Door de eeuwen heen zijn er miljoenen mensen in slavernij gehouden. Slavernij is in tal van landen en culturen over de hele wereld beoefend en heeft door de geschiedenis heen vele vormen aangenomen. Sommige slaven waren eigendom van individuen, terwijl de meerderheid in handen was van overheden en instellingen. Hoewel sommige slaven relatief goed behandeld werden, ondergingen anderen wrede en gewelddadige behandelingen. Hieronder volgt een hervertelling van de levensverhalen van tien opmerkelijke slaven uit de geschiedenis.
Spartacus
In de eerste eeuw voor Christus leidde Spartacus, een Thracische slaaf die in Rome tot gladiator was opgeleid, een opstand tegen het Romeinse Rijk. Deze opstand, bekend als de Derde Slavenoorlog, begon in 73 v.Chr. en duurde tot 71 v.Chr.
Spartacus en drie andere gladiatoren ontsnapten uit een gladiatorenschool in Rome en begonnen een revolte die aanvankelijk succesvol was en veel slaven en volgelingen aantrok. Ondanks hun aanvankelijke successen, werd de opstand uiteindelijk neergeslagen door het Romeinse leger, en Spartacus zelf kwam om in de strijd. Zijn opstand wordt echter gezien als een keerpunt in de geschiedenis van de slavernij en verzet.
Frederick Douglass
Frederick Douglass, geboren in slavernij in Maryland in 1818, wist te ontsnappen en werd een vooraanstaand abolitionist en voorvechter van de rechten van Afro-Amerikanen in de Verenigde Staten. Douglass gebruikte zijn ervaringen als slaaf om mensen te onderwijzen over de realiteit van slavernij en de noodzaak van afschaffing.
Hij publiceerde meerdere autobiografieën, waaronder “Narrative of the Life of Frederick Douglass, an American Slave”, en werkte als redacteur en uitgever om te pleiten voor de rechten van Afro-Amerikanen en om slavernij en segregatie te veroordelen.
Saartjie Baartman (Hottentot Venus)
Saartjie Baartman, ook bekend als de “Hottentot Venus,” was een Khoikhoi-vrouw uit Zuid-Afrika wiens leven en nalatenschap een diepgaande impact hebben gehad op de discussies over ras, seksualiteit en kolonialisme.
Geboren rond 1789 in de Oost-Kaap van wat nu Zuid-Afrika is, werd Baartman in de vroege 19e eeuw naar Europa gebracht, waar ze tentoongesteld werd in freakshows vanwege haar fysieke verschijning, met name haar grote billen, die Europeanen zowel fascineerden als objectifieerden. Haar behandeling tijdens en na haar leven – Baartman overleed in 1815 in Parijs en haar lichaam werd ontleed en tentoongesteld in het Musée de l’Homme tot 1974 – belicht de vernederende wijze waarop gekoloniseerde volkeren werden bekeken en behandeld door Europese machten.
De repatriëring van haar overblijfselen naar Zuid-Afrika in 2002, na een lange campagne geleid door Zuid-Afrikaanse activisten en ondersteund door Nelson Mandela, markeert een moment van herstel en eerbetoon aan haar menselijkheid en de strijd tegen de erfenis van kolonialisme en raciale stereotypering. =
Aesopus
Aesopus was een slaaf in het oude Griekenland. Hij werd beroemd om zijn scherpzinnigheid en intelligentie, die hij gebruikte om maatschappijkritiek te leveren door middel van zijn fabels. Deze korte verhalen, met dieren in de hoofdrol en een morele les, zijn eeuwenlang in talloze talen vertaald en blijven tot op de dag van vandaag geliefd.
Hoewel de details van Aesopus’ leven moeilijk te verifiëren zijn, heeft zijn nalatenschap als verhalenverteller en fabulist een blijvende impact op literatuur en cultuur.
Patricius
Patricius, beter bekend als Saint-Patrick, de beschermheilige van Ierland, heeft een verhaal dat klinkt als een avonturenroman. Geboren in de vierde eeuw na Christus in Groot-Brittannië, werd hij op jonge leeftijd ontvoerd en als slaaf verkocht. Hij belandde in Ierland, waar hij jarenlang als herder werkte. Deze periode van isolatie en lijden leidde tot een diepe spirituele ontwaking. Patrick wist te ontsnappen en keerde terug naar zijn familie in Groot-Brittannië, maar het verhaal eindigt daar niet. Na zijn terugkeer voelde hij een roeping om het christendom naar Ierland te brengen, het land waar hij ooit als slaaf werd gehouden.
Patrick’s terugkeer naar Ierland als missionaris was revolutionair. Hij stichtte kerken, bekeerde heidenen en wordt zelfs gecrediteerd voor het verdrijven van slangen uit Ierland, een metafoor voor het uitroeien van oude, heidense praktijken. Zijn vastberadenheid en toewijding aan zijn missie veranderden het spirituele landschap van Ierland voorgoed. Sint-Patrick’s Dag, 17 maart, is niet alleen een viering van Ierse cultuur en erfgoed, maar ook een eerbetoon aan de veerkracht en het geloof van deze opmerkelijke figuur.
Cuffy
Cuffy, ook bekend als Kofi of Coffy, was een Akan-man die tot slaaf gemaakt werd en naar Guyana gebracht, waar hij in 1763 een grote slavenopstand leidde tegen de Nederlandse kolonisten. Deze opstand staat bekend als de Berbice-slavenopstand en is een van de meest significante vroege pogingen tot verzet tegen de slavernij in de Caraïben.
Cuffy’s leiderschap en de opstand zelf hebben een blijvende impact gehad op de strijd voor vrijheid en onafhankelijkheid in Guyana. Hij is uitgegroeid tot een nationale held, symbool van verzet en strijd voor gerechtigheid. Elk jaar wordt op 23 februari, de dag waarop de opstand begon, in Guyana de Dag van de Republiek gevierd, ook bekend als Mashramani of Cuffy Day, ter ere van zijn moed en de onafhankelijkheidsgeest van het Guyanese volk.
Harriet Tubman
De in de vroege jaren 1820 in slavernij geboren Harriet Tubman in Maryland, is een icoon van moed en doorzettingsvermogen. Na haar eigen spectaculaire ontsnapping in 1849, wijdde Tubman haar leven aan de strijd tegen slavernij. Ze werd een leidende figuur in de Underground Railroad, een netwerk van geheime routes en schuilplaatsen die tot doel hadden slaven te helpen ontsnappen naar vrijheid in het Noorden en Canada.
Tubman’s moed tijdens deze missies was legendarisch; ze maakte 19 reizen naar het Zuiden en hielp honderden slaven ontsnappen, zonder ooit een enkele persoon te verliezen. Haar tactische slimheid en onwankelbare geloof in de strijd voor vrijheid maakten haar tot een gevreesde figuur onder slavenhouders en een heldin voor velen.
Tubman’s was ook actief in de vrouwenkiesrechtbeweging en diende als verpleegster en spion tijdens de Amerikaanse Burgeroorlog.
Sojourner Truth
Sojourner Truth, geboren als Isabella Baumfree in de late 18e eeuw, was een voormalige slavin die een krachtige stem werd in de strijd voor de afschaffing van slavernij en voor vrouwenrechten. Na haar ontsnapping uit slavernij in 1826, veranderde ze haar naam in Sojourner Truth, symbolisch voor haar missie om de waarheid te verkondigen over slavernij en onderdrukking. Truth’s bekendheid groeide door haar onverschrokken spreken in het openbaar, waarbij ze haar eigen ervaringen als slavin gebruikte om de gruwelen van slavernij aan de kaak te stellen.
Een van haar meest memorabele momenten was haar toespraak “Ain’t I a Woman?” op een vrouwenrechtenconventie in Ohio in 1851. In deze toespraak daagde ze de gangbare opvattingen over ras en gender uit, door te benadrukken dat de strijd voor vrouwenrechten en tegen slavernij onlosmakelijk met elkaar verbonden waren.
Abram Petrovich Gannibal
Abram Petrovich Gannibal, geboren rond 1696, werd als kind ontvoerd uit wat nu Kameroen is en uiteindelijk cadeau gedaan aan Peter de Grote van Rusland. Gannibal werd een vooraanstaand militair ingenieur, generaal en edelman in Rusland, en is vooral bekend als de overgrootvader van de beroemde Russische dichter Alexander Pushkin.
Gannibal’s opmerkelijke levensverhaal, van zijn ontvoering en slavernij tot zijn opkomst binnen de Russische adel, belicht de complexiteit van raciale identiteit en slavernij in de 18e eeuw. Zijn intellect en talenten brachten hem ver, ondanks de barrières van zijn Afrikaanse afkomst in het Rusland van die tijd. Gannibal’s nalatenschap is een getuigenis van persoonlijke veerkracht en de mogelijkheden voor individuen om hun omstandigheden te overstijgen.
Sam Sharpe
Sam Sharpe, of “Daddy Sharpe”, was een slaaf en predikant in Jamaica die de leider werd van de Baptist War in 1831-1832, een van de grootste slavenopstanden in de West-Indië. Sharpe geloofde in de vrijheid voor zijn mensen en organiseerde een vreedzaam protest dat uitliep op een algemene opstand toen plantage-eigenaren gewelddadig reageerden.
De opstand werd uiteindelijk neergeslagen en Sharpe werd geëxecuteerd, maar zijn acties hadden een diepgaand effect. De opstand versnelde de Britse beweging naar de afschaffing van de slavernij, die uiteindelijk leidde tot de Slavery Abolition Act in 1833. Sharpe wordt herinnerd als een nationale held in Jamaica, een symbool van de strijd tegen onderdrukking en voor gerechtigheid.
