermoeden, een Apostel. Als we Jezus als fundament zien van het christendom, dan is Paul een van de dikste pilaren. Historici denken dat, als Paul niet zo fervent brieven had geschreven, en overal het woord van Jezus had verspreid, het christendom wellicht een vroege dood zou zijn gestorven, 300 jaar na Christus’ Passie.
Vreemd genoeg heeft Paul nooit Jezus in levende lijve ontmoet. Hij heeft al zijn kennis via horen-zeggen en andere Apostelen bemachtigd, hoewel hij het vaak oneens was met de anderen. Met name Peter en Paul hadden meer dan eens ruzie. Waar Peter sommige Joodse tradities wilde behouden, geloofde Paul dat dergelijke dingen niet nodig waren, immers, een geloof in Jezus was het enige wat ertoe deed. Dieet-beperkingen en besnijdenis waren dus niet nodig. We weten nu, 2000 jaar na deze ruzie, wel wie dat argument gewonnen heeft…
2. Plato
We keren weer terug naar het Oude Griekenland. Nog voor onze Stoïcijnen en Epicuristen zich zorgen begonnen te maken over een fijn leven, was er Plato. Plato leefde tussen 428 en 348 (ruim 80 jaar oud). Hij was een leerling van een andere zeer bekende filosoof, Socrates. Omdat Socrates zelf echter nooit iets op papier heeft gezet, en alles wat we van hem weten, van Plato en andere Grieken komt, hebben we hem niet in deze lijst staan. Plato, die wel schreef, staat op nummer twee.
Studenten zullen blij zijn om te horen dat hij de eerste stichter van een Hogere School is. Hij noemde het de Academie van Athene, en alle andere ‘academiën’ stammen van dit woord af. Plato zette al zijn geld in op educatie. Zijn geloof was dat de staat pas werkelijk goed geleid kon worden, wanneer haar leiders filosofen waren (dat wil zeggen, mensen die redelijk en verstandig konden denken). Daar had hij overigens een hele Staat voor ontwikkeld, waarin drie ‘kasten’ mensen de samenleving zouden ondersteunen: leiders (denkers) krijgers, en werklui. Een kind werd binnen een commune geboren, en was als zodanig lid van de samenleving, niet van een ouderpaar. Iedereen deelde dus kinderen, zussen, broers enzovoort. Het bleef echter bij een ideaal van Plato, zijn Staat is nooit een werkelijkheid geworden.
Wat Plato wel wist te bewerkstelligen, was de educatie van onze nummer 1 op de lijst: Aristoteles.
1. Aristoteles
Hij leefde van 384 tot 322 en is de grondlegger van moderne logica. Wanneer wij tegenwoordig ‘logische redenaties gebruiken, steunen wij op de theorie die hij meer dan 2000 jaar geleden heeft ontwikkeld en opgeschreven. Het idee dat er een soort hiërarchie in het leven is, komt ook van Aristoteles. Hij begon zijn filosofische carrière onder de vleugels van Plato, in diens Academie, maar later vormde hij zijn eigen school, de Lyceum (wederom, alle Lycea danken hun naam aan deze).
Het is moeilijk om te zeggen waar Aristoteles bekend om is. Hij had in vinger in de pap bij vele disciplines, en er is geen huidige wetenschappelijke discipline te bedenken die niet in kleine mate geholpen is door Aristoteles’ ideeën. Biologie, bijvoorbeeld, heeft veel te danken aan het idee om een wetenschappelijke classificatie te gebruiken (hoewel we inmiddels zijn voorgestelde classificatie niet meer gebruiken).
Hij wist bijdragen te leveren in de filosofie, politiek, retorica, metafysica en fysica, theater en muziek, en tot slot staat hij bekent om zijn Gouden Midden: het idee dat het meest wenselijke van iemands karakter altijd tussen twee extremen ligt. Neem bijvoorbeeld ‘moed’, dit zou het Gouden Midden zijn tussen de uitersten roekeloosheid en lafheid.
Deze lijst is natuurlijk veel te kort, er zijn ontzettend veel Grote Denkers geweest die een plekje verdienen op deze lijst. Echter, er passen er maar 10, en dit zijn 10 die wel heel bekend zijn, of ontzettend veel invloed hebben gehad. Waarom geen langere lijst, dan? Ik sluit af met een quote van Johann Wolfgang von Goethe: “In de beperking toont zich de Meester”.
[adsenseo]
16 reacties
Ik
Einstein?
ik denk dat hij niet genoemd staat omdat hij geen filosoof is. Einstein heeft inderdaad wel een belangrijke bijdragen geleverd aan onze kennis van het universum.
Socrates dan
Staat in het artikel: Omdat Socrates zelf echter nooit iets op papier heeft gezet, en alles wat we van hem weten, van Plato en andere Grieken komt, hebben we hem niet in deze lijst staan. Plato, die wel schreef, staat op nummer twee.
Petrus en Paulus is veel logischer dan peter en Paul. Dat klinkt als 2 stand-up-comedians
Ontologisch godsbewijs of bewijs voor het absolute logische zijn.
Volgens j.m.Bochebski zijn ,wetten, dat zijn de eeuwige wetmatigheden van de logica, de wiskunde en andere absolute kennissen, het enige absolute ,zijn,’ terwijl al het overige, dat is, aldus niet noodzakelijk is en aan die wetten contingent moet zijn .
En deze wetmatigheden gelden voor de wereld, door dat de structuur van de dingen ontstaat door een projectie van die eeuwige gedachte-wetten
Dus god, of het absolute is dus niets anders of meer dan die evoluerende absolute ideeën .
Een nieuwe logos of een andere ideeën-wereld …
Het begin van leven van mensheid,is de aarde gedoemd naar de ondergang!!!
sinds mensheid bestaat is planeet aarde gedoemd ten onder te gaan feit!!!
Bij conficius viel me op dat het voltooid deelwoord ‘bereid’ in uw tekst met dt werd geschreven. Schande, wee uw gebeente en andere lichaamsdelen, grote schande.
heel handig! maar waar staat Socrates?
ja waar is Socrates want dat was de eerste filosoof. en hij heeft de gifbeker op gedronken!!!!
1: Charles Darwin?
Waarom geen Baruch de Spinoza
Bruh socrates moet hier zijn jij koe
nuteloze informasie