Dagelijks komen honderden kleinere en grotere meteoroïden in onze dampkring terecht. Een meteoroïde is een stuk steen, een stuk ijs of een stofdeeltje dat door de ruimte zweeft. De meeste meteoroïden verbranden in de dampkring en zijn dan zichtbaar als een vallende ster, ook wel een meteoor genoemd. Sommige deeltjes zijn echter zo groot dat ze niet volledig opbranden en neerkomen op aarde. Dergelijke stenen noemt men meteorieten. De inslag van een enorme meteoriet roeide 65 miljoen jaar geleden (bijna) alle leven op aarde uit en betekende het einde van het dinosaurustijdperk. De meeste meteorietinslagen zijn echter niet zo rampzalig. Toch veroorzaken meteorietinslagen soms veel schade en gaan ze gepaard met luide knallen en explosies. Hieronder een lijstje van 10 bekende meteorietinslagen uit de geschiedenis.
10. De meteoriet van Peekskill
Je moet het maar voorhebben: een meteoriet die op je auto belandt. Dat gebeurde op 9 oktober 1992 in het stadje Peekskill, ten noorden van New York. Een meteoriet doorboorde toen de kofferbak van een Chevrolet Malibu en vormde een kleine krater in de oprijlaan. De auto behoorde tot de 17-jarige Michelle Knapp. De meteoriet had een doorsnede van zo’n 30 centimeter en woog 12,6 kilogram. Het is een van de best vastgelegde meteorietinslagen uit de geschiedenis: de ‘vallende ster’ werd gefilmd door niet minder dan 16 amateurcamera’s. Michelle Knapp verdiende flink aan ‘haar’ meteoriet: zij verkocht de ruimtesteen aan een museum voor 69.000 dollar. Haar beschadigde auto werd opgekocht door een meteorietenverzamelaar voor niet minder dan 10.000 dollar.
9. De meteorietenregen op Park Forest
Colby Navarro kreeg op 26 maart 2003 de schrik van zijn leven toen een stukje meteoriet dwars door het dak van zijn huis in Park Forest (nabij Chicago in Illinois, Verenigde Staten) viel en op zijn printer terechtkwam. De ruimtesteen had een diameter van ca. 10 centimeter. Hij maakte deel uit van een veel grotere meteoriet, oorspronkelijk zo groot als een auto, die uiteenviel in de atmosfeer. Het gevolg was een ware ‘regenbui’ van kleinere stukjes meteorieten, die alle in de omgeving van Chicago neerkwamen.
8. De meteoriet van Barwell
De inwoners van het Engelse dorpje Barwell, nabij Leicester, konden niet genieten van een rustige kerstavond in 1965. Een meteoriet ter grootte van flinke kerstkalkoen spatte uiteen in de hemel boven Barwell en duizenden fragmenten kwamen neer op het dorp. De brokstukken bleken begeerde verzamelobjecten voor meteorietenjagers. Toen het nieuws van de meteorietenregen boven Barwell zich verspreidde, werd het dorp overspoeld door verzamelaars, die de stenen vaak voor flinke sommen geld aanboden aan musea.
7. De Ensisheim-meteoriet
Konrad Andrä/wikipedia
De oudste beschreven meteorietinslag vond plaats in het Franse Ensisheim, nabij de huidige stad Mulhouse. Op 7 november 1492 om 11 uur 30 ’s morgens werd het sluimerende plaatsje Ensisheim opgeschrokken door een luide knal. Een jongen zag een steen van 135 kilogram in een tarweveld vallen. De plaatselijke bevolking spoedde zich naar de inslagplaats. Vele dorpelingen braken stukken steen af van de meteoriet, om te koesteren als een souvenir. Het nieuws van de inslag verspreidde zich snel. Niemand minder dan keizer Maximiliaan I van Oostenrijk, met zijn leger op veldtocht in Frankrijk, ging ter plaatse de ruimtesteen bewonderen. Het overgebleven gedeelte van de meteoriet is tot op de dag van vandaag te bezichtigen in het stadsmuseum van Ensisheim.
6. De meteoriet van Toengoeska
Deze beroemde meteoriet sloeg in op 30 juni 1908, nabij de Siberische Toengoeska-rivier. In feite was er niet echt sprake van een inslag, want er werd geen krater aangetroffen. Wetenschappers debatteren nog steeds over de vraag of het hier al dan niet over een echte meteoriet ging. Toch wordt over het algemeen aangenomen dat een enorme meteoriet ontplofte in de atmosfeer op zo’n 8 kilometer boven Siberië. Deze ontploffing zorgde ervoor dat bomen in een omtrek van 30 tot 40 kilometer werden omgeblazen, huizen werden vernield en bewoners de dood vonden. Gelukkig trof de explosie een redelijk dunbevolkt gebied. Nadien staken er geruchten de kop op dat het zou gaan over de ontploffing van buitenaards ruimteschip.
5. De meteoriet die de dinosaurussen deed uitsterven (Chicxulubkrater)
Het moet een kolossale meteoriet geweest zijn, die 65 miljoen jaar geleden op aarde insloeg en vrijwel al het toenmalige leven vernietigde. Een gigantisch stuk ruimtesteen met een diameter van zo’n 10 kilometer bereikte de aarde en sloeg een krater van ca. 180 kilometer doorsnede. De impact veroorzaakte tsunami’s en wereldwijde branden. Er kwam een enorme hoop stof in de atmosfeer, die de zon jarenlang verduisterde. Dieren vonden geen voedsel meer en stierven massaal uit, waaronder de dinosauriërs. Vele wetenschappers beweren dat de Chicxulub Krater in Yucatan (Mexico) de inslagkrater van deze reuzenmeteoriet zou zijn.
4. De Hoba-meteoriet
Sergio Conti/flickr
De zwaarste meteoriet die ooit op aarde werd aangetroffen, werd in 1920 ontdekt in een veld nabij de stad Grootfontein, Namibië. Een landbouwer raakte toevallig de enorme steen toen hij het land rond zijn boerderij aan het omploegen was. De meteoriet kreeg de naam van de boerderij waar hij gevonden werd: de Hoba West Farm. De ruimtesteen weegt maar liefst 66 ton. Volgens onderzoek zou hij zo’n 80.000 jaar geleden op de aarde gevallen zijn. Wetenschappers schatten de ouderdom van de steen op 200 tot 400 miljoen jaar. De eigenaar van de boerderij schonk de steen en de omliggende grond in 1987 aan de Namibische overheid. Tegenwoordig is de meteoriet een drukbezochte toeristische attractie.
3. De Barringerkrater
Een schoolvoorbeeld van een krater veroorzaakt door een grote meteoriet is te vinden in de staat Arizona (Verenigde Staten): de Barringerkrater. Deze joekel van een krater heeft een diameter van 1.300 meter en is 170 meter diep. De krater vormt tegenwoordig een winstgevende toeristische attractie, maar wordt ook nog steeds wetenschappelijk onderzocht. De meteoriet die de krater veroorzaakte zou zo’n 50.000 jaar geleden op aarde neergeploft zijn. Geologen berekenden dat het een meteoriet van 300.000 ton met een diameter van 50 meter geweest moet zijn. De meteoriet smolt tijdens de impact. In de verre omgeving rond de krater vindt men nog steeds gestolde bolletjes nikkel en ijzer, afkomstig van de meteoriet.
2. De Sudburykrater
De op één na grootste inslagkrater vind je in Ontario, Canada. Een meteoriet met een doorsnede van 10 kilometer plofte 1,85 miljard jaar geleden neer in de buurt van de huidige stad Greater Sudbury. In 1891 begon men met het delven van koper in de bodem van de krater. Toen ook het kostbare nikkel in de kraterbodem werd ontdekt, spitste men zich toe op de ontginning van nikkel. Tegenwoordig is ongeveer 10% van de wereldproductie van nikkel afkomstig uit de Sudburykrater.
1. De krater van Vredefort
Het plaatsje Vredefort in Zuid-Afrika ligt in het centrum van de grootste impactkrater op aarde. De Vredefortkrater heeft een doorsnede van maar liefst 300 kilometer. Hij werd ca. 2 miljard jaar geleden gevormd, toen een gigantische meteoriet met een diameter van 10 kilometer op aarde neerkwam. De kraterwanden zijn inmiddels verdwenen door erosie. De bodem in het centrum van de krater is in de loop van miljarden jaren terug naar boven gestuwd waardoor zich een soort gesteentekoepel heeft gevormd, bekend als de Vredefort Dome.
