Top 10 weetjes over Het Laatste Avondmaal (Leonardo da Vinci)

Het Laatste Avondmaal hoort bij de beroemdste werken die kunstenaar Leonardo da Vinci ooit maakte. Het is een religieuze muurschildering, waarbij Jezus en zijn apostelen allemaal aan een lange tafel zitten. Dit was de laatste avond voordat Jezus werd verraden, wat uiteindelijk zijn dood zou betekenen. Er valt ontzettend veel te leren van dit bijzondere schilderij. Wat precies? Dat lees je in de top 10 weetjes over Het Laatste Avondmaal.

10. Het is een gefaald experiment

Het lijkt misschien tegenstrijdig, maar eigenlijk is Het Laatste Avondmaal een kleine mislukking van da Vinci. De kunstenaar schilderde het namelijk op een droge muur met temperaverf. Dat was anders dan gebruikelijk, want normaal gesproken werden fresco’s op natte muren geschilderd. Het experiment pakte niet goed uit, want al na een aantal jaar begon Het Laatste Avondmaal langzaam maar zeker af te bladderen. Gelukkig is het redelijk goed bewaard gebleven, waardoor we nog steeds van de muurschildering kunnen genieten.

9. Niet in een museum

Het schilderij van 460 bij 880 centimeter groot is dus op een muur geschilderd. Deze muur is te vinden in de eetzaal van het klooster van Santa Maria Delle Grazie in Milaan. Een fresco van het Laatste avondmaal was traditioneel voor eetzalen van kloosters, die van Da Vinci valt echter op door het grote realisme en diepte. Het is mogelijk om het beroemde schilderij te bezoeken, maar de tickets zijn zeer beperkt en zul je van te voren moeten boeken.

8. Het omgestoten zout heeft een betekenis

Er zijn talloze details te zien op dit schilderij van da Vinci. Zo zie je dat er een zoutvaatje wordt omgestoten door Judas. Dit is niet zomaar een beetje zout op tafel, maar heeft een diepere betekenis. Het omstoten van zout staat namelijk symbool voor ongeluk en verlies. De schilder heeft dit zoutvaatje dus niet voor niets bij de elleboog van Judas geplaatst. Zijn verraad van Jezus zorgde namelijk voor een en al ellende.

7. Paling of haring?

Voor sommige mensen is het niet zo interessant om te bepalen wat er wordt gegeten in Het Laatste Avondmaal, maar wetenschappers buigen zich er al jaren over. Zo wordt er lang gediscussieerd of er paling of haring wordt geserveerd op tafel. Dat is belangrijk, want ook deze vissen hebben een eigen betekenis. De Italiaanse woorden voor paling en haring verwijzen namelijk naar indoctrinatie en het afwijzen van religie. Dit is dan weer een verwijzing naar Petrus, de apostel die ontkent dat hij een aanhanger van Jezus was.

6. Da Vinci schilderde met behulp van een spijker en hamer

Het perspectief van Het Laatste Avondmaal is een van de redenen waarom het schilderij zo beroemd is geworden. De muurschildering lijkt namelijk levensecht en heeft een perfect perspectief. Dat bereikte da Vinci door een spijker in het midden van de muur te slaan. Vanaf deze spijker leidde hij verschillende touwtjes naar andere punten van het schilderij. Dit gebruikte hij als leidraad om zo een perfect perspectief te creëren.

5. Het einde van de wereld wordt voorspeld

Er zijn natuurlijk al duizenden tekenen die zogenaamd het einde van de wereld moeten voorspellen. Ook in Het Laatste Avondmaal zijn enkele aanwijzingen te ontdekken die mogelijk aangeven wanneer de wereld ten onder gaat. onderzocht verschillende wiskundige en astrologische tekens in de muurschildering. Haar gedachte is dat da Vinci wist wanneer de apocalyps zou gaan plaatsvinden en deze informatie in zijn schilderij wilde verstoppen. Volgens haar berekeningen is 4006 het jaar waarop de wereld zal vergaan, dus we hebben nog wat eeuwen de tijd.

4. Slechts een klein deel is nog authentiek

Doordat het werk van da Vinci door de jaren heen is gaan afbrokkelen, moesten experts de muurschildering wel herstellen. Er vond een ontzettend grote operatie plaats aan het eind van de twintigste eeuw, die werd geleid door restaurateur Pinin Brambilla Barcilon. Samen met een heel team onderzocht hij het schilderij op een microscopisch niveau, zodat ze het werk zo nauwkeurig mogelijk konden herstellen. Experts zeggen nu dat er zoveel hersteld is, dat slechts een klein deel van de muurschildering echt door da Vinci is geschilderd.

3. Er bestaan drie kopieën

Zoals iedere grote schilder had ook Leonardo da Vinci een aantal leerlingen. In de zestiende eeuw maakten drie van zijn leerlingen een kopie van dit wereldberoemde schilderij. Een van deze kopieën, van Giovanni Pietro Rizzoli, , kan je tegenwoordig bewonder in de Royal Academy of Arts in Londen. Dit schilderij werd niet op een muur gemaakt, maar gewoon op een canvas doek. Doordat olieverf op canvas veel beter bewaard blijft, was deze kopie een belangrijke basis voor het restauratiewerk van het originele schilderij.

De andere kopieën vind je in het Leonardo da Vinci Museum in België (Andrea Solari)

En in de Saint Ambrogio kerk in Zwitserland (Cesare da Sesto).

2. Het schilderij kan gelezen worden als bladmuziek

Het is duidelijk dat experts allerlei verschillende dingen kunnen zien in een kunstwerk. Bij Het Laatste Avondmaal gaat het nog een stapje verder. Er is namelijk een muzikant die een poging heeft gedaan om het schilderij te interpreteren als bladmuziek. Giovanni Maria Pala is ervan overtuigd dat da Vinci een aantal muzieknoten in het schilderij heeft verstopt, waardoor er een melodie gevormd kan worden. De muzikant heeft deze noten bij elkaar gezocht en heeft hiermee een melodie van veertig seconden kunnen maken. Je kunt Het Laatste Avondmaal dus niet alleen zien, maar ook beluisteren.

1. Het schilderij is verwaarloosd en mishandeld

Het Laatste Avondmaal werd lang niet altijd zoveel gewaardeerd als nu. Sterker nog: er werd in het verleden ontzettend slecht mee omgegaan. In de zeventiende eeuw werd er een stuk uit het schilderij geslagen omdat er ruimte moest worden gemaakt voor een deur in de muur. Later beschadigde het schilderij ook nog door twee verschillende oorlogen. Zo werden er bommen op het gebouw gegooid tijdens de Tweede Wereldoorlog en zorgden ook de soldaten van Napoleon voor beschadigingen aan de muur.

De grote restauratie in de twintigste eeuw was niet de enige keer dat Het Laatste Avondmaal hersteld werd. Dat is ook niet gek, want de muurschildering heeft duidelijk veel te verduren gehad in de afgelopen eeuwen. In 1726, 1770, 1853, 1903, 1924, 1928 en 1978 gingen experts aan de slag om het schilderij zo goed mogelijk te herstellen. Dankzij deze pogingen kunnen we vandaag de dag nog steeds genieten van een van de beroemdste werken van Leonardo da Vinci.