Gelukkig staan ze nog wel ergens op de kaart, Oudhollandse gerechten. Gerechten die stammen uit de tijd dat oma grootmoeder werd genoemd. En die grootmoeders wisten precies hoe ze hongerige monden moesten voeden! In dit lijstje lees je meer over een aantal Oudhollandse gerechten. Voor de recepten moet je bij oma zijn!
10. Balkenbrij
foto: Janana / wikicommons
Vooral in de provincies Limburg, Gelderland en Twente waren de mensen dol op balkenbrij. Dit Oudhollandse gerecht wordt gemaakt van de goedkope delen van een varken, aangevuld met spek, lever, boekweitmeel, vocht en kruiden. Voor het vlees kun je de kop van een varken gebruiken! Alle ingrediënten worden gekookt tot een brij. En die brij gaat in een vorm. Zo ontstaat een soort brood, waar je plakken van kunt snijden. En die je in roomboter kunt bakken. Balkenbrij is lekker op brood, zeker met een zoete touch zoals stroop. Vroeger smeerden de mensen er zoete mosterd over.
9. Zoervleis
Je hebt vast wel eens van zoervleis gehoord. En het gegeten. Maar wat je misschien niet weet is dat de mensen dit traditionele Limburgse gerecht oorspronkelijk van paardenvlees maakten. Inmiddels is dit vervangen door rundvlees. Het gerecht dankt zijn naam aan het marineren van het vlees in zuur. Denk aan azijn. Toch smaakt zoervleis juist heel zoet! Dat komt door toevoegingen zoals peperkoek en stroop. Ook laurierblad, jeneverbessen, tijm en uien geven dit gerecht die typerende smaak. Zoervleis wordt wel gegeten met aardappelpuree – of frieten – en worteltjes.
8. Hete bliksem
foto: Tamorlan / wikicommons
Ondanks benamingen zoals ‘Himmel und Erde’ – waarbij hemel staat voor de appels en aarde voor de aardappels – en ‘zoetappeltjes stamppot’ staat deze stamppot van aardappels, appels en uien vooral bekend als hete bliksem. Waarschijnlijk dankt dit Oudhollandse gerecht zijn naam aan het feit dat het gedurende lange tijd zijn temperatuur behoudt. Appels bevatten nu eenmaal veel vocht, dat lang warm blijft. Daar komt bij dat je moet oppassen voor het verbranden van je mond: de appels blijven gemakkelijk aan je gehemelte plakken. Hete bliksem wordt traditioneel gegeten met bloedworst.
7. Blote billetjes in ’t gras
Net als hete bliksem is ook het gerecht blote billetjes in het gras in de Groningse keuken ontstaan. Het bestaat uit aardappels, snijbonen, witte bonen en rookworst. Heb je de blote billen al ontdekt? Die naam betreft de witte bonen, die een contrast vormen met de snijbonen. Vroeger gebruikten ze trouwens gezouten snijbonen. Zouten was een geëigende methode om vlees en groenten langer te kunnen bewaren. Dit Oudhollandse gerecht stond eind jaren ’90 weer volop in de belangstelling. Toen maakte de moeder van voetballer Ruud van Nistelrooij een soortgelijk gerecht klaar tijdens het programma ‘De Regenjas’.
6. Zootje van paling
Naar alle waarschijnlijk is een zootje van paling voor het eerst klaargemaakt door vissers rondom het IJsselmeer. Zij verbleven daar vaak voor een langere periode. Om hun honger te stillen, brachten zij een pan met vis, aardappels, water en zout aan de kook. Het resultaat was een soort visstamppot. Heel voedzaam. En snel klaar! Meestal gebruikten ze paling. Maar ze kozen ook wel voor schelvis en schar. Of voor een combinatie van deze vissoorten. Hoe dan ook, ze maakten er een lekker zootje van!
5. Lammetjespap
Misschien kun je uit de naam ‘lammetjespap’ wel opmaken dat dit gerecht vooral bedoeld was om aan te sterken. Vroeger kregen de kinderen het als ze van de borstmelk afwaren. Je kunt lammetjespap wel vergelijken met Nutrilon opvolgmelk! Maar ook zieke mensen – zoals de vele tuberculosepatiënten tijdens het begin van de 20e eeuw – kregen lammetjespap voorgeschoteld. Dit Oudhollandse gerecht wordt gemaakt van melk met bloem of meel. Om de flauwe smaak te compenseren werd er basterdsuiker of honing aan toegevoegd.
4. Drie-in-de-pan
Van oudsher eten Nederlanders graag pannenkoeken. Met drie-in-de-pan worden dikke, kleine pannenkoeken met rozijnen bedoeld. Waarom dit formaat? Door het bakken van drie kleine pannenkoeken ben je sneller klaar. En door ze wat dikker te maken, zijn ze – ondanks het kleine formaat – toch heel voedzaam. Vroeger gebruikten de mensen vooral boekweitmeel als hoofdbestanddeel voor drie-in-de-pan. Het plantje boekweit groeide namelijk weelderig op de arme gronden. Tegenwoordig wordt dit Oudhollandse gerecht gemaakt van gewone tarwebloem. En het wordt ook niet meer gegeten op 6 januari. In bepaalde Christelijke kringen was het op Driekoningen heel gebruikelijk om voor elke Oosterse wijze één pannenkoek te bakken.
3. Filosoof
Houd je van ovengerechten? Als je dan ook nog eens in een studentenhuis woont en je bent aan de beurt om te koken, schotel je medestudenten dan eens filosoof voor. Oorspronkelijk werd dit gerecht gemaakt van overgebleven rundvlees vermengd met aardappels, uien en kruiden. Eenmaal gaar, dan werd er appelmoes of –compote bij geserveerd. Als je alle ingrediënten op een rijtje zet, dan doet filosoof denken aan een jachtschotel. En aan de Engelse ‘shepherds pie’. Waarom is dit gerecht filosoof genoemd? Je kunt eindeloos filosoferen welke ingrediënten je nog meer kunt toevoegen aan deze ovenschotel!
2. Stamppot
foto: Takeaway / wikicommons
Stamppot andijvie, stamppot boerenkool, stamppot hutspot en stamppot zuurkool, wie is er niet groot mee geworden? Kenmerkend aan stamppot is dat alle bestanddelen in één pan – met water en zout – goed gaar worden gekookt. Als het water is afgegoten, dan worden de bestanddelen goed door elkaar heen gestampt. Zijn de borden vol geschept? Dan worden en kuiltjes in de stamppot gemaakt. Een prima verstopplek voor een lepel jus. Stukje vlees erbij, en genieten maar. Hoewel de Nederlanders stamppot claimen als Oudhollands gerecht, staat het ook bij Vlamingen op de menukaart. Maar dan onder de naam stoemp.
1. Erwtensoep
Met stip op nummer één staat erwtensoep, ook wel bekend als snert. Meestal wordt deze soep gemaakt van spliterwten, knolselderij en prei. Maar er bestaan ook recepten waarin gebruik wordt gemaakt van ingrediënten zoals aardappels, wortels en uien. Erwtensoep staat bekend als een dikke soep. Het gevolg van de soep een dag laten staan: dan wordt de substantie dikker. En nog smaakvoller! Wil je deze soep eten, zoals de mensen dat vroeger deden? Eet er dan roggebrood met boter, katenspek of kaas bij.
18 reacties
Gelukkig dat dit geen Franse website is of zij hadden er frieten tussen gezet bwelk de Belgen hebben die uitgevonden lang leve België
lang leven de splitsing tussen Wallonië en Vlaanderen
Belgen hebben dat gewoon afgekeken van de Nederlanders bdw. Het waren tot begin vorige eeuw ook Nederlanders. Dus …..even op Internet kijken en je kan zin hoelang België bestaat.
Anoniem, de Belgen zijn niet ontstaan begin de twintigste eeuw, maar rond 1830/40.
België ontstond na de Belgische Revolutie in 1830 toen het zich afscheidde van het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden, waar het sinds 1815 toe behoorde. – https://nl.wikipedia.org/wiki/Belgi%C3%AB
Het is geen België maar zuid Nederland
De Belgen??? Aardappelen komen uit Zuid-Amerika, niets Belgisch aan, daarnaast komen de frieten eigenlijk van de spanjaarden, die brachten frituren naar het noorden, vervolgens zijn de nederlanders en de belgen alles in de frituur gaan gooien. Ofwel aan patat of friet is eigenlijk niets hollands of belgisch. Trouwens de helft van de recepten op deze site zijn bij lange na niet hollands, als deze recepeten hollands zijn is spagetti bolognaise ook oer-hollands en een chinese rijsttafel ook.
waar staat broeder
vreselijk vies
Worstenbroodjes
Snert en erwtensoep is niet hetzelfde.
Pas als een lepel rechtop blijft staan in de pan mag je het snert noemen.
De meest gemaakte vergissing in de Nederlandse keuken!
goedemorgen met Cor groenheide uit Eindhoven. Ben 70 jaren jong. Hou van oudewetse eten. Moderne gerechten geef die maar aan fikkie van mij Recepten uit 1900 zijn de lekkerste. Toen kookte ze nog echt. Proefde je nog de smaak van aardappels en de groente en de soep. Maar tegenwoordig proef je alleen nog maar de kruiden niet meer het eten zelf.
Ach ja, ook toen wisten ze dus al niet meer wat oud-hollands koken was. Aardappelen zijn verre van nederlands, geimporteerd uit zuid-amerika. Trouwens nu koken ze ook nog echt, net zoals toen. Als u de kruiden kunt proefen kunt u blijkbaar het eten proeven, goed voor u, u weet alleen niet wat eten is.
Mijnheer Cor ik ben het helemaal met U eens . Ik ben 87 jaar en ik kook nog steeds Hollandse potten . voor z`n tweetjes, Dat moderne is grof en ze mieteren er van alles in. Mijn man zegt …als ik eens een konijn wordt geef mij dan het peen loof en de stronken van groenten.Haha!
Waarschijnlijk weet u niet wat Hollands is, u komt waarschijnlijk niet verder dan te denken dat aardappelen met sperziebonen en een gehaktbal echt hollands is, zoek eens op waar die producten vandaan komen!
Ben op zoek naar recept voor “flipper” vis gerechtmet kabeljauw
Ik was op zoek naar echte oer-nederlandse recepten, jammer dat die hier niet staan. Het zijn allemaal recepten die in de loop van de eeuwen zijn ontstaan door mondialisering, aardappelen uit Zuid-Amerika, groente uit mediteriaan gebied. Echt een slechte naam voor deze webpagina, oer hollands of nederlands zijn recepten met ingredienten die hier van nature voorkomen, al het andere is fusion!
als ik je naam zo lees kom je niet uit Nederland….. naam is in ieder geval niet Oud Hollands!