Facebook Twitter Instagram
    Alletop10lijstjes
    • Nieuw
    • Algemeen
      1. Weetjes
      2. Geschiedenis
      3. Kinderen
      4. Eten
      5. Psychologie
      6. Wetenschap
      7. Ruimte
      8. Duurste
      9. View All

      10 Leuke weetjes over Karaoke

      maart 24, 2023

      11 Weetjes over (de geschiedenis) van Carnaval in Nederland

      maart 13, 2023

      Top 10 Leuke Koala Weetjes

      januari 7, 2023

      10 Leuke weetjes over Zwembaden

      november 29, 2022

      11 Weetjes over (de geschiedenis) van Carnaval in Nederland

      maart 13, 2023

      Top 10 Meest bizarre tanks ooit gemaakt

      januari 31, 2023

      10 Bizarre Anticonceptie Methoden van Vroeger

      januari 26, 2023

      Raspoetin – 10 Weetjes over de “De bezeten monnik”

      januari 26, 2023

      Top 10 Populairste RC Merken (radio bestuurbare voertuigen)

      februari 22, 2023

      Top 10 Beste Roald Dahl Kinderboeken

      februari 21, 2023

      Top 10 Constructiespeelgoed – Speelgoed voor bouwers

      december 2, 2022

      Top 10 Musthaves voor een nieuwe baby

      november 20, 2022

      Top 10 Kleine Bierbrouwerijen in Nederland die je wilt bezoeken

      maart 15, 2023

      10 Ideeën voor een gezonde schoollunch

      maart 10, 2023

      10 Groenten met de meest proteïne

      januari 26, 2023

      Top 10 Dingen die elke (beginnende) kok moet weten

      januari 24, 2023

      10 Cognitieve Biases (Denkfouten die iedereen maakt)

      februari 22, 2023

      Top 10 Psychologieboeken die bij iedereen in de boekenkast moeten staan

      november 10, 2022

      10 Redenen om in een dagboek te schrijven

      augustus 1, 2022

      Top 10 tips om je relatie te redden

      juni 13, 2022

      10 Verschillende vormen van Energie

      januari 16, 2023

      10 Alledaagse Fenomenen Wetenschappelijk Uitgelegd

      december 14, 2022

      Top 10 Weetjes over de Melkweg: ons eigen sterrenstelsel

      oktober 24, 2021

      Supernova: 10 Weetjes over de spectaculaire explosie van een ster

      oktober 19, 2021

      Top 10 Weetjes over de Melkweg: ons eigen sterrenstelsel

      oktober 24, 2021

      Supernova: 10 Weetjes over de spectaculaire explosie van een ster

      oktober 19, 2021

      10 Weetjes over de bizarre ‘Black Knight Satellite’ complottheorie

      oktober 19, 2021

      10 Manieren waarop het heelal kan eindigen

      oktober 19, 2021

      Top 10 Beroemde 1 April Grappen (Wereldwijd)

      maart 30, 2023

      Top 10 Voetbalderby’s & Voetbalklassiekers in Nederland

      maart 30, 2023

      Top 10 Beste Jaren ’90 Punk Bands

      maart 30, 2023

      Top 10 Weetjes over Jaren ’90 Muziek – Alles wat je moet weten over de nineties!

      maart 29, 2023

      10 Tips om een goede magneetvis locatie te vinden

      maart 14, 2023

      12 Grootste provincies van Nederland

      maart 13, 2023

      Top 10 Populairste tijdschriften van Nederland

      februari 28, 2023

      10 Dingen waar Nederland in het buiteland beroemd om is

      februari 27, 2023
    • Entertainment
      1. Films
        • Netflix
      2. Muziek
        • Nederlandstalig
      3. Games
      4. Boeken
      5. Tech
        • Cryptocurrency
        • Youtube
      6. Sexy
      7. Fun
      8. Auto
      9. Kunst
      10. Beroemdheden
      Featured

      Top 10 Beste Jaren ’90 Punk Bands

      Matthias Van de Veldemaart 30, 20230
      Recent

      Top 10 Beste Jaren ’90 Punk Bands

      maart 30, 2023

      Top 10 Weetjes over Jaren ’90 Muziek – Alles wat je moet weten over de nineties!

      maart 29, 2023

      10 Leuke weetjes over Karaoke

      maart 24, 2023
    • Dieren
      Featured

      10 Kattenrassen met een vreemd uiterlijk

      Top 10maart 8, 20230
      Recent

      10 Kattenrassen met een vreemd uiterlijk

      maart 8, 2023

      Top 10 Populairste Hondennamen in Nederland (2023)

      januari 18, 2023

      Top 10 Dieren Met Bizar Grote Ogen

      januari 18, 2023
    • Bizar
      Featured

      Top 10 Meest bizarre tanks ooit gemaakt

      Top 10januari 31, 20231
      Recent

      Top 10 Meest bizarre tanks ooit gemaakt

      januari 31, 2023

      10 Bizarre Anticonceptie Methoden van Vroeger

      januari 26, 2023

      Top 10 Meeste Vreemde Planten die op aarde groeien

      januari 26, 2023
    • Sport
      1. voetbal
      Featured

      Top 10 Voetbalderby’s & Voetbalklassiekers in Nederland

      Ties Grotenhuismaart 30, 20230
      Recent

      Top 10 Voetbalderby’s & Voetbalklassiekers in Nederland

      maart 30, 2023

      Top 10 Populaire nieuwe sporten van 2023

      maart 23, 2023

      Top 10 Beste Nederlandse keepers aller tijden

      maart 14, 2023
    • Vakantie
      1. Stedentrip
        • Nederland
        • Belgie
        • Europa
        • Wereld
      Featured

      Top 10 Activiteiten voor grote groepen

      Top 10maart 28, 20230
      Recent

      Top 10 Activiteiten voor grote groepen

      maart 28, 2023

      Top 10 reistips voor een succesvolle roadtrip door Amerika

      maart 22, 2023

      Top 10 Kleine Bierbrouwerijen in Nederland die je wilt bezoeken

      maart 15, 2023
    • Populair
    • Contact
    Alletop10lijstjes
    Home»Geschiedenis»10 Massa-extincties die bijna al het leven op aarde verwoestten
    prem trias extinctie
    Geschiedenis

    10 Massa-extincties die bijna al het leven op aarde verwoestten

    By Top 10juli 11, 2019Updated:juli 11, 20198 Mins Read

    Er zijn verschillende perioden geweest in de honderden miljoenen jaren oude geschiedenis van het leven op aarde, waarin zo goed als alle levende organismen in één klap werden uitgeroeid. Zo’n gebeurtenissen noemt men massa-extincties. De bekendste is waarschijnlijk het uitsterven van de dinosaurussen en van (bijna) alle andere diersoorten door een meteorietinslag, ongeveer 65 miljoen jaar geleden. Vele andere massa-extincties vonden plaats in de loop van de geschiedenis. Steeds scheelde het geen haar of alle leven op aarde was voorgoed verdwenen. Het waren niet altijd meteorieten die de oorzaak vormden van een massa-extinctie. Ook vulkaanuitbarstingen, supernova’s, klimaatveranderingen en het verschijnen van andere diersoorten leidden tot het massaal uitsterven van dieren en planten. Een massa-extinctie markeerde het einde van een geologisch tijdperk en het begin van het volgende tijdperk, bijvoorbeeld de overgang van het Perm naar het Trias en van het Ordovicium naar het Siluur.

    Hieronder een lijstje van 10 bekende massa-extincties die het aardse leven bijna verwoestten.

    De grote oxygenatie verstikte bijna de wereld

    grote oxygenatie
    Doc. RNDr. Josef Reischig, CSc.

    Waarschijnlijk had de allereerste massa-extinctie in de geschiedenis, die zo’n 2,5 miljard jaar geleden plaatsvond, te maken met de zogenaamde ‘grote oxygenatie’ van de aarde.

    Oorspronkelijk bevatte de aardse atmosfeer heel weinig zuurstof. Dat vormde geen probleem voor de anaerobe bacteriën die toen al op aarde leefden. Zuurstof is immers een giftige stof voor deze bacteriën.

    De eencellige organismen evolueerden verder en stilaan verschenen de eerste cyanobacteriën op de wereld. Cyanobacteriën, ook wel blauwalgen genoemd, halen hun energie uit het licht van de zon. Als bijproduct produceren ze zuurstof. Deze ‘beestjes’ deden het goed, vermenigvuldigden zich naar hartenlust en zonden steeds meer zuurstof in de aardse atmosfeer. Niet goed voor de anaerobe bacteriën, die ‘vergiftigd’ werden door de zuurstof en massaal stierven. De zuurstof in de atmosfeer reageerde echter ook met de aanwezige broeikasgassen, zoals methaan en koolstofdioxide. De concentratie broeikasgassen verminderde, met als gevolg een sterke afkoeling van de aarde. Deze wereldwijde afkoeling werd bijna fataal voor de cyanobacteriën zelf.

    De massa-extinctie op het einde van het Ediacarium

    Ediacarische biota
    Verisimilus/wikimediacommons

    Dit was een van de eerste massa-extincties die het leven op aarde trof. Ze vond ongeveer 540 miljoen jaar geleden plaats. In die periode leefden er al meercellige organismen op onze wereld, waaronder de zogenaamde ‘Ediacarische biota’. Deze organismen kregen echter concurrentie van de eerste zogeheten metazoa: de eerste dieren. De nieuwe diersoorten hadden een enorme invloed op het bestaande ecosysteem, wat waarschijnlijk fataal werd voor de Ediacarische biota.

    De Ordovicium-Siluurmassa-extinctie

    Ordovicium-Siluurmassa-extinctie
    Moussa Direct Ltd.

    De op een na grootste massa-extinctie in de aardse geschiedenis moeten we situeren tussen 447 en 444 miljoen jaar geleden. Deze gebeurtenis markeert het einde van het Ordoviciumtijdperk en het begin van het Siluur. De massa-extinctie trof zowat 85% van alle mariene diersoorten, waaronder diverse soorten trilobieten (geleedpotige zeedieren) en brachiopoden (armpotigen).

    De echte oorzaak van deze massa-extinctie is niet helemaal duidelijk. Paleontologen denken aan een afkoeling van de aarde, een ijstijd waarin grotere ijskappen ontstonden en de oceanen kleiner werden. Ook een zogenaamde gammaflits, een enorme hoeveelheid gammastraling afkomstig van een imploderende ster, zou een oorzaak kunnen zijn. Zo’n gammaflits zou de ozonlaag rond de aarde sterk beschadigen en de levende organismen blootstellen aan intense ultraviolette straling.

    De laat-Devonische massa-extinctie

    laat devnoische mass exinctie
    Wilson44691/wikimediacommons

    Op het einde van het Devoontijdperk, ongeveer 360 miljoen jaar geleden, vond er opnieuw een massa-extinctie plaats. Het was alweer een massa-extinctie met een enorme impact op het leven op aarde. Zowat 75% van alle levende soorten verdween definitief van de aardbodem. Insecten en planten bleven grotendeels gespaard. Vooral de talrijke koraalsoorten die in het Devoon welig tierden in ondiepe zeeën, werden zwaar getroffen. Het zou nadien nog minstens 100 miljoen jaar duren voordat er opnieuw koraalriffen voorkwamen met een grootte zoals in het Devoon.

    Alweer tasten wetenschapsmensen in het duister wat betreft de oorzaak van de laat-Devonische massa-extinctie. Een mogelijke verklaring zou de opkomst van de planten zijn, die door fotosynthese koolstofdioxide (een broeikasgas, zoals alom bekend) uit de atmosfeer haalden. Wegens de vermindering van de concentratie broeikasgassen in de atmosfeer daalde wereldwijd de temperatuur en zakte de zeespiegel, wat fataal werd voor soorten die in warm zeewater leefden.

    De Perm-Trias-massa-extinctie

    prem trias extinctie
    NASA

    Niet minder dan 96% van alle zeedieren en 70% van alle landdieren stierven uit tijdens de Perm-Trias-massa-extinctie. Dit gebeurde zo’n 252 miljoen jaar geleden. Deze grootschalige extinctie duurde relatief kort: in ‘slechts’ 1 miljoen jaar was een groot deel van de aardse fauna en flora weggeveegd. Het was de grootste klap die het leven op aarde moest incasseren gedurende haar lange geschiedenis. Nadien duurde het nog 10 miljoen jaar voordat het leven op onze planeet zich min of meer had hersteld.

    Wetenschappers breken zich nog steeds het hoofd over de oorzaak van deze grootste massa-extinctie aller tijden. Aan diverse verklaringen wordt gedacht. Een meteorietinslag op het huidige Antarctica behoort tot de mogelijkheden. Een enorme supernova in het heelal, een ontploffende ster op relatief korte afstand van de aarde, kan de ozonlaag van de aarde weggevaagd hebben. Vulkanische uitbarstingen die een verduistering van de atmosfeer tot gevolg hadden, vormen een andere mogelijke oorzaak van deze massa-extinctie.

    De Trias-Jura-massa-extinctie

    trais jura
    Smokeybjb/wikimedia commons

    Op het einde van het Triastijdperk, ca. 200 miljoen jaar geleden, halveerde het aantal diersoorten op aarde. Van alle mariene families stierf zo’n 20% uit. Op het land verdwenen alle Crurotarsi (alle archosauria behalve de dinosauriërs), veel overgebleven therapsiden en veel grotere soorten amfibieën.

    De oorzaak van deze massa-extinctie is niet bekend. Allerlei theorieën over de oorzaak van deze massale uitroeiing doen de ronde. Was het een meteorietinslag? Toegenomen vulkanisme? Een geleidelijke of snelle verandering van het klimaat? De paleontologen tasten in het duister. Feit is echter dat op minder dan 10.000 jaar tijd enorm veel soorten voorgoed uitstierven, waaronder grote amfibieën en talrijke koraalsoorten.

    De Krijt–Tertiair-massa-extinctie

    Krijt–Tertiair-massa-extinctie
    Donald E. Davis/NASA

    Als deze massa-extinctie er niet was geweest, hadden er mogelijk nog dinosauriërs op aarde rondgelopen en was er van de mens geen sprake geweest. De Krijt-Tertair-massa-extinctie, ook wel K-T-massa-extinctie genoemd, vond ca. 65 miljoen jaar geleden plaats. Niet alleen de dinosauriërs stierven uit. Ongeveer 70% van het aardse leven legde er het loodje bij neer. De K-T-extinctie betekende ook het einde van de ammonieten en van grote zeereptielen. Alleen heel kleine zoogdieren overleefden, die in het tertiaire tijdperk verder zouden evolueren tot een dominante orde. De K-T-extinctie duurde geologisch gezien heel kort: slechts enkele tienduizenden jaren.

    De meest verkondigde oorzaak van de K-T-extinctie is een meteorietinslag. Een enorme meteoriet met een doorsnede van zo’n 10 kilometer zou ingeslagen zijn op het huidige Mexicaanse schiereiland Yucatan. Door de inslag kwamen enorme hoeveelheden stof in de atmosfeer terecht, wat het zonlicht verduisterde en het leven op aarde voor een groot deel vernietigde.

    Een supernova in het Plioceen

    supernova
    NASA, ESA, and G. Bacon (STScI)

    Een supernova, de spectaculaire explosie van een ster, gaat gepaard met het uitzenden van een enorme hoeveelheid licht en elektromagnetische straling. Deze straling is schadelijk voor de ozonlaag, de atmosferische laag die de aarde beschermt tegen het ultraviolette licht van de zon. Wetenschappers vonden bewijzen dat de ozonlaag van de aarde bijna verwoest werd op een bepaald tijdstip in de voorbije 10 miljoen jaar. De oorzaak zou een supernova geweest zijn in stersystemen die zich op dat ogenblik relatief dicht bij de aarde bevonden (‘slechts’ 400 lichtjaar of minder, een peulschil naar astronomische begrippen). Welke ster er precies verantwoordelijk was voor de vernietiging van de aardse ozonlaag is nog niet bekend.

    Het massaal uitsterven van grote zoogdieren op het einde van de laatste ijstijd

    mammoeten uitgestorven
    Mauricio Antón/wikimedia commons

    Tijdens de laatste ijstijd (110.000 tot 11.000 jaar geleden) leefden er grote zoogdieren op aarde, die zich goed hadden aangepast aan de koude. Een typisch voorbeeld is de mammoet. Een geleidelijke klimaatverandering zorgde er echter voor dat een flink deel van deze grote zoogdieren uitstierven. Toch was de opwarming van het klimaat niet de enige oorzaak van deze lokale massa-extinctie. Ook de mens liep toen al rond op onze planeet. Paleontologen houden er rekening mee dat de menselijke jacht op deze grote zoogdieren mee heeft bijgedragen tot het uitsterven van diverse soorten, waaronder de mammoet.

    Is er opnieuw een massa-extinctie op komst?

    ivoor jacht

    De menselijke activiteit op aarde heeft een enorme impact op het ecosysteem. We zijn dankzij onze kennis en vindingrijkheid heel goede jagers en vissers. Voor de huid, voor het ivoor, voor de hoorn of voor het plezier doden we zonder pardon leeuwen, olifanten, neushoorns en nog veel andere dieren. We hebben er geen moeite mee om duizenden tonnen vis uit de zee te halen, veel meer dan enige andere roofdiersoort op aarde zou kunnen. Nog nooit in de lange geschiedenis van het leven op aarde stierven diersoorten uit aan zo’n ongelooflijk tempo.

    We vernietigen bossen, hakken regenwouden om, verontreinigen zeeën en rivieren, en sturen enorme hoeveelheden broeikasgassen (vooral koolstofdioxide en methaan) de atmosfeer in. De toenemende broeikasgassen in onze atmosfeer zorgen voor een opwarming van de aarde en doet ijskappen en gletsjers afsmelten. De impact van deze klimaatverandering zal enorme gevolgen hebben voor alle leven op onze planeet.

    huidige massa extinctie
    Petr Štefek/wikimedia commons

    Het is aan de mens om tijdig in te grijpen en onze politieke leiders ervan te overtuigen dat we stilaan maar zeker het leven op aarde, ook het menselijk leven, aan het vernietigen zijn. Anders stevenen we af op de zoveelste massa-extinctie in de geschiedenis. Erger nog: dit zou een massa-extinctie zijn die de mens zelf heeft veroorzaakt….

    Top 10

    Deze top 10 lijst is geschreven door een van de vele schrijvers die in de loop der jaren voor alletop10lijstjes.nl hebben geschreven. Wil jij ook voor ons schrijven? Ga dan even naar de contactpagina en stuur ons een berichtje!

    Vergelijkbare Lijstjes

    Top 10 Meest bizarre tanks ooit gemaakt

    10 Belangrijkste horloges ooit gemaakt

    Top 10 Grootste Scheepsrampen

    10 Griekse Mythen: van Prometheus tot Troje

    Top 10 Vervloekte voorwerpen met een angstaanjagende voorgeschiedenis

    Top 10 Moordaanslagen die de Wereld Shockeerden

    Add A Comment

    Leave A Reply Cancel Reply

    Laatste Lijstjes

    Top 10 Beroemde 1 April Grappen (Wereldwijd)

    maart 30, 2023

    Top 10 Voetbalderby’s & Voetbalklassiekers in Nederland

    maart 30, 2023

    Top 10 Beste Jaren ’90 Punk Bands

    maart 30, 2023

    Top 10 Weetjes over Jaren ’90 Muziek – Alles wat je moet weten over de nineties!

    maart 29, 2023

    10 Beste 1 April Grappen ooit in Nederland

    maart 30, 2023

    Top 10 Activiteiten voor grote groepen

    maart 28, 2023
    © 2023 alletop10lijstjes.nl by groei.media kvk: 30256107

    contact & adverteren | over ons

    Type above and press Enter to search. Press Esc to cancel.