10 Beroemde Gestolen Schilderijen

Sommige schilderijen en andere kunstwerken zijn miljoenen waard. Enkelen zelfs miljarden! Zulk soort schilderijen worden natuurlijk met een bijna belachelijke hoeveelheid maatregelen beschermd en bewaakt. Bijna belachelijk, maar toch niet helemaal, want in het verleden zijn er herhaalde malen dieven geweest die dachten een afkorting te nemen naar rijkdom door deze kunstwerken te stelen. En wie kan nou de verleiding weerstaan om in één klap een paar miljoen rijker te worden? Gelukkig kunnen de meeste van ons die verleiding wel weerstaan, ongetwijfeld geholpen door de zware bewaking over deze gouden schilderijen. Maar toch zijn er altijd dieven die, ondanks de maatregelen, toch hun kans schoon zien een oogje te hebben op een van Gogh of Rembrandt. En nog slagen in het stelen ook!

Of het nu laakbaar is, of wonderbaarlijk (of beide), er zijn meesterdieven geweest die het voor elkaar hebben gekregen, en sommigen zelfs nog zeer recentelijk. Sommige schilderijen heeft men, tot vreugde van de eigenaren en kunstliefhebbers, teruggevonden. Anderen, echter, zijn nog altijd spoorloos…
Genoeg mysterie, laten we beginnen met deze lijst. We hebben een samenstelling gemaakt, gebaseerd op onder andere de bekendheid van het schilderij, de waarde ervan, en, uiteraard, het spektakel van de diefstal. Een top tien over gestolen schilderijen!

10. Charing Cross Bridge – Monet (2012)

In de nacht van 15 tot 16 Oktober 2012, werden er maarliefst zeven schilderijen gestolen uit het Kunsthal-museum te Rotterdam. Er waren drie schilderijen van Monet bij, waaronder Charing Cross Bridge. Daarnaast werd er een exemplaar van Picasso, Gauguin, Matisse, De Haan en Lucian Freud gestolen. Monet was dus bij uitstek het meest populair bij de dieven.
De diefstal vond plaats tijdens de exhibitie van avant-garde kunst, ter viering van het 20 jarig bestaan. Een onverwachte klapper op de vuurpijl voor de vierende kunstliefhebbers, dus. Deze klapper nam plaats rond drie uur ’s nachts. Hoewel het alarm wel degelijk af ging, hadden de dieven het terrein allang verlaten toen de politie arriveerde. Volgens de politie lag het niet aan het alarm-systeem. Dit zou de hoogste kwaliteit bezitten, de dieven hadden klaarblijkelijk een andere en snellere manier naar binnen en naar buiten gevonden.
De dieven waren, behalve slim en snel, ook goed geïnformeerd. De schilderijen die ze meenamen waren de meest waardevolle van de hele exhibitie, en het gaat hier om een verlies voor het museum van honderden miljoenen Euro’s.
Het verhaal loopt echter (deels) goed af. De dieven, hoewel ze voor hun uitmuntende vaardigheden werden ‘geprezen’ door de Rotterdamse politie, werden in Juli 2013 opgepakt in Roemenië. De schilderijen, echter, zijn nog altijd zoek. Vermoedelijk zijn ze zelfs verloren. De moeder van een van de dieven beweerde namelijk dat ze alle schilderijen had verbrand, in een poging haar zoon te beschermen. Echter, toen de dame in kwestie gevraagd werd deze bekentenis te herhalen voor de rechter, weigerde ze. Er zijn echter kleur-restjes gevonden van de juiste leeftijd in haar openhaard. Als zij het niet zelf heeft gedaan, dan wellicht een andere medeplichtige? De Charing Cross Bridge en de andere schilderijen; ze zijn dus vermoedelijk tijdens deze klapper in rook opgegaan…

9. Le Pigeon aux peitis pois, door Picasso, ter waarde van 28 miljoen Euro

De duif en groene bonen. Tja, als je je afvraagt waar de naam op slaat, moet je misschien bij Picasso zelf wezen, of bij kenners van zijn werk. Wellicht is het ook te zien aan het werkelijke kunstwerk, hoewel men tegenwoordig genoegen zal moeten nemen met een replica of foto’s. Ook dit schilderij van Picasso, namelijk, is gestolen, en nog niet teruggevonden.
Op 20 Mei 2010 werd dit schilderij uit 1911 gestolen, tegelijk met vijf andere werken, uit het Museum van Moderne Kunst in Parijs. Andere schilderijen waren van Henry Matisse, George Braque, Amedeo Modigliani en Fernand Leger. In totaal was de waarde van de gestolen stukken zo’n 100 miljoen Euro.
Uit onderzoek bleek niet of het alarmsysteem goed had gewerkt. Maar hoe dan ook, de dief (één enkele dief) wist de schilderijen op de dag zelf voorzichtig uit hun frame te tillen (die liet hij genadig achter voor het museum), en vijf stukken mee te nemen. Het is mogelijkerwijze een van de meest kostbare kunstdiefstal ter wereld! Echter, wat de dief precies wilde met de schilderijen, is een ander verhaal. Geen enkele kenner zal zomaar de schilderijen kopen en zich zo medeplichtig maken aan de diefstal! Een beroemde veilingmeester en president van het Paleis van Tokyo Associatie, sprak naar de dieven deze beroemde waarschuwing uit: “Deze vijf schilderijen zijn niet te verkopen, dus alstublieft, dieven, u bent imbiciel, en geef nu de schilderijen maar terug!”

8. Zeegezicht bij Scheveningen, door Vincent van Gogh, deel van een roof ter waarde van 300 miljoen Euro

Van een schilder van eigen bodem, nog wel, werd een werk gestolen, op eigen bodem. Het schilderij Zeegezicht van Van Gogh, werd uit het Van Gogh Museum te Amsterdam gestolen op 7 december, 2002. Van Gogh tekende dit schilderij in Scheveningen, in de bruuske zeewind. Toch bleef hij die wind trotseren, iets dat opmerkelijk genoeg was voor kunstenaars van die tijd, die meestal snelle schetsen maakten op de plek zelf, en vervolgens in comfortabele warmte van hun eigen atelier de boel gingen afwerken. Niet van Gogh, hij bleef, weer of geen weer, buiten op strand staan. Dat kon je zien aan het resultaat, want er zitten daadwerkelijk zandkorrels in de dikke lagen verf die hij gebruikte.
Het van Gogh museum bood destijds beloningen tot wel 100.000 Euro aan informanten die tips wisten te geven over de locatie van het schilderij. Het is, ondanks deze geweldige som geld, nog altijd niet teruggevonden. De dieven zijn ervandoor met dit zanderige schilderij, en of het ooit nog ergens strand, is nog maar de vraag.

7. . Het Concert van Johannes Vermeer, deel van een roof ter waarde van 300 miljoen Euro

Het concert en 12 andere stukken werden op 18 Maart 1990 gestolen uit het Isabella Stewart Garner Museum te Boston. Het is mogelijkerwijs de grootste kunstdiefstal ooit. De Vermeer die gestolen werd is door velen beschouwd als het meest waardevolle gestolen schilderij ter wereld. Er is nog altijd een beloning voor informanten die de cruciale tip geven over de locatie van deze schilderijen. De beloning bedraagt een ruime 5 miljoen Dollar!
Op 18 Maart 1990 vierde Boston Saint Patrick’s Day, een van de grote festiviteiten in de stad. Een tweetal dieven, vermomd als politiemannen, kwamen het museum binnen, drukten op de deurbel en eisten als politie ingang tot het museum. Ze werden zonder vragen of opmerkingen binnengelaten. Deze ‘politiemannen’ wisten een van de bewakers achter zijn bewakingspaneel te lokken door hem te beschuldigen van een openstaand bevelschrift. De bewaker werd gehandboeid en kon zo niet de alarmknop indrukken. Toen volgden de (wellicht verplichte) woorden van de dieven: “Dit is een roofoverval. Geef ons geen problemen en we zullen je niet kwaad doen.” Ze borgen de bewaker op in de kelder en zetten hun weg voort naar de Nederlandse afdeling. Het alarm ging toen af, maar ze braken het onmiddellijk. Ze namen een aantal Rembrandt’s mee, en nog een myriade aan andere waardevolle stukken. Ze dieven hadden zoveel dat ze maarliefst twee keer naar hun auto moesten lopen om alles mee te sjouwen.
Het museum laat, als eerbetoon aan de missende stukken, de lege omramingen hangen, in de hoop ooit de schilderijen terug te vinden. Tot nu toe is die hoop nog geen werkelijkheid geworden. Echter, kenners hebben zich vaak afgevraagd waarom juist deze schilderijen werden gestolen, omdat er meer waardevolle stukken beschikbaar waren. Wisten de dieven niet waar ze mee bezig waren? Hun expertise in het binnendringen en verwijderen van kunst doet anders vermoeden…
De FBI beweert inmiddels te weten wie de schilderijen heeft gestolen. Het zou een Mid-Atlantische organisatie zijn, en een paar van de schilderijen, zo zegt de FBI, zouden al in 2000 zijn verkocht. Deze feiten waren echter niet genoeg, blijkbaar, om de stukken terug te krijgen, want de schilderijen zijn nog altijd vermist.

6. Portret van een Jonge Man, door Raphael, ter waarde van 100 miljoen Euro

De beroemde Italiaanse Renaissance-man Raffaello Sanzio da Urbina (ook wel bekend als Raphael) tekende tussen 1513 en 1514 een portret van een anoniem gebleven individu. Kenners, echter, beweren dat het wel eens een zelfportret zou kunnen zijn. Het portret toont een rijk geklede, en zelfverzekerde jongeman en hoewel dat Raphael zelf zou kunnen zijn, kan het ook een van de duizend andere rijk geklede zelfverzekerde jongemannen van die tijd zijn. Echter, kenners hebben het portret vergeleken met de enige andere zekere gelijkenis van Raphael, in een fresco uit de Vaticaan.
Het schilderij is al vermist sinds de invasie van Polen door Duitsland in 1939, aan het begin van de Tweede Wereldoorlog. Dit schilderij, samen met een Rembrandt en een van Leonardo Da Vinci, werden uit het museum gehaald om beschermd te worden, maar de Duitse Gestapo kwam desalniettemin achter de locatie van de werken. Ze werden naar Berlijn gestuurd en werden daar deel van Hitler’s persoonlijke collectie. In 1945 echter bracht Hans Frank, een vriend van Hitler, de schilderijen terug naar Polen, om ze daar in zijn eigen privé collectie te hangen. Hier is het schilderij van Raphael voor het laatst gezien. Bij de evacuatie van Krakau later datzelfde jaar, nam Frank de schilderijen mee naar zijn huis in Silesia en later naar Neuhaus. Frank werd opgepakt en al de ‘gestolen’ kunst werd teruggevorderd. Echter, het schilderij, samen met zo’n ruim 800 andere objecten, werden niet meer teruggevonden.
Op 1 Augustus 2012 werd het schilderij echter teruggevonden! Al die tijd had het in een bank-kluis opgesloten gelegen, en het werk zal, in de loop der tijd, terugkeren naar Polen. Althans, dat is het plan van de museum-eigenaren.

5. De storm op het meer van Galilea door Rembrandt van Rijn, deel van een roof ter waarde van 300 miljoen Euro

De nummer zeven van de lijst sprak al over ’s werelds grootste kunstroof aller tijden. Welnu, behalve de Vermeer hebben de meesterdieven die dag ook een ander waardevol schilderij gestolen. De Storm op het meer van Galilea van Rembrandt van Rijn weerspiegelt de onstuimige zee die door Jezus Christus gekalmeerd worden. Het verhaal staat in het Nieuwe testament, Het gospel van Markus, mocht je het willen nalezen.
Dit schilderij is het enige zee-schap van Rembrandt, en het verlies is daarom des te groter. Daarnaast is er het geloof in het verhaal dat, omdat er veertien man op het schilderij getekend zijn, er ééntje een zelfportret is van Rembrandt. Immers, twaalf apostelen, en Jezus, dat is dertien. Die veertiende, dat moet Rembrandt zelf geweest zijn! Men vermoedt dat het bemanningslid dat de verte in tuurt, Rembrandt zelf is. We zullen het echter nooit zeker weten, want het origineel is nog altijd zoek!

4. Klaprozen, door Vincent van Gogh, ter waarde van 50 miljoen Euro

In Augustus 2010 werd uit het Mohammed Mahmoud Khalil Museum te Cairo een van de meest bekende schilderijen van Van Gogh gestolen. Ook wel bekend als de Vaas met Bloemen, het stuk Klaprozen is een van de icoon-schilderijen van Van Gogh, maar desalniettemin is het origineel dus gestolen en niet meer te bezichtigen.
Met een geschatte waarde van 50 miljoen Euro hebben de dieven goed werk geleverd, want ze zijn tot nu toe nog niet gepakt. De Egyptische politie dacht dat ze de dieven in de lurven hadden gegrepen, toen ze twee Italiaanse verdachten een vliegtuig naar Italië zagen binnengaan. Het bleek toch niet het geval te zijn. Extra moeilijk is dit schilderij, omdat het vrij klein in omvang is. De Nachtwacht van Rembrandt van Rijn, bijna vier bij vier meter, is geen gemakkelijke sjouw, maar dit schilderij is slechts 65 bij 54 centimeter, en dus redelijk makkelijk in een koffer te verpakken! Inpakken en wegwezen?
In 1977 werd het schilderij overigens ook al eens gestolen, en tien jaar later weer teruggevonden. Wie weet, vinden wij dit schilderij in 2020 weer terug?

3. Portret van Adèle Bloch-Bauer I door Gustav Klimt, ter waarde van circa 120 miljoen Euro

Dit schilderij van Gustav Klimt, uit 1907, is een iets minder bekend werk, maar desalniettemin een enorm bedrag van maarliefst 120 miljoen Euro waard. Het werd in de jaren 40 gestolen, net als Raphael’s portret, als gevolg van de Nazi invasie. Het schilderij was origineel gelokaliseerd in het Oostenrijkse Rijksmuseum, maar werd door Nazi handen geconfisqueerd. Het verdween echter niet, zoals Raphael’s portret, maar werd terug gevonden.
Later, rond 2005-06, vond er een enorme rechtszaak plaats over de wettige erving van onder andere dit werk (en andere schilderijen van klimt). De winnares van de rechtszaak: Maria Altmann, officiële legaat van de echtgenoot van Adele, aan wie Adèle het schilderij in eerste instantie had nagelaten. Maria verkocht het schilderij toen, met behulp van de kunst organisatie Christie’s, aan Ronald Lauder, voor een kleine 120 miljoen euro. Het maakt nu dus deel uit van Lauder’s Neue Galerie, te New York. Later verkocht Lauder het echter weer voor maar liefst 192,7 miljoen Dollar. Het verzoek van Maria, om het schilderij voor het publiek toegankelijk te houden, werd niet in eer gehouden, de kopers zijn nog steeds onbekend en het schilderij is niet in een tentoonstelling te bezichtigen. Er zijn echter wel drie films over het schilderij gemaakt…

2. De Schreeuw, door Edvard Munch, ter waarde van 110 miljoen Euro

Dit schilderij werd maar liefst twee keer gestolen, eens in 1994 en daarna precies tien jaar later, in 2004. Het bevond zich in de Nationale Galerij te Oslo, maar werd al enkele maanden na de eerste diefstal teruggevonden. In 2004 werd het schilderij, samen met de Madonna, nogmaals gestolen, dit maal uit het Munch Museum, te Oslo. Twee jaar later werd het schilderij weer teruggevonden.
De eerste groep dieven lieten een briefje achter in de Nationale Galerie met de woorden “bedankt voor de waardeloze bewaking” erop. Het schilderij was namelijk naar een tweede (minder bewaakte) verdieping verhuisd in verband met de Olympische Winterspelen, die dat jaar in Lillehammer, vlakbij Oslo, werden gehouden. De (brutale) dieven eisten een losgeld van 1 miljoen Dollar, maar de Galerij weigerde. De Noorse politie, in samenwerking met de Britten, zetten een zogeheten ‘sting operatie’ in werking, een truc waarbij ze het schilderij wisten terug te vinden en de daders te identificeren. Echter, vormfouten werden gemaakt, want de Britten waren op Noors grondgebied gekomen zonder wettelijke toestemming. Derhalve moesten de dieven vrijgelaten worden.
In 2004 werd de Schreeuw op klaarlichte dag gestolen, door bewapende overvallers. Hoewel een verdachte al snel werd opgepakt, bleef de locatie van het schilderij obscuur, en velen geloofden dat het was verbrand. De gemeente van Oslo beloofde, ten einde raad, een beloning van ongeveer 90 miljoen Euro aan degene die doorslag-gevende tips kon bieden over de locatie van het stuk. In Augustus 2006 werden ze teruggevonden, in ‘betere toestand dan vermoedt’.

1. Mona Lisa – Leonardo Da Vinci

Wie kan er ook anders op de nummer één staan, dan Mona Lisa? Niet veel mensen weten dat de Mona Lisa in het verleden gestolen is. In 1911 schrok de kunstwereld zich bijna dood, toen (mogelijk het meest bekende) stuk uit het Museum du Louvre verdwenen was. Het Louvre bleef een week lang gesloten na de diefstal, voor onderzoek. De waarde van dit kunstwerk werd in 1962 geschat op ongeveer 100 miljoen Dollar, met inflatie en toegenomen waarde inbegrepen is haar prijskaartje nu zo’n 750 miljoen Dollar!
De dief Vincenzo Peruggia, verstopte zich een dag van te voren in het Louvre en vermomde zich op de dag zelf in een witte artiesten-jas (die andere artiesten in het Louvre normaliter droegen). Hij nam even later de Mona Lisa, verstopt onder zijn jas, mee naar buiten. De bewakerspost was tijdelijk verlaten, want de opzichter was even wat water halen. Camera’s waren destijds natuurlijk nog niet van toepassing! Zo wist Vincenzo simpelweg met de Mona Lisa weg te kuieren! Hij nam het schilderij mee naar huis en verstopte het daar bijna twee jaar lang. Toen beging hij echter een grote fout en werd betrapt toen hij het schilderij probeerde te verkopen. Zijn diefstal zelf was briljant, de afwerking ietwat nalatig.
Vincenzo werd opgepakt maar een paar jaar later alweer vrijgelaten om in het Italiaanse leger te dienen tijdens de eerste Wereldoorlog. Zijn straf was deels zo kort omdat hij beweerde het uit patriotisme te hebben gedaan: immers de Mona Lisa was een Italiaans stuk en zodoende hoorde het in Italië thuis, niet in het Franse Louvre! Hij overleefde de Eerste Wereldoorlog, huwde en kreeg drie kinderen, waarvan één (Vincenzo junior) naar Parijs verhuisde en een verf-zaakje startte.

Doorgaans is het stelen van zulke beroemde kunstwerken een moeilijke zaak. Niet alleen moet je het werk zien te stelen (op zich al een taak die door huidige bewaking bijna onmogelijk lijkt) maar daarna moet je het werk ook nog zien kwijt te raken. Bekende kunstkenners zullen het niet zomaar kopen zonder de autoriteiten te informeren. Immers, tegen de tijd dat je het kan verkopen is iedereen op de wereld al geïnformeerd over het feit dat het stuk gestolen is! De zwarte markt? Kan, maar ook op de zwarte markt weten kenners en kopers dat ze het werk niet makkelijk zullen kunnen doorverkopen. Er is dus eigenlijk, ondanks hun waarde, weinig markt voor! Afijn, dat heeft dieven er toch niet van weerhouden om het te proberen. En te slagen! Als carrière kunnen we het echter niet aanbevelen…