Pianomuziek is overal aanwezig. Sommige melodieën zijn wereldberoemd zonder dat we het complete stuk nog horen. Zo zijn er ook melodieën waarvan we zelfs zijn vergeten dat ze door beroemde componisten zijn gemaakt. En dan bestaat er nog pianomuziek die dankzij een film onvergetelijk is geworden. Wat zijn de tien beroemdste muziekstukken voor piano?
10 Michael Nyman – The Heart Asks Pleasure First
Het is onvermijdelijk dat een film met de titel The Piano veel pianomuziek gebruikt. Jane Champion vroeg componist Michael Nyman om muziek te maken voor haar verhaal over een stomme vrouw Ada die worden uitgehuwelijkt aan ruwe Nieuw-Zeelander. Wanneer Ada voor het eerst weer de kans krijgt te spelen op de piano die ze op een strand moest achterlaten, klinkt ‘The Heart Asks Pleasure First’ wat direct zou uitgroeien tot een moderne klassieker.
9 Erik Satie – Gymnopédies
Erik Satie was een flamboyante componist met een apart gevoel voor humor. Ondanks zijn experimentele ideeën is veel van zijn pianomuziek toegankelijk en melodieus. De drie korte stukken ‘Gymnopédies’ zijn door de jaren heen zeer populair geworden omdat ze betrekkelijk eenvoudig te spelen zijn, maar ook omdat ze vaak in reclames en documentaires worden gebruikt.
8 Yann Tiersen – Comptine d’un autre été
De soundtrack van de arthouse-hit Le Fabuleux Destin d’Amélie Poulain werd verzorgd door de Franse muzikant Yann Tiersen die in eigen land populariteit genoot maar door de filmmuziek wereldberoemd werd. Zijn stemmige pianomuziek is duidelijk door Satie en Debussy beinvloed. Het melancholische ‘Comptine d’un autre été’ zou toetreden tot het standaardrepertoire van menig pianoles.
7 Claude Debussy – Clair de lune
De veelzijdige Franse componist Debussy was een meester van de piano waarvoor hij prachtige, vaak sfeervolle composities schreef. ‘Clair le lune’ (maanlicht) is het beroemde derde deel uit de Suite bergmanesque. Debussy weet inderdaad met de piano het ongrijpbare van maanlicht na te bootsen. Het befaamde middenstuk met een versnelde melodie is in talloze films, documentaires en (parfum)reclames te horen.
6 Wolfgang Amadeus Mozart – Rondo alla Turca
Gedurende zijn korte leven componeerde Mozart honderden memorabele muziekstukken voor onder andere opera, concert en natuurlijk piano. Het meest beroemde is ongetwijfeld de derde beweging uit Piano Sonate No.11: ‘Rondo alla Turca’. De springerige melodie werd beïnvloed door Turkse muziek die eind 18de eeuw populair was. Met zijn speelse en vrolijke karakter zou dit uitgroeien tot een van de bekendste pianostukken uit de klassieke periode.
5 Scott Joplin – The Entertainer
Eenmaal gehoord, vergeet je het nooit meer. ‘The Entertainer’ is een zogenaamde rag die in 1902 werd geschreven door Scott Joplin. In 1973 kreeg het nummer een plek als de titelsong van de uiterst populaire film The Sting met in de hoofdrollen Robert Redford en Paul Newman. De versie van pianist Marvin Hamlisch groeide uit tot een grote hit.
‘The Entertainer’ hoeft verder geen diepgravende uitleg: dankzij de vrolijke melodie en herhaling zou het zich in de hoofden van miljoenen mensen nestelen.
4 Johannes Brahms – Guten Abend, gut’ Nacht
‘Guten Abend, gut’ Nacht’ is een typisch voorbeeld van een melodie die zo bekend is dat men haast vergeet dat het ooit door een echte componist is verzonnen. Johannes Brahms schreef ooit een wiegelied voor een oude liefde die net voor de tweede keer moeder was geworden. Later zou Brahms delen van het lied verwerken in andere werken.
In 1922 schreef de Australische muzikant Percy Graigner een arrangement voor piano. Het wiegelied zou vervolgens zijn weg vinden naar speeldozen die kinderen over de hele wereld helpen om in slaap te komen. En anders neuriet een van de ouders het wel.
3 Ludwig von Beethoven – Mondscheinsonate
Pianosonate No.14 van Beethoven behoort tot een van de bekendste werken uit de klassieke muziek. Beethoven koos voor een ongebruikelijke opbouw van de sonate met een slepend, bijna tragisch, eerste deel. Vaak worden klassieke stukken later op hun waarde geschat maar de veertiende pianosonate bleek al tijdens het leven van de componist zeer populair.
Het was alleen niet Beethoven zelf die de sonate de bijnaam Maanlichtsonate gaf maar de dichter en criticus Ludwig Rellstab. Hij vergeleek het effect van de eerste beweging met maanlicht dat op het Meer van Luzern weerkaatst. Blijkbaar was het een goede omschrijving want binnen enkele jaren groeide dit uit tot de populaire naam.
2 Frederic Chopin – Marche funèbre
Wat Brahms deed voor het wiegelied lukte de Franse componist Chopin voor het andere uiterste van de begrafenismuziek. Marche funèbre is het derde deel van zijn Piano Sonate No.2 (1839). Na zo vaak te zijn gebruikt als dodenmars, vooral bij begrafenissen van staatshoofden wordt het vaak gespeeld, is het bijna ondenkbaar dat de sonate in eerste instantie geen groot succes was. Veel mensen vonden de vier delen niet bij elkaar passen.
De Marche funèbre werd ook gespeeld bij de begrafenis van Chopin zelf en sindsdien is het uitgegroeid tot de melodie die we het meest associëren met de dood.
1 Ludwig von Beethoven – Für Elise
De kans is groot dat wanneer je aan pianomuziek denkt, meteen ‘Für Elise’ hoort, zonder twijfel het populairste pianostuk aller tijden. Eigenlijk heet het Bagatelle nr.25 in a mineur en Beethoven componeerde het in 1810. Het eerste thema van het stuk is in vereenvoudigde versie populair als studiemateriaal voor beginnende pianisten, al is dat maar een mogelijke verklaring voor de bekendheid. Want zoals men zich al twee eeuwen afvraagt: wie is toch Elise aan wie Beethoven het stuk opdroeg?
Soms denkt men dat het werk eigenlijk ‘Für Therese’ heette, ter ere van Therese von Malfatti, een studente waar Beethoven verliefd op was en die hij in dat jaar tevergeefs ten huwelijk vroeg. Aangezien het stuk pas na zijn dood werd gepubliceerd denkt men wel eens dat de titel verkeerd is gelezen. Vanwege Beethovens berucht slechte handschrift zou er toen Elise van zijn gemaakt. Ook de zangeres Elisabeth Röckel wordt vaak genoemd als de echte Elise. Een beetje mysterie helpt in ieder geval om ‘Für Elise’ tot een tijdloos pianostuk te maken.
5 reacties
Chopin is geen Franse maar een Poolse componist.
Ik mis er nog 1! Heel bekend van films
Ludovico einaudi – una Martina.
Het is Ludwig vAn Beethoven, niet vOn.
Heel leuk!
Chopin werd geboren in het dorp Żelazowa Wola in het Hertogdom Warschau, als zoon van een Poolse moeder en een uitgeweken Franse vader. Om te voorkomen dat hij afhankelijk zou zijn van documenten van het Russisch Keizerrijk werd hij Frans staatsburger. Hij leefde en stierf in Frankrijk en werd begraven op de begraafplaats père Lachaise in Parijs. Hij was dus wel degelijk Frans staatsburger.