De 12 Griekse Goden (ook wel bekend als de Twaalf Olympiërs)

De Griekse mythologie kent een overvloed aan goden, halfgoden en andere bovennatuurlijke wezens. Wanneer we het echter over de belangrijkste Griekse goden hebben, spreken we vaak van de “twaalf Olympiërs”. Dit zijn de twaalf grote oppergoden van het gehele Griekse pantheon. Niet dat er één bron is waarin de volledige mythologie staat opgeschreven. Onze kennis van de Griekse mythologie komt van vele teksten, manuscripten en andere bronnen uit die tijd. De meeste schrijvers en bronnen uit de Griekse oudheid zijn het voor het grootste deel eens over wie precies deze twaalf Olympiërs zijn. Maar de laatste positie wil nog wel eens verschillen, sommige bronnen gebruiken Hestia, anderen geven de voorkeur aan Dionysus. Soms worden Hades en Persephone meegeteld bij de Olympiërs, soms ook niet, en hetzelfde geldt voor Heracles en Asclepius. Hades wordt echter meestal gediskwalificeerd omdat hij permanent in de onderwereld woont en dus moeilijk een ‘Olympiër’ genoemd kan worden. Een Olympiër woont namelijk, zoals de naam al suggereert, op de berg Olympus.

Een andere term voor de Twaalf Olympiërs is Dodekatheon. In principe is dit simpelweg Grieks voor twaalf goden, ‘dodeka’ komt van het woord dodeka (twaalf) en ‘theon’ van het woord theoi, oftewel ‘goden’.

Dit top twaalf lijstje heeft geen echte strikte volgorde, omdat de twaalf Olympiërs niet echt te rangschikken zijn naar rangorde van belangrijkheid. Er is wel degelijk een hiërarchie onder de goden, maar die is niet glashard bepaald en verschilt wederom per schrijver. Toch hebben we geprobeerd de meest belangrijke Griekse goden en godinnen eerst te behandelen, dus helemaal arbitrair is de lijst niet. Zo vinden we Zeus helemaal bovenaan de lijst, op nummer één, want hij is wel degelijk de ‘oppergod’ onder de Olympiërs. Hera, de vrouw aan zijn zijde (soms) vinden we daarom ook op nummer 2, en zo hebben we geprobeerd de lijst toch een soort van logische volgorde te geven. Maar goed, echt vast staat die rangorde dus niet!

1. Zeus, God van de Donder

Zeus is de koning van de Griekse goden. Hij is ook de heerser op de berg Olympus, en de god van de hemel, en onweer. Hij is de jongste zoon van de titanen Cronus en Rhea, en is getrouwd met Hera (hoewel geenszins trouw aan haar en dus de vader van vele bastaard zonen en dochters). Sterker nog, Zeus is bekend (onder andere) om zijn erotische escapades, en menigeen (half) god dankt zijn of haar geboorte aan de losse handjes van deze oppergod. We noemen hier een paar bekenden, sommigen zullen we later in de lijst ook nog terug zien: de goden Athene, Artemis, Hermes, Persephone, mensen of halfgoden Heracles, Helena van Troje, en de wezens als Minos en de Musen. Hij heeft echter ook zonen gekregen van zijn wettelijke vrouw Hera, maar laten we die behandelen als we Hera nader bekijken.

Symbolen van Zeus zijn uiteraard ten eerste de bliksemschicht, maar ook de adelaar, de stier, en de eik. Hij wordt meestal afgebeeld ofwel staand en in een aanvalspositie (met een bliksemschicht in zijn hand) of regaal zittend en heersend als een koning der goden.

Zeus kwam uit een ietwat problematisch gezin. Zijn vader, Cronus, had van Gaia en Uranus gehoord dat hij door zijn eigen zoon zou worden overwonnen. Daar voelde Cronus niets voor, en dus at hij alle kinderen van zijn vrouw Rhea op (onder andere Hades en Poseidon). Rhea kreeg hier op den duur genoeg van en ze vroeg advies bij Gaia. Moeder Aarde wist raad en ze verzonnen samen een plan. Toen Zeus werd geboren wikkelden ze een harde rots in een baby-doek en gaven dit naar Cronus. Cronus deed zijn ding, en slikte de steen in één keer in. Vervolgens voedde Rhea Zeus in het geheim op. Sommige verhalen zeggen dat het Gaia was, anderen dat het een geit was genaamd Amalthea, of een nymf, genaamd Adamanthea of Cynosura, die de bulk van het opvoedwerk deed. Hoe het ook is geschied, toen Zeus volwassen was dwong hij zijn vader om als eerste de steen (die Zeus zelf had moeten voorstellen) en vervolgens in omgekeerde volgorde al zijn broeders en zusters op te hoesten. Sommige mythen gaan uit van een magische ingreep waardoor Cronus dit alles kon bewerkstelligen, anderen beweren dat Zeus de boel een handje hielp door Cronus’ maag open te snijden. Samen met zijn opnieuw geboren broeders en zusters versloeg Zeus vervolgens zijn vader en tegelijkertijd het hele volk der Titanen, en verdeelde hij de hemel, aarde en onderwereld onder zichzelf en zijn broers Poseidon en Hades. Zeus kreeg uiteraard de hemel, Hades de onderwereld, Poseidon de zeeën.

Er is nog veel meer te vertellen over Zeus maar we kunnen deze lijst niet eindeloos lang maken. Overigens zullen we nog meer van hem leren naarmate we de andere Griekse goden bespreken, want Zeus had er een handje van zich met alle anderen te bemoeien.

2. Hera

Hera is zowel de vrouw als een van de zussen van Zeus. Dat was geen probleem in die tijd! We lazen al hoe Zeus zijn broers en zussen bevrijde uit het verteringsgestel van hun vader. Welnu, Zeus huwde zijn zus, en ze werd de godin van de vrouwen en van het huwelijk. De koe, de leeuw en de pauw waren haar heilige dieren, en ze is vaak afgebeeld met een granaatappel in haar handen, het symbool voor vruchtbaar bloed en tevens voor dood. Die tegenstelling is zeer toepasselijk, want Hera is, naast een godin van het huwelijk, óók bekend om haar jaloezie en haar wraakzuchtige temperament. En dat terwijl ze met Zeus getrouwd is, die het huwelijk en trouwheid nogal met een korreltje zout neemt. Hera had bijna een fulltime zich te wreken op de heldinnen in de avontuurtjes van Zeus (hoewel zij er ook niet altijd iets aan kunnen doen dat ze ten prooi vallen aan de oppergod). Daarnaast is Hera ook bekend om haar haat jegens de menselijke legendarische Paris, omdat Paris de godin Aphrodite verkoos als mooiste godin, in plaats van Hera.

Hera kreeg met Zeus onder andere de kinderen Ares (god van de oorlog), Hebe (godin van de jeugdelijkheid), Eris (godin van de onrust) Enyo (een mindere godin van de oorlog en handlanger van Ares) en Hephaestus. Hoewel ze de godin van het huwelijk is, is ze niet bepaald bekend om haar moederlijke instinct en zorg. Ze vond Hephaestus bijvoorbeeld maar een lelijk gedrocht en gooide hem van de berg Olympus af. Later nam Hephaestus wraak op zijn moeder door een troon te ontwikkelen die haar nadat ze erop was gaan zitten niet meer liet opstaan. De andere goden smeekten Hephaestus om terug naar Olympus te komen, zodat ze van haar troon kon komen, maar hij weigerde met de beroemde woorden “ik heb geen moeder”. Uiteindelijk voerde Dionysus (god van de wijn en plezier) hem dronken en bracht hem op een ezel terug naar Olympus. Hephaestus gaf zijn moeder echter pas de vrijheid toen de hand van Aphrodite aan hem was beloofd. Een liefhebbende familie, dus.

3. Poseidon

foto: Ricardo André Frantz / Wikicommons

Een van de broers van Zeus, gered uit de verteringssappen van Cronus, is Poseidon. Overigens is Poseidon de tweede zoon van Cronus, en dus in principe ouder dan oppergod Zeus zelf. Er zijn verhalen waarin Poseidon niet gered wordt door zijn broer, maar waarin Rhea, de moeder, óók op slinkse wijze het verorberen van Poseidon weet te voorkomen, door Cronus een vervangend object te voeren. Gulzige Cronus slikt blijkbaar een hoop.

Poseidon heeft bij de verdeling van de drie werelddelen (onderwereld, water en hemel) de zeeën toegeschreven gekregen, en zodoende is hij de god van de oceaan en zeeën. Hij werd ook wel de ‘aard-bever’ genoemd, omdat hij een handje heeft in het ontwikkelen van aardbevingen. Hij wordt meestal afgebeeld als een iets oudere man met krullend haar en een baard. De krullen zijn misschien de golven van de zee?

De Grieken hadden moderne meningen over seksualiteit, en dat blijkt vooral uit het geaccepteerde feit dat Poseidon vele affaires had met zowel vrouwelijke als mannelijke mensen, en ook wezens. Hij was officieel getrouwd met Amphitrite, een nymf en oude zee-godin, de dochter van Nereus en Doris. Hij heeft talloze dappere helden voortgebracht, waaronder de bekende Theseus. De lijst is niet compleet op te sommen, maar als we alles bij elkaar op tellen heeft Poseidon méér dan 100 dames als consort gehad. Maar ja, hij had dan ook het eeuwige leven.
Het blijkt al: Poseidon is bepaald geen heilige, maar aan de andere kant is hij ook niet in en in gemeen. Nadat hij bijvoorbeeld de jonge dame Caeneus had verkracht, was hij de beroerdste niet om haar grootste wens te vervullen, namelijk een mannelijke krijger te worden.

4. Demeter

Demeter is de Griekse godin van de oogst, en had de macht over de granen en over vruchtbaarheid. Daarnaast heeft ze als bijtaken het overzien van de heilige wetten en de cyclus van het leven. Ze is de moeder van Persephone, een van de bekendere godinnen die gedateerd zijn van een tijd vóór de Olympische goden.

Een mooi verhaal rondom Demeter en haar maagdelijke dochter Persephone is de volgende: Hades had Persephone ontvoerd naar de onderwereld en Demeter was zo wild van ongerustheid dat ze alle seizoenen ophield terwijl ze naar haar dochter zocht. Alles hield op met groeien en begon te sterven. Zeus zag de ramp gebeuren, zijn wijnoogst voor zijn ogen falen, en stuurde zijn boodschapper Hermes naar de onderwereld om Persephone terug te brengen. Hades stemde toe, wat kon hij anders, maar gaf Persephone een granaatappel mee. Wanneer ze de zaden zou eten zou ze één derde van het jaar aan hem toebehoren. Of ze het willens en wetens deed, of per ongeluk, dat verschilt per mythe, maar het einde van het verhaal is dat Persephone inderdaad de zaden verorbert, en de vruchteloze maanden van het Mediterrane klimaat moet doorbrengen in de onderwereld. Zo ontstonden de seizoenen.

De moeder en dochter kwamen bijna altijd samen voor in de mythen, en zodoende werden ze al snel een eigen duo-naam gegeven, zoals ‘de demeters’ of ‘de maîtresses’. Demeter zelf is bijna altijd afgebeeld met beelden van de oogst, met bloemen, fruit en granen. Ze is bijna nooit afgebeeld met een mannelijke gezel.

5. Athene

Athene is een stad in Griekenland (de hoofdstad om precies te zijn) deze dankt die naam aan de godin Athene. Ze was de godin van een hoop zaken, maar voornamelijk wijsheid, moed, beschaving, wetten, recht, rechtvaardige oorlog, mathematica, kracht, strategie en kunde. Ze is de gewiekste handlanger van helden en de beschermheilige van heroïsche praktijken. Bovendien is ze beschermheilige van de stad Athene. De Parthenon in Acropolis is in haar naam en eer gemaakt.

De geboorte van Athene kent vele verschillende vormen, maar de meest gebruikte versie van haar geboorte vertelt dat Zeus een van zijn vele slippertjes had met een godin genaamd Metis, godin van slimme gedachten en wijsheid, en uit die verbinding kwamen kinderen. Echter, Zeus had meteen spijt van zijn escapade, het werd namelijk voorspeld dat de nazaten uit deze verbintenis met Metis machtiger zouden zijn dan hij zelf. Om dit te voorkomen greep Zeus terug naar een bekende tactiek (zo vader zo zoon) en hij slikte Metis met huid en haar in. Echter, hij was te laat, Metis had al een kind gebaard. Zeus kreeg vervolgens een enorme hoofdpijn die alleen gestild werd toen zijn kameraden zijn hoofd met een bijl openspleten. Het verhaal wil dat Athene uit de gespleten schedel tevoorschijn sprong. En zo werd Athene geboren, niet van een vrouw maar uit het brein van Zeus zelf. Een hersenspinsel dus.

Athene werd volwassen en volledig gewapend geboren, en ze was derhalve een godin van oorlog, maar niet de enige onsterfelijke met die taak. Het verhaal wil dat oorlog veel kanten heeft, en dus ook meer dan één god of godin behoeft. Zo is Athene de godin van de gedisciplineerde en strategische kant van de oorlog. Haar broer Ares is daarentegen de god van de gewelddadige en bloeddorstige kant van oorlog. Athene staat voor discipline, kennis, intelligentie, verlichting, en zo verder. Als zodanig heeft ze een moeilijke en tegenovergestelde rol ten opzichte van de op bloed beluste Ares. Ze verschijnt daarom vaak als hulp aan de helden zoals Odysseus, Jason en Heracles.

Om zich op haar werk te kunnen richten, trouwt Athene nooit, noch is ze ooit afgebeeld met een consort of ander mannelijk gezelschap.

6. Apollo

Apollo kennen wij als de zonnegod, maar naast god van het licht was hij tevens god van kennis, genezing, plagen, duisternis (want als je licht beïnvloedt, dan kan je ook de duisternis bepalen), kunst, muziek, poëzie, voorspelling, boogschieten, mannelijke jeugdelijkheid en schoonheid. Onder andere…

Apollo is de zoon van Zeus en Leto, en wederom is het de jaloerse Hera die moeilijkheden maakt. Wanneer ze hoorde dat Leto zwanger is van Zeus verbiedt ze Leto om te baren ‘terra firma’, ofwel ‘op vaste aarde’. Leto dwaalde over aarde op zoek naar een plek om te baren die niet ‘op aarde’ is, en vond uiteindelijk het zwevende eiland Delos, waar ze van haar tweeling Apollo en Artemis kon bevallen.

Apollo heeft het uiterlijk van een baardloze atletische jeugdeling. Hij is de patroonheilige van het orakel van Delphi, en hij was derhalve een orakel-god, een god met voorspellers eigenschappen. Ook medicijnen en genezing horen in zijn takenpakket, soms door hem zelf bezorgd maar ook vaak via zijn zoon Asclepius. Echter, iedere munt heeft zijn keerzijde en zo ook Apollo, hij is namelijk ook de god die slechte gezondheid brengt, en dodelijke plagen. Hij is de leider van de Muzen en dirigeert hun koor, derhalve is hij ook de god van muziek en poëzie.

Net als Poseidon is Apollo modern, hij heeft naast zijn vele vrouwelijke consorten (meer dan 70!) ook een aantal mannelijke ‘vriendjes’. Een bekende mannelijke genoot is Hyacinth. Hyacinth in dit geval is niet de plant, maar een knappe atletische Spartaanse prins. Maar helaas, Hyacinth werd gedood tijdens een discus-werp wedstrijdje, door de jaloerse Zephyrus, die de discus van Apollo uit koers weet te manoeuvreren. Het moraal is duidelijk, discuswerpen kan gevaarlijk zijn!

7. Artemis

Artemis is de zus van Apollo, en dus de dochter van Zeus en Leto. Ze is de godin van de jacht, maagdelijkheid, en tegelijkertijd geboorte, boogschieten (net als haar broer) de maan en alle dieren. Symbolen die vaak geassocieerd worden aan Artemis zijn de maan, het hert, de hond, een vrouwtjes beer, de slang, een cyprus boom en de pijl en boog.

Ze is een van de meest vriendelijke godinnen van het hele pantheon. Wat betreft haar liefde affaires kunnen we kort zijn; hoewel ze in de smaak viel bij veel goden en andere wezens, kon ze zelf alleen maar oog hebben voor Orion. Helaas werd Orion per ongeluk vermoord, ofwel door haarzelf of door Gaia. Anderen probeerden haar over dit verlies heen te brengen, maar zonder succes. Zo was Alpheus, een riviergod, op de hoogte van zijn eigen kansloosheid, en besloot daarom om Artemis te ontvoeren. Artemis vermoedde echter kwade wil, en vermomde zichzelf door modder op haar gezicht te smeren. Alpheus probeerde vervolgens de bediende van Artemis te verkrachten, waarop Artemis haar in een bron veranderde, zodat Alpheus pogingen letterlijk in het water vielen. Bouphagos, een zoon van een titaan, wilde haar ook verkrachten, maar Artemis ontdoet zich van hem, terwijl ze de jongen Sipiotes, die haar per ongeluk naakt ziet, in een meisje veranderde. Hoewel ze dus een maagd was en over het algemeen de aardigste van de Olympiërs is, was het zeker geen katje om zonder handschoenen aan te pakken!

8. Ares

Ares werd al even genoemd toen we Hera besproken, hierboven. Ares is namelijk de zoon van Zeus en Hera, en hij is de Griekse god van oorlog, geweld en bloed vergiet. Zijn symbolen zijn de slang, hond, wild zwijn, aasgier, speer en schild. Bijna alle goden minachten hem, behalve Aphrodite. Een van de bekende verhalen uit het oude Griekenland, de Iliad, vertelt hoe zijn vader Zeus zijn zoon Ares vertelt dat hij hem het meeste haat.

De Grieken zelf wisten ook niet goed wat ze met Ares aan moesten. Hij weerspiegelt de fysieke kant van moed, en als zodanig zien de Grieken hem met eerbied aan. Aan de andere kant waren ze bang van hem, deze gewelddadige vechter, met zonen genaamd ‘Angst’ (phobos) en ‘Terreur’ (deimos). Dat zegt wel genoeg over zijn bloedlustige karakter, me dunkt. De symboliek van het verhaal rondom de Trojaanse Oorlog is frappant: Ares is de oorlogsgod die de verliezende kant weerspiegelt, terwijl Athene, met haar meer gedisciplineerde en beschaafde oorlogs-intelligentie, voor de winnende kant vecht. Symbolisch voor de overwinning van de (uiteraard Griekse) beschaving boven de (niet Griekse) barbaren?

Ares komt niet zeer veel voor in de Griekse mythologie. Hij is meestal het slachtoffer van vernedering, maar staat ook bekend als de geliefde van Aphrodite, de godin van de liefde (later meer over haar). Een van die gênante verhalen gaat over hoe Hepaeustus, de echtgenoot van Aphrodite, haar en Ares betrapt op een stiekeme bijeenkomst, en hen, volledig naakt, in een net vangt en ze naar de hal van de Griekse goden sleept. De ridicule is groot, maar uiteindelijk zijn er geen repercussies voor de geliefden, anders dan een hoop gelach en gehoon ten koste van hun ongemak. De Grieken waren niet bepaald voorzichtig met elkaars gevoelens, dat blijkt wel…

9. Aphrodite

foto: Former Hope Collection; gift by M. Embeirikos, 1924

Aphrodite is de godin van de liefde, (vrouwelijke) schoonheid en lust. Haar symbolen zijn onder andere de duif en soms andere vogels, appels, bijen, de zwaan en de roos. Ze is de dochter van (hoe kan het ook anders) Zeus en Dione, volgens sommige mythen, maar er zijn andere verhalen die fantasierijker zijn. De beroemdste is die waarin haar geboorte verbonden is met de castratie van Uranus door Cronus. Het verhaal wil dat Cronus de genitaliën, na ze te hebben afgehakt, achter zich in de zee wierp, en het schuim dat dit opleverde zou Aphrodite hebben opgeleverd. De naam Aphrodite betekent dan ook ‘verrezen uit schuim’. Aphrodite spoelde uiteindelijk aan in een schelp, en omdat de Romeinse equivalent van Aphrodite Venus is, heten sommige schelpen tegenwoordig ‘Venus Schelpen’. Ze komt dus volledig volwassen als godin naar de wereld, en wordt derhalve ook nooit afgebeeld in haar jeugd.

Omdat Aphrodite zo ontzettend en oogverblindend mooi was, vreesde Zeus dat ze onmin en onvrede zou veroorzaken onder de andere Griekse goden. Hij dwong haar daarom om te trouwen met Hepaestus, die bekend staat als een van de meest geduldige, humorloze en serieuze god onder de goden. Echter, Aphrodite voelde meer voor Ares, de onstuimige en gewelddadige oorlogsgod. Sommige vrouwen vallen nu eenmaal op ‘verkeerde’ mannen. In sommige verhalen zoekt ze ook haar vertier bij Adonis maar hoe het ook zij, ze is niet erg tevreden met Hephaestus, ondanks dat hij verliefd is op haar en haar de mooiste juwelen fabriceert (hij is namelijk de god van het smeden). Van kinderen tussen hen komt het dus niet, hoewel ze met Ares wel degelijk telg produceert (zoals de eerder genoemde Phobos en Deimos). Een andere opmerkelijke gezel in haar leven is Zeus zelf. Als we uitgaan van de theorie dat ze geboren is uit de genitaliën van Uranus is dat niet zo verontrustend, maar als ze de dochter was van Zeus en Dione…

Aphrodite is een van de goden die een zeer grote cult wist te ondersteunen onder de Grieken van toen, en zelfs tegenwoordig nog wereldwijd! Het festival in haar naam, Aphrodisia, werd in veel Griekse stadstaten gevierd, maar met name in Corinthie en Athene.

Overigens is haar naam vereeuwigd in de Engelse term aphrodisiac, hetgeen staat voor lust verwekkende middelen.

10. Hephaestus

Inmiddels is Hephaestus al meerdere malen genoemd in deze lijst, dus het wordt tijd om hem eens grondig te bespreken. Hij is de Griekse god van de smederij, vuur, vulkanen, metaal en de oven, de zoon van Zeus en Hera en echtgenoot van Aphrodite. De symbolen die hem weerspiegelen zijn onder andere vuur, het aambeeld, de hamer en de bijl, een ezel en de nijptang. Hij had een vervormde voet en hij wordt dan ook vaak afgebeeld als een invalide.

Dat weerhield Hephaestus echter niet van vakmanschap, want hij maakte alle wapens van de Olympische goden zelf. Hoewel het een serieuze en ietwat stille god was, had hij dus een belangrijke positie op de berg Olympus. Zijn carrière begon echter geenszins zo voorspoedig. Als kind werd hij door zijn moeder Hera van Olympus verbannen, zogenaamd omdat hij verschrompelde voeten had. Met andere woorden, hij had een mank pootje. Hij viel in het water en werd opgevoed door Thetis, de moeder van Achilles. Een variant van dit verhaal beweert dat het niet Hera was, maar Zeus zelf die hem van Olympus wierp, nadat Hepaestus probeerde zijn moeder te bevrijden uit de grijpgrage handen van zijn vader. De wraak die hij op zijn moeder Hera neemt hebben we al besproken. Het is echter een interessante toevoeging dat Hephaestus de enige god is die na verbanning wederkeert op Olympus.

We weten al dat het huwelijk met Aphrodite niet echt lekker verliep. Dat betekende echter geenszins dat Hephaestus geen nazaat wist te produceren. In totaal weten we van in ieder geval vijf andere dames die met hem kinderen geproduceerd hebben, en er zijn nog meer nazaten genoemd die onbekende moeders hebben. Geenszins de score die de andere goden erop na hielden, natuurlijk, maar nog altijd een zeer respectabel libido, in huidige termen.

11. Hermes

Hermes is de boodschapper van de goden. Hij is zelf ook een god, de god van commercie, dieven en spelletjes, van verandering, transitie en van grenzen. Hij is de ambassadeur van de goden en kan derhalve eindeloos tussen de wereld van de goden, mensen en de onderwereld heen en weer reizen. Enkele typische symbolen van Hermes zijn: de caduceus, een staf waar twee slangen omheen gewikkeld zijn, zijn gevleugelde sandalen, de reiger en de schildpad (wiens schild hij gebruikt om zijn snode plannetjes (lyre) te smeden). Hermes is de zoon van Zeus en een nymf genaamd Maia.

Hoe zit het met zijn eigen nazaten? Er is hevige speculatie, maar er gaan stemmen op voor de vaderschap van Hermes over Pan, een satyr-achtige Griekse god van de natuur. Dan is er nog Autolycus, de Prins der Dieven, en de grootvader van de beroemde Odysseus. Autolycus betekent overigens ‘de Wolf zelf’, een best hippe naam, dus. Net als alle andere goden had Hermes nog wel meer consorten en kinderen, maar we hebben hier geen plek om ze allemaal te benoemen. We hebben immers nog twee goden te gaan, strijdend om de positie als twaalfde Olympiër.

12. Hestia en Dionysus

foto Dinoysus: © Marie-Lan Nguyen / Wikimedia Commons

De ene bron noemt Hestia, de ander Dionysus, als de twaalfde Olympiër. We willen geen van de twee de voorkeur van de twijfel geven, en beschrijven ze dus kort allebei.
Hestia is de godin van de haard (symbolisch bedoeld, dus de godin van het huis en thuis-gevoel). Ze was ook godin van de juiste huiselijke sfeer en familie. Volgens vele bronnen is ze oorspronkelijk een van de twaalf Olympiërs maar geeft haar plek op aan Dionysus om de (huiselijke) vrede te bewaren. Ze is daarom wel beschouwd als de meest zachtmoedige en gulle onder de goden. Hestia is overigens de zuster van Hades, Demeter, Poseidon Hera en Zeus, en ze is de oudste. Daarmee is ze automatisch de oudste Olympiër.

Tot dat ze haar plek opgaf aan Dionysus, ten minste. Dionysus is de god van de wijn, vreugde feesten en extase. Hij is ook de patroonheilige van kunst en theater. Hij wordt vaak afgebeeld met een tros druiven, een beter, een tijger of panter, een dolfijn, geit of een dennenappel. Dionysus is de zoon van Zeus (hoe kan het ook anders) en een sterfelijke prinses genaamd Semele. Hij is, in tegenstelling tot Hestia, wiens plek hij innam, de jongste van de goden en ook de enige met een sterfelijke moeder. In principe is hij dus eigenlijk slechts een half-god.

We hebben een hoop Griekse goden moeten overslaan in deze lijst, tot onze spijt. Ongetwijfeld zijn de meningen verdeeld over welke goden het meest of het minst belangrijk zijn, en we willen daarom nog even snel een aantal andere goden noemen, om ze ten minste genoemd te hebben. Zo hebben we de derde broer van Poseidon en Zeus overgeslagen: Hades. Hij heerst over de onderwereld en is derhalve geen Olympiër. Desalniettemin is Hades een enorm belangrijk figuur in de Griekse mythologie. Hij is overigens ook de god van de rijkdommen onder de grond (en stoffen als goud en zilver, die vindt men onder de grond, dus hij wordt ook wel eens ‘de Rijke’ genoemd). Dan hebben we nog Heracles, de held in de Disney Film Hercules is gebaseerd op deze figuur. Hij wordt ook wel de grootste onder de Griekse helden genoemd. Dan hebben we bijvoorbeeld nog Eros (wiens naam tegenwoordig nog terug te vinden is in … allerlei… woorden!). Eros is de god van seksualiteit en schoonheid. Tot slot noemen we nog Pan, de god van de natuur, bergen, kuddes, jagen, het bos en zo voort. Een grappig weetje is dat de stam van het woord ‘paniek’ afstamt van de naam van deze god.

Meer Lijstjes over de Griekse Mythologie

• Spartanen: 10 weetjes over deze brute strijders
• 12 werken van Herakles
• 10 Beroemde Griekse Mythen

Meer lezen over de oude Goden?

• Romeinse Goden
• 10 Beroemde Noorse Goden
• 10 Minder bekende Scandinavische goden
• 10 Azteken Goden
• 10 Oud Egyptische Goden