De mens vraagt zich al heel lang af of er buiten de aarde nog meer levende wezens in het heelal ronddolen. Na de ontdekking van radiogolven begon men ook te zoeken naar radiosignalen uit de ruimte. Diverse hemellichamen zenden radiogolven uit, die het gevolg zijn van fysische processen die zich op deze hemellichamen afspelen. Sinds 1960 luisteren radiotelescopen systematisch naar ‘geluiden’ uit het heelal, die een bewijs zouden zijn van buitenaards leven. Hieronder een lijstje van opgevangen radiosignalen waarvan men de oorsprong niet onmiddellijk kan verklaren.
De opnames van de broers Judica-Cordiglia
In het begin van de jaren zestig van de vorige eeuw beweerden de radioamateurs Achille en Giovanni Judica-Cordiglia dat ze allerlei vreemde radiosignalen uit de ruimte hadden ontvangen. Zelf dachten ze dat de opgevangen geluiden afkomstig waren van Sovjet-Russische ruimtetuigen in nood, met de paniekerige stemmen van kosmonauten die aan het stikken waren in hun capsule of aangaven dat hun ruimtetuig uit koers was geraakt. Na een analyse van de opnames twijfelt men er sterk aan dat er daadwerkelijk stemmen te horen zijn van Russische kosmonauten. De vraag blijft natuurlijk van welke ‘vreemde bron’ de radiosignalen dan wel afkomstig waren.
Radiobron SHGb02+14
De signalen van SHGb02+14 zijn afkomstig uit een gebied in de ruimte ergens tussen het sterrenbeeld Ram en het sterrenbeeld Vissen. Radiobron SHGb02+14 werd drie keer waargenomen op een frequentie om en nabij 1420 megahertz. Deze frequentie is gelegen in een frequentieband die weinig last heeft van achtergrondruis. Op de frequentie van het ontvangen signaal zat een snelle drift van 8 tot 37 hertz per seconde. Wetenschappers leidden hieruit af dat de planeet waar deze radiogolven van afkomstig waren, ronddraaide met een snelheid die 40 keer groter was dan de rotatiesnelheid van de aarde. Een meer waarschijnlijke verklaring van SHGb02+14 is gewoon kosmische ruis of een foutje in de aardse ontvangstapparatuur…
Signalen van sterren
Natuurkundige Ermanno F. Borra beweerde in 2012 dat een buitenaardse beschaving een laser zou kunnen gebruiken om met ons te communiceren. Door het spectrum van een ster te analyseren, zou een dergelijk lasersignaal volgens Borra gedetecteerd kunnen worden. Borra en zijn studenten sloegen aan het werk en bestudeerden het spectrum van zo’n 2,5 miljoen sterren. Ze vonden niet minder dan 234 sterren waarvan het spectrum mogelijk een lasersignaal van een buitenaardse beschaving zou bevatten. Critici opperden dat de waargenomen spectra waarschijnlijk kalibratiefouten bevatten en geen enkel bewijs vormden van buitenaards leven.
Röntgenstralen van de Perseus-cluster
NASA/CXC/IoA/A.Fabian et al.
De Perseus-cluster is een cluster van sterrenstelsels in het sterrenbeeld Perseus. Al in maart 1970 ontdekten astronomen dat deze cluster sterke röntgenstraling uitzond, waarvan de bron niet direct duidelijk was. De Uhuru-satelliet, speciaal ontworpen voor het detecteren van röntgenstraling in het heelal, werd gelanceerd in december 1970 en observeerde eveneens de sterke straling van de Perseus-cluster. Tegenwoordig nemen astronomen aan dat het sterrenstelsel NGC 1275, dat behoort tot de Perseus-cluster, de bron is van de röntgenstraling. Mogelijk zou de botsing van NGC1275 met een ander sterrenstelsel de straling veroorzaken.
Een vreemd signaal van ster HD 164595
Ster HD 164595 maakt deel uit van het sterrenbeeld Hercules. In 2015 namen astronomen een radiosignaal waar afkomstig van HD 164595. Het was een vreemde waarneming, want het radiosignaal duurde slechts kort en werd slechts door één radiotelescoop op aarde gedetecteerd. Men begon al snel te denken aan een signaal van een buitenaardse beschaving. Een nadere studie van het ontvangen signaal maakte echter duidelijk dat het ofwel over interferentie van radiogolven ging, ofwel het gevolge was van een zogenaamde zwaartekrachtlens. Een zwaartekrachtlens is een sterk zwaartekrachtveld dat het licht van een achterliggend object afbuigt.
De Lorimer burst
De Lorimer burst is de naam van de eerste ‘Fast radio burst’ of ‘FRB’ die werd beschreven. Een FRB is een korte radiopuls, die niet langer dan een paar milliseconden duurt, en afkomstig is van een bron buiten de Melkweg. Duncan Lorimer en zijn student David Narkevic bestudeerden in 2007 gearchiveerde waarnemingen van de Parkes-radiotelescoop in Australië. Zo ontdekten zij FRB 010724, later de Lorimer burst genoemd. Nadien werden nog talrijke andere FRB’s waargenomen. Men neemt aan dat FRB’s worden veroorzaakt door supernova’s of bijvoorbeeld door de botsingen van neutronensterren.
Een repetitieve FRB
FRB 121102 is een buitenbeentje in de wereld van de FRB’s. De meeste FRB’s treden maar één keer op, maar FRB 121102 werd al meer dan 30 keer waargenomen. De eerste observatie gebeurde in 2012 door radiotelescoop Arecibo. Het signaal kwam uit de richting van het sterrenbeeld Voerman. Wetenschappers vermoeden dat de zich herhalende FRB’s afkomstig zijn van een neutronenster die zich in de buurt van een zwart gat of een ruimtenevel bevindt.
Ruimtegebulder
In 2009 stuurde NASA de radiometer ‘Arcade’ aan een luchtballon de atmosfeer in om te luisteren naar de zwakke radiosignalen van de oudste sterrenstelsels in het heelal. Wat zij waarnamen, was echter geen zwak signaal. De ontvangen radiogolven waren zes keer sterker dan al wat men tot dan toe had ontvangen. Het sterke radiosignaal werd daarom ‘space roar’ (‘ruimtegebulder’) genoemd. De bron van het ruimtegebulder is tot op heden onbekend.
Het Wow-signaal
Big Ear Radio Observatory and North American AstroPhysical Observatory (NAAPO).
‘Wow!!’ schreef astronoom Ehmann op 15 augustus 1977 naast de uitdraai van een sterk radiosignaal dat welgeteld 72 seconden duurde. Het smalbandige signaal met een sterke variatie in intensiteit bleek afkomstig uit het sterrenbeeld Boogschutter. Het raadselachtige Wow-signaal werd maar één keer waargenomen. Astronomen ondernamen sindsdien veel pogingen om opnieuw sterke radiogolven te ontvangen uit het sterrenbeeld Boogschutter, maar tevergeefs. Eerder al schreven we over het Wow-signaal in ons lijstje van onopgeloste mysteries.
Tabby’s ster
Met ruimtetelescoop Kepler konden in 2015 merkwaardige fluctuaties in de helderheid van ster KIC 8462852, ook bekend als Tabby’s ster, gedetecteerd worden. KIC 8462852 is een ster in de Melkweg, op een afstand van 1480 lichtjaar. Al snel deden geruchten de ronde dat een hoogintelligente beschaving structuren rond deze ster had gebouwd om de energie ervan op te vangen. Nader onderzoek met radiotelescopen toonde aan dat de variaties in helderheid waarschijnlijk werden veroorzaakt door een wolk van gas en stof. Die wolk zou het gevolg zijn van de botsing van kometen. Helaas, alweer geen buitenaardse beschaving ontdekt…
Meer lijstjes over de ruimtevaart
- 10 Dieren die in de ruimte zijn geweest
- 10 Beroemde astronauten
- 10 Objecten in de ruimte, die je met je blote oog kunt zien
- 10 Dingen groot genoeg om te zien vanuit de ruimte
- 10 mooiste foto’s gemaakt door ruimtetelescoop Hubble
- 10 Mooiste foto’s vanuit het Internationaal ruimtestation ISS
- 10 Weetjes over het Internationaal ruimtestation (ISS)
- 10 Grootste ruimtevaartrampen