Top 10 Beroemde Vulkanen in de Wereld

Wist je dat de aarde ongeveer 1.500 vulkanen telt? Meer dan de helft daarvan bevindt zich op de bodem van de oceanen. In het gebied rondom de Grote Oceaan – dat ook wel bekend staat als de Ring van Vuur – zijn vele vulkanen gevonden. Dit verschijnsel wordt verklaard door de aanwezigheid van mid-oceanische ruggen. In dit top 10 lijstje staan vulkanen, die wereldwijd hun stempel hebben gedrukt op de natuur.

10. Tambora

Op het Indonesische eiland Soembawa treffen we de Tambora aan. In 1815 kwam deze vulkaan tot uitbarsting. Én hoe! Wetenschappers kennen aan de uitbarsting een vulkanische explosiviteitsindex van een 7 toe. Niet alleen is de Tambora een derde – van 4.200 meter naar 2.800 meter – van zijn hoogte kwijtgeraakt, ook is er een krater ontstaan met een doorsnede van zes kilometer!

Het directe dodental wordt ingeschat op 10.000 mensen. Helaas liep het dodental snel hoger op. Als gevolg van de uitbarsting is de oogst vernietigd. Hierdoor ontstond er op Soembawa een hongersnood, die gepaard ging met diarree en koorts. Verder zijn de asregens op de eilanden Lombok en Bali terechtgekomen. Ook hier mislukten de oogsten. Naar alle waarschijnlijkheid zijn tienduizenden mensen gestorven aan honger en ziekte. Het daaropvolgende jaar – 1816 – wordt in de geschiedenisboeken omschreven als het jaar zonder zomer.

9. Mount Pinatubo

Mount Pinatubo – afgekort als Pinatubo – is een vulkaan op Luzon. Dit eiland behoort tot de Filipijnen. Tot pakweg 25 jaar geleden hield de Pinatubo zich rustig; het negritovolk van de Filipijnen had zich gevestigd in de bossen op deze berg. Een aantal wetenschappers twijfelde eraan of de Pinatubo wel tot de vulkanen gerekend moest worden. Hun twijfel werd weggenomen toen de medewerkers van het ‘Philippine Institute of Volcanology and Seismology’ aantoonden dat de berg in beweging was. Dankzij hun voorspelling – en de massale evacuatie die erop volgde – zijn vele mensen gered. Wel is het omliggende gebied ernstig aangetast door de pyroclastische stromen, asregen en hete modderstromen. Overigens waren de effecten op grote schaal merkbaar; de uitbarsting van de Pinatubo bracht grote hoeveelheden fijnstof in de stratosfeer. Hierdoor steeg het zwavelzuurgehalte en daalde de temperatuur op aarde met gemiddeld 0,5 graden.

8. Nevado del Ruiz

Volgens goed vulkanisch gebruik, wordt aan actieve vulkanen een bijnaam toegekend. Zo staat de Nevado del Ruiz – een 5.321 meter hoge vulkaan in Colombia – bekend als de ‘slapende leeuw’. Bij de uitbarsting in 1595 kwamen 636 mensen om het leven. Ook in 1845 bracht de Nevado del Ruiz een lahar teweeg; toen stierven ongeveer 1.000 mensen. Op de resten van de modderstroom van deze uitbarsting bouwde men het dorp Armero.

In de 20e eeuw groeide Armero uit tot een plaats, die ruim 27.000 mensen huisvestte. Ondanks aanhoudende berichten medio van de jaren ’80 dat de Nevado del Ruiz in beweging was, namen slechts weinig inwoners de dreiging serieus. Om die reden kostte de uitbarsting – die daarop volgde – aan zoveel mensen het leven. Armero raakte geheel bedolven onder modder en puin. In totaal zijn 23.000 inwoners gestorven.

7. Mauna Loa

De vulkaan Mauna Loa bedekt zo’n beetje 85% van het eiland Hawaï. De naamgeving ‘lange berg’ – de letterlijke betekenis van Mauna Loa – is wel op z’n plaats! Deze vulkaan staat bekend als de grootste vulkaan ter wereld. Aangezien méér dan de helft van de Mauna Loa onder de zeespiegel ligt, is de titel ‘hoogste vulkaan’ niet op deze vulkaan van toepassing. Deze eer komt toe aan de Ojos del Salado in Chili.

Verder is van de Mauno Loa bekend dat de vulkaan tussen de 700.000 en 1 miljoen jaar oud is. Geologisch gezien komt deze berg net kijken! De Mauno Loa wordt gerekend tot de familie van de schildvulkanen. Deze vulkanen onderscheiden zich door hun vorm; schildvulkanen zijn breder dan dat ze hoog zijn. In totaal is de Mauno Loa 33 keer tot uitbarsting gekomen.

6. Santorini

foto: Tango7174 / Wikicommons

Het Griekse eiland Santorini – ook wel Thera genoemd – ligt in de Egeïsche Zee. Het maakt deel uit van de eilandengroep Cycladen. Deze eilanden zijn ontstaan na uitbarstingen van de vulkaan, die middenin de groep ligt. De vulkaan wordt ook Santorini genoemd. Het betreft één van de 16 zogenaamde Decade Volcanoes; deze vulkanen zijn door de IAVCEI aangewezen vanwege hun extreem grote uitbarstingen. Men schat in dat de explosie van de Santorini vele malen sterker was dan Krakatau!

Na de uitbarsting bleef van het Griekse eiland Santorini niet veel meer over dan twee randsikkels met enkele brokstukken eromheen. Deskundigen schatten in dat het eiland Santorini diverse keren is getroffen door vulkaanuitbarstingen en aardbevingen. Deze natuurrampen speelden zich af in de periode 1645 voor Christus tot 1956.

5. Krakatau

Hierboven is de Krakatau al een aantal keren genoemd. Deze vulkaan – gelegen tussen Sumatra en Java – is bekend door de ongekend zware uitbarsting, die zich in 1883 voordeed. De berg rees als het ware op, scheurde open en stortte ineen. Daarna stroomde het immens grote gat vol met zeewater. Dit proces zette een tsunami van meer dan 30 meter hoog in gang. De kusten van Sumatra en Java werde overspoeld door vloedgolven. Complete dorpen en steden werden weggevaagd; meer dan 36.000 mensen verloren het leven. De woeste golven slingerden schepen richting het land! De golfslag eiste zelfs een leven op Sri Lanka. Vele kilometers verder – om precies te zijn in het Kanaal tussen Frankrijk en Engeland – heeft men de deining geregistreerd.

4. Mount St. Helens

Op 18 mei 1980 werden de inwoners van de Verenigde Staten opgeschrikt door het bericht dat vulkaan Mount St. Helens tot uitbarsting was gekomen. Niet eerder had het land te maken met een vulkaanuitbarsting, die zoveel verwoesting aanrichtte. Zo zijn 57 mensen om het leven gekomen en raakten 47 bruggen, 300 kilometer autoweg, 24 kilometer spoorweg en 200 huizen zwaar beschadigd. Overigens ging aan de uitbarsting een beving – met een kracht van 5,1 op de schaal van Richter – vooraf. Het gevolg was dat een groot deel van de Mount St. Helens instortte; voor de uitbarsting bevond het hoogste punt van de berg zich op een hoogte van 2.950 meter. Nadien bereikte de top 2.550 meter. Men schat in dat de hoeveelheid energie – die toen vrijkwam – vergelijkbaar is met ongeveer 150 keer de kracht van de atoombom, die Hiroshima heeft platgelegd.

3. Eyjafjallajökull

foto: Boaworm / Wikicommons

Nog niet zo lang geleden – om precies te zijn in 2010 – kwam de Eyjafjallajökull tot uitbarsting. Op 20 maart werd de eerste vulkanische activiteit geregistreerd. Deze relatief kleine uitbarsting kondigde een meer explosieve uitbarsting aan; op 14 april kwam het tot een grotere uitbarsting. Gelukkig bleef de schade beperkt tot het stilleggen van het vliegverkeer in grote delen van Europa. Aswolken kunnen beschadigingen aan vliegtuigen aanbrengen. Sinds de laatste ijstijd is Eyjafjallajökull – ook wel bekend als de Eyafjalla of de Eyjafjöll – best vaak tot een uitbarsting gekomen. Gedurende de periode 1821 tot 1823 is toen een gletsjerdoorbraak ontstaan. Deze gletsjer hebben de IJslanders Jökulhaup genoemd. Verder onderscheidt deze vulkaan zich door haar opmerkelijke vormen. Zo bestaat de rand van de hoofdkrater van de Eyjafjallajökull uit drie pieken; de Goðasteinn ligt op 1.487 meter hoogte, de Guðnasteinn is 1.500 meter hoog en de Hámundur welgeteld 1.651 meter.

2. Etna

De Etna staat bekend als de actiefste vulkaan van Europa. Dit heeft te maken met immer botsende platen van de aardkorst. In 2013 heeft de UNESCO-commissie deze vulkaan toegevoegd aan haar werelderfgoedlijst. Verder wordt de Etna gerekend tot de zestien ‘Vulkanen van het Decennium’ (initiatief van de IAVCEI); dergelijke vulkanen zijn tot grote uitbarstingen gekomen. Hierdoor zijn deze vulkanen van grote invloed op de nabijgelegen leefomgeving van mensen en dieren. De Etna ligt aan de oostkant van Sicilië. De vulkaan bestaat uit de volgende kloven en kraters:

– krater Mongibello
– krater Trifoglietto, en;
– kloof Valle del Bove

Met een diameter van circa 45 kilometer beslaat de totale oppervlakte van de Etna 1.570 km2. Verder staat deze vulkaan bekend als de hoogste berg van het eiland Sicilië. Zo ligt de top van de meest noordoostelijk gelegen krater op een hoogte van 3.329,6 meter. Overigens kun je zo hoog niet komen; de Osservatore – 3.000 meter hoog – is het hoogst bereikbare punt. Dan betreed je een soort maanlandschap, waar een zwavelgeur hangt. In de afgelopen jaren is de Etna elk jaar tot een uitbarsting gekomen. Begin van deze eeuw vond er een uitbarsting plaats, die maar liefst 24 dagen aanhield. Toen zijn vele gebouwen verwoest. Gelukkig bleef het bij materiële schade.

1. Vesuvius

Via de Etna is de stap richting de Vesuvius – de beroemdste vulkaan die wij kennen – snel gezet. De Vesuvius ligt aan de westkust van het vasteland van Italië. Om precies te zijn in een vlakte van de streek Campanië vlakbij Napels. Dat je als vulkaan niet groot en hoog hoeft te zijn om een top 10 lijstje aan te voeren, dat blijkt wel als je de afmetingen van de Vesuvius weet. Zo ligt het hoogste punt op 1.281 meter en meet de vulkaan een doorsnede van acht kilometer. De Vesuvius is natuurlijk beroemd geworden door de uitbarsting in 79. De top van de vulkaan explodeerde en de Romeinse plaatsen Pompeï, Stabiae en Oplontis werden volledig bedolven onder as en puimsteen. Ongeveer 10.000 mensen werden gedood, waarvan maar 2300 lichamen zijn teruggevonden. Ondertussen zijn grote delen van Pompeï blootgelegd en geeft de plaats een goed geconserveerd beeld van het Romeinse dagelijks leven.