De Keltische mythologie is rijk aan verhalen, legendes en godheden die de oude Kelten vereerden. Deze goden en godinnen vertegenwoordigen verschillende aspecten van het leven, de natuur en de menselijke ervaring en werden geëerd in een verscheidenheid aan rituelen en ceremonies. In dit artikel beschrijven we de 10 Keltische goden en godinnen die de meest invloedrijke en fascinerende zijn in de Keltische mythologie.
Dagda (Eochaid Ollathair)
Dagda, wiens naam ‘de goede god’ betekent (niet in de morele zin, maar in een algemene zin, overal goed in), is een van de belangrijkste goden van de Tuatha De Danann. Een een mythisch volk uit de Ierse mythologie. Hun naam betekent “het volk van de godin Danu” in het Oud-Iers. De Tuatha Dé Danann worden vaak geassocieerd met de Ierse goden en godinnen en worden beschouwd als een bovennatuurlijk volk met magische krachten. Ze worden beschreven als begaafde krijgers, druïden, ambachtslieden en dichters.
Hij wordt vaak gezien als de Vader der Goden, vergelijkbaar met Jupiter. Hij wordt geassocieerd met vruchtbaarheid, overvloed, wijsheid en magie.
Dagda is de vader van Brigit en Aengus en wordt vaak afgebeeld als een krachtige krijger of koning met een grote knots en een magische ketel die nooit leegraakt. Hij is ook bekend om zijn magische harp, die in staat is om emoties op te wekken en de seizoenen te beïnvloeden.
Danu
Danu is een Keltische godin van vruchtbaarheid, aarde en water en wordt ook wel gezien als de moeder van de Tuatha De Danann. Hoewel er weinig concrete informatie over Danu bestaat, wordt aangenomen dat ze een belangrijke rol speelde in het Keltische pantheon en symbool stond voor overvloed, bescherming en zorg. Ze is de moeder van vele goden en godinnen, waaronder Dagda en Brigid. De rivier de Donau is naar haar vernoemd.
Lugh (Lugus)
Lugh is een van de belangrijkste goden in de Keltische mythologie. Hij is de zonnegod, de god van de ambachtslieden, krijgers, kunstenaars en magiërs. Vaak wordt Lugh afgebeeld met een speer in de hand. Een magische speer welteverstaan, hij hoefde deze niet zelf te hanteren. De speer was zo dorstig naar bleod dat hij enkel rustig gehouden kon worden door hem met de kop in een slaapdrank gemaakt van maanzaad te steken. Als de strijd dichterbij kwam, werd de speer uit zijn slaapdrank verwijderd. Vervolgens begon hij te razen en te trillen tegen de banden die hem beheersten, vonken spattend in alle richtingen. Zodra hij zich bevrijdde uit zijn boeien, drong hij door talloze gelederen van vijanden, zonder er ooit genoeg van te hebben.
Brigit (Brighid)
Brigit is de Keltische godin van de genezing, poëzie en smeedkunst. Ze is een dochter van de Dagda, een van de belangrijkste goden van de Tuatha De Danann. Brigit wordt geassocieerd met vuur, vruchtbaarheid en inspiratie en wordt vaak afgebeeld met een vlam boven haar hoofd. Ze is een van de meest geliefde en vereerde godinnen in de Keltische mythologie. Imbolc, een feestdag gevierd op 1 februari, is gewijd aan haar en markeert het begin van de lente.
Cernunnos
Cernunnos is de god van de natuur, vruchtbaarheid en de onderwereld. Hij wordt vaak afgebeeld met hertengeweien (en is hierdoor ook bekend als de Gehoornde God). Hij wordt geassocieerd met dieren, bossen en de levenscyclus. Cernunnos wordt soms zittend afgebeeld in een lotushouding met slangen, ramskoppen en andere dieren om hem heen, wat zijn verbondenheid met de natuurlijke wereld benadrukt. Zijn afbeelding is terug te vinden op een aantal Keltische artefacten, waaronder het beroemde Gundestrup-cauldron.
Morrigan (Mórrígan)
Morrigan is een complexe godin die wordt geassocieerd met oorlog, dood, soevereiniteit en voorspelling. Ze wordt vaak afgebeeld als een drievoudige godin, bestaande uit drie zusters: Badb, Macha en Nemain. Morrigan kan de vorm aannemen van een kraai of raaf en wordt gezien als een beschermster van de krijgers en een brenger van chaos op het slagveld. Ze speelt een belangrijke rol in de verhalen van de Ulster Cycle, waarin ze de held Cú Chulainn zowel helpt als tegenwerkt.
Aengus (Aonghus, Oengus)
Aengus is de Keltische god van de liefde, jeugd en poëzie. Hij is de zoon van Dagda en Boann, de godin van de rivier Boyne. Aengus wordt vaak afgebeeld als een knappe jongeman met een harp, en zijn verhalen staan bekend om hun romantische en poëtische aard. Een van de bekendste verhalen over Aengus is het verhaal van zijn zoektocht naar zijn geliefde, Caer Ibormeith, die hij in een droom had gezien. Aengus wordt geassocieerd met de lente en de bloei van de natuur.
Manannán mac Lir
Manannán mac Lir is de Keltische god van de zee en het weer. Hij wordt beschouwd als de beschermer van de onderwereld en de zielen van de overledenen die naar het eiland van de eeuwige jeugd, Tír na nÓg, reizen.
Manannán wordt vaak geassocieerd met mist en nevel en wordt afgebeeld rijdend op een wagen getrokken door zeepaarden. In verschillende verhalen helpt hij helden met zijn magie en wijsheid en wordt hij gerespecteerd als een machtige en gulle god.
Cailleach
Cailleach is vooral bekend in Schotland, Ierland en het eiland Man. Ze wordt vaak geportretteerd als een oude en angstaanjagende vrouw met bovennatuurlijke krachten, die nauw verbonden is met de winter, het weer en de wildernis. Haar naam betekent “de oude vrouw” of “de oude wijze” in het Gaelisch.
De Cailleach wordt vaak gezien als een godin van de winter, die het landschap vormt met haar enorme hamer. Ze regeert tijdens de donkere helft van het jaar, van Samhain (31 oktober) tot Beltane (1 mei), waarna ze haar kracht verliest en transformeert in een jongere, vruchtbaardere vorm of in slaap gaat tot de volgende winter.
De Cailleach wordt ook geassocieerd met de creatie en vernietiging van landschappen, met bergen, heuvels en rotsformaties die worden toegeschreven aan haar werk. Ze staat symbool voor de cyclus van leven en dood, wedergeboorte en transformatie, en wordt soms gezien als een hoeder van de wildernis en dieren
Hoewel de Cailleach een angstaanjagend en intimiderend personage kan zijn, wordt ze ook gerespecteerd als een wijze en krachtige figuur.
Belenus (Belenos, Bel)
De zonnegod Belenus wordt geassocieerd met licht, vuur, genezing en vruchtbaarheid. Zijn naam is afgeleid van het Oud-Keltische woord “bel” of “belen”, wat “helder” of “schitterend” betekent. Belenus werd vereerd in verschillende Keltische regio’s, waaronder Gallië, Brittannië, Italië en de Alpen.
Belenus wordt vaak afgebeeld als een krachtige, stralende god met een zonneschijf of stralenkrans rond zijn hoofd. Hij is nauw verbonden met de zon, de seizoenen en de cyclus van het leven. Hij wordt ook geassocieerd met genezing en wordt soms afgebeeld met geneeskrachtige planten of slangen, die symbool staan voor regeneratie en vernieuwing.
De verering van Belenus werd geleidelijk opgenomen in de Romeinse religie na de verovering van Keltische gebieden door het Romeinse Rijk. Hij werd geïdentificeerd met de Romeinse zonnegod Apollo, en zijn cultus verspreidde zich over het hele rijk.