Top 10 Beroemde Gladiatoren uit het Oude Rome

In het oude Rome kende men een heel speciale vorm van vermaak: de gladiatorengevechten. Het ging er wreed aan toe in de arena, waar twee gladiatoren tegen elkaar vochten tot er één het loodje bij neerlegde. In onze moderne tijd zouden zo’n bloedige gevechten van man tot man niet meer denkbaar zijn, maar zo’n tweeduizend jaar geleden was dit spektakel in Rome schering en inslag.

De benaming ‘gladiator’ is afkomstig van het Latijnse ‘gladius’, wat zwaard betekent. Gladiatoren waren inderdaad bedreven in het zwaardvechten, maar vaak gebruikten ze ook andere wapens. Sommigen traden vrijwillig op in de arena, maar de meesten waren krijgsgevangenen, slaven of veroordeelden die gedwongen werden om op leven en dood te vechten als ‘entertainment’ voor het volk. Hoewel het leven van een gladiator meestal redelijk kort was, werden de beste vechters bewonderd en geëerd door hun aanhangers. Een gladiator die de ene overwinning na de andere behaalde en hierdoor de keizer imponeerde, kreeg soms de vrijheid.

Hieronder een lijstje van de beroemdste gladiatoren uit het oude Rome.

Inhoudsopgave

10. Spiculus

Spiculus was waarschijnlijk een Romeinse slaaf, afkomstig uit Afrika. Hij werd opgeleid tot gladiator. Spiculus versloeg in de arena de ene tegenstander na de andere en werd een lieveling van het publiek. Het duurde niet lang tot hij de aandacht trok van keizer Nero, die met wrede hand regeerde over Rome vanaf 54 na Christus tot 68 na Christus.

Spiculus kwam in de gunst van Nero en werd door de keizer na elke overwinning overstelpt met geschenken. Naar verluidt zou Nero zelfs een paleis met slaven geschonken hebben aan zijn oogappel Spiculus. Toen Nero in het jaar 68 ten val werd gebracht, zou hij Spiculus gevraagd hebben om hem te doden. Spiculus was op dat ogenblik echter nergens te vinden. Nero pleegde uiteindelijk zelfmoord.

9. Tetraites

Er bestaan weinig bronnen over deze beroemde gladiator, maar zijn gevechten tegen Prudes werden afgebeeld in mozaïeken en geëtst op glaswerk, waarvan fragmenten zijn teruggevonden tot in Frankrijk en Hongarije. De faam van Tetraites was bekend tot ver buiten de stadsgrenzen van Rome. Op de afbeeldingen is te zien dat Tetraites een zwaard en rechthoekig schild gebruikte, een helm op zijn hoofd had en zowel arm- als beenbescherming droeg. Dit type gladiator werd ook wel een ‘murmillo’ genoemd.

Verder is er zo goed als niets bekend over het leven van Tetraites: zelfs de eeuw waarin hij leefde is niet met zekerheid geweten. In elk geval moet hij geleefd hebben voordat de vulkaan Vesuvius uitbarstte en de stad Pompeï onder een laag lava bedolf. Bij de opgravingen in Pompeï in 1817 werd immers een muurschildering ontdekt met daarop een afbeelding van een vechtende Tetraites.

8. Hermes

Amédée Forestier/publiek domein

Alweer een gladiator waarover weinig bekend is. Hermes komt echter voor in het werk van de Romeinse dichter Marcus Valerius Martialis (40 na Christus – 104 na Christus). Martialis koesterde blijkbaar een enorme bewondering voor Hermes. In een gedicht waarin elke lijn met de naam ‘Hermes’ begint, prijst Martialis de vechterskunst en de moed van Hermes.

De meeste gladiatoren waren getraind in één bepaalde gevechtstechniek en gebruikten slechts één soort wapens, maar Hermes beheerste zowat alle gevechtsstijlen en kon vlot omgaan met minstens drie soorten wapens. Uit de geschriften van Martialis kan men opmaken dat Hermes de ene overwinning na de andere behaalde en een ‘superster’ was onder de gladiatoren.

7. Marcus Attilius

Marcus Attilius was een vrije burger die vrijwillig een gladiator werd, hoewel hij dat volgens kwatongen alleen maar deed om zijn schulden te kunnen betalen. Hoe dan ook, Marcus Attilius was een zeer bedreven vechtersbaas in de arena. Als onervaren ‘groentje’ moest hij het opnemen tegen Hilarius, een beroemde gladiator die twaalf opeenvolgende gevechten had gewonnen. Tegen ieders verwachting in versloeg Marcus Attilius de alom geprezen Hilarius, waardoor hij veel aanhang verwierf bij het publiek. Later nam Marcus Attilius het op tegen een andere goed getrainde en zeer ervaren gladiator, ene Raecius Felix. Ook dit duel won hij. De faam van Marcus Attilius werd zo groot dat zijn aanhangers hem afbeeldden in een graffititekening op een van de poorten van Pompeï.

6. Priscus en Verus

Van deze twee gladiatoren is eigenlijk alleen hun allerlaatste duel goed gedocumenteerd. Die strijd was het eerste gladiatorengevecht dat plaatsvond in het Colosseum, het enorme amfitheater in Rome, gebouwd in de eerste eeuw na Christus. Het duel tussen Priscus en Verus maakte deel uit van de inhuldiging van het nieuwe amfitheater in het jaar 80 na Christus.

De strijd tussen de twee goed getrainde gladiatoren duurde uren. Beiden waren aan elkaar gewaagd en geen van de twee strijders haalde het overwicht op de andere. Uitgeput legden beide tegenstanders gelijktijdig hun houten zwaarden neer. Keizer Titus, die het gevecht bijwoonde, toonde zijn respect voor beide gladiatoren. Hij riep beiden uit tot winnaar en schonk hen de vrijheid. Priscus en Verus verlieten het Colosseum als vrije burgers. Het duel tussen Priscus en Verus is het onderwerp van een gedicht van Martialis, een van de weinige geschreven bronnen over gladiatorengevechten in het oude Rome. Priscus was een slaaf was uit het noorden van het Romeinse rijk en Verus een buitenlandse krijgsgevangene.

5. Crixus

serie Spartacus

Crixus kwam oorspronkelijk uit Gallië. Hij werd gevangengenomen door de Romeinen en tot slaaf gemaakt, waarna hij terechtkwam in een opleidingsschool voor gladiatoren in Capua. Crixus leek voorbestemd te zijn voor een schitterende ‘carrière’ in de arena, maar in het jaar 73 vóór Christus was hij een van de 70 slaven die ontsnapte uit de gladiatorenschool. De ontsnapte slaven sloegen hun kamp op op de hellingen van de Vesuvius. Andere slaven voegden zich bij hen, tot de groep ongeveer 30.000 leden telde. Dit was het begin van de zogenaamde Derde Servile Oorlog, een opstand van slaven en tweederangsburgers tegen de Romeinse machthebbers. Spartacus was de aanvoerder van de opstandelingen en Crixus werd een van zijn generaals. In het jaar 72 vóór Christus splitste de opstandige groep zich: Crixus vormde met zijn aanhangers een afzonderlijk leger en was er vooral op uit om de Zuid-Italiaanse steden te plunderen. De opstandelingen onder leiding van Crixus werden echter overrompeld door het Romeinse leger. Crixus sneuvelde tijdens de gevechten.

4. Commodus

Keizer Commodus, zoon van de grote keizer Marcus Aurelius, regeerde over het Romeinse rijk vanaf 177 tot 192 na Christus. Jammer genoeg had hij de leiderschapskwaliteiten van zijn vader niet geërfd. Hij was een ijdel man, die graag opschepte over zijn vechtkunst. Hij ging zelfs zo ver om, ondanks zijn keizerlijke status, op te treden als gladiator in de arena. Hij vocht met echte wapens tegen tegenstanders die zich slechts met een houten zwaard konden verdedigen. Soms nam hij het op tegen dieren die gewond en zwak waren. Uiteraard won hij op die manier elk gevecht, zonder zelf echt in gevaar te komen. De Romeinse bevolking haatte zijn zelfingenomenheid en zijn gebrek aan leiderschap. Commodus werd vermoord in het jaar 192 na Christus. Zijn levensverhaal ligt gedeeltelijk aan de basis van de Hollywoodkaskraker ‘Gladiator’ uit 2000.

3. Carpophorus

Gladiatoren vochten man tegen man, maar in het oude Rome bestonden ook vechtersbazen die het opnamen tegen wilde dieren. De zogenaamde ‘bestiarii’ streden in de arena tegen leeuwen, panters, tijgers, olifanten, beren en nijlpaarden.

Meestal moest de bestiarius het onderspit delven in zijn duel met een of ander gevaarlijk beest. Dat was echter niet het geval bij Carpophorus, die schijnbaar zonder veel moeite een gevecht won tegen een wild dier. Carpophorus vocht ook tegen wilde beesten tijdens de inhuldiging van het Romeinse Colosseum. Naar verluidt zou hij op die dag niet minder dan twintig verschillende wilde dieren gedood hebben. Zijn ‘fans’ vergeleken hem al snel met de Griekse held Hercules. Carpophorus vocht niet alleen tegen gevaarlijke beesten, hij trainde de dieren ook zodat deze later veroordeelde misdadigers en vervolgde christenen konden verscheuren…

2. Flamma

Flamma, een slaaf afkomstig uit de Romeinse provincie Syria, groeide rond het jaar 50 na Christus uit tot een van de beste gladiatoren van zijn tijd. De meeste gladiatoren overleefden niet meer dan twee of drie gevechten, maar Flamma hield zijn ‘carrière’ meer dan 13 jaar vol. Hij vocht niet minder dan 34 keer in de arena, waarvan hij 21 gevechten won. Negen keer eindigde het duel onbeslist en vier keer verloor Flamma, maar hij kreeg telkens gratie van het publiek. Zijn overwinningen leverden hem veel geld op. Vier keer bood men Flamma de vrijheid aan, maar telkens weigerde hij om als een vrije burger de arena te verlaten. De arena was immers zijn leven. Hij overleed op 30-jarige leeftijd, waarschijnlijk tijdens een gladiatorengevecht.

1. Spartacus

Viacheslav Lopatin / Shutterstock.com

Spartacus is ongetwijfeld de bekendste gladiator uit de Romeinse geschiedenis. Hij was afkomstig uit Thracië (het huidige Balkangebied), gevangengenomen en tot slaaf gemaakt door de Romeinen. Hij werd tot gladiator opgeleid in de gladiatorenschool van Lentulus Batiatus in Capua. Spartacus stond zijn mannetje in de arena, maar hij zou voor eeuwig de geschiedenis ingaan als de leider van een slavenopstand tegen de Romeinse machthebbers. Samen met 70 andere slaven, waaronder de hierboven vermelde Crixus, ontsnapte hij in het jaar 73 voor Christus uit de gladiatorenschool en vormde een klein leger opstandelingen. Spartacus en zijn rechterhand Crixus wisten de aanvallen van het Romeinse leger af te slaan. Crixus scheidde zich met een deel van het opstandelingenleger af van de rest van de groep, maar werd gedood tijdens een verpletterende veldslag tegen de Romeinen.

Spartacus wilde wraak nemen en ging opnieuw de strijd aan met Romeinse legereenheden. Toen Rome de ervaren Marcus Licinius Crassus aanstelde tot gezagvoerder van het Romeinse leger, was het lot van Spartacus bezegeld. Spartacus werd met zijn opstandelingen naar Zuid-Italië gedreven, wilde naar Sicilië ontsnappen maar werd ingehaald door de troepen van Crassus. Spartacus vond de dood tijdens de gevechten in de buurt van het dorp Quaglietta. Meer dan 6.000 volgelingen van Spartacus stierven de kruisdood. De kruisen werden opgesteld langs de Via Appia om als afschrikwekkend voorbeeld te dienen voor iedereen die het wilde opnemen tegen de Romeinse heersers.

Aanraders

Vond je het artikel over beroemde gladiatoren interessant? Lees dan ook zeker de volgende vergelijkbare lijstjes: