Nederlandse kinderen zijn, samen met Zweden, Finnen en Denen, de meest taal gevoelige studenten in Europa. Dat vond de Eurobarometer ten minste, toen zij in 1997 een onderzoek naar de kwaliteit van het onderwijs pleegde. Het slechtste eraan toe waren Britse studenten, met Duitsland en Frankrijk in de middenmoot. 94 % van de gevraagde studenten uit Nederland beweerde ten minste één andere taal te beheersen, naast hun moedertaal. Op Luxemburg en Letland na is dit de hoogste score in Europa. Engels is natuurlijk de meest beheerste buitenlandse taal, maar ook in het Duits kunnen veel Nederlanders hun zegje doen, en zelfs Frans is iets waar we niet allemaal voor terug deinzen. Over het algemeen, dus, is taal en talenonderwijs vrij goed in Nederland.
Talen leer je doorgaans om ze te gebruiken in het land waar het gesproken wordt. In het geval van Engels leer je het omdat het de taal is die bijna iedereen wel kan spreken, de universele communicatie-methode dus. Echter, wat dacht je van talen die niemand spreekt? Dat wil zeggen, geen natie of land of bevolkingsgroep. Bestaan die talen dan?
Jazeker. Er is een myriade aan talen die ontworpen zijn door fantasy en science fiction schrijvers, en andere originele zielen die compleet nieuwe talensystemen hebben ontwikkeld, puur omwille van de gein of de oefening zelf. In deze top tien lijst hebben we een aantal van deze fantasietalen op een rij gezet.
10. Nadsat
Anthony Burgess is de schrijver van de tegenwoordig tot cult verklaarde roman ’A Clockwork Orange’. Het boek komt uit 1962 en is overigens ook verfilmd, voor mensen die geen tijd hebben om het boek te lezen. In ieder geval heeft Anthony speciaal voor dit boek een eigen ’slang’ ontworpen. Slang is Bargoens, ofwel zeer informele taal gebruikt op straat en tussen vrienden. Het wordt ook wel eens dieventaal genoemd.
Anthony’s karakters in zijn boek hadden een eigen slang nodig. Het is gebaseerd op het Engels (originele taal van het boek) maar bevat een plethora aan aangepaste leenwoorden uit Slavische talen en uit het Russisch. Sommige woorden zijn ook gewoon door Anthony zelf verzonnen. Ook invloed van Cockney en quotes uit de King James Bijbel komen voor. Het is al met al een kakofonie aan verschillende woorden en woordgroepen.
Hoewel het dus geen volwaardige onafhankelijke taal is, met een eigen grammatica en dergelijke, is het Nadsat toch een ’leerbaar’ dialect op het Engels dat volledig verzonnen is. Echter, met de populariteit van het boek en later de film, zijn enkele woorden in de vocabulaire van het normale Engels overgesprongen. Zo schijnen Engelse college-studenten het woord ’droog’ nog altijd wel eens te gebruiken voor ’vriend’.
Een Nadsat woordenboek vind je hier
9. Sisseltongen
Jk Rowling bedacht voor haar Harry Potter boeken ook een eigen taal, het Sisseltongs. Dit is de taal die Harry Potter en enkele andere (duistere) tovenaars kunnen spreken, hoewel het zeldzaam is. Het mooie van Sisseltongs is dat men het niet hoeft te leren. Je kan het of je kan het niet.
Sisseltongs klinkt voor niet-sprekers als gesis, maar mensen die Sisseltongs wel kennen, horen in plaats van gesis hun eigen moedertaal. Dus, stel een Zeeuwse tovenaar die Sisseltong verstaat, hoort een andere tovenaar Sisselen. Dan hoort hij dus wat de ander zegt in het Zeeuws. Een Sisseltong-spreker heet overigens een Sisselmond.
8. Atlantiaans
Deze taal is ontworpen voor de Disney film Atlantis, het verloren rijk. Om het historisch correct te laten lijken, is er geprobeerd om de taal te ontwerpen zodat het een Indo-Europese stam heeft. Zo is het namelijk logischer om te beweren dat Atlantis ooit deel uitmaakte van Europa, voordat het zonk.
Atlantiaans (ofwel Dig Adlantisag, in hun eigen taal)is dus een historisch verantwoordde fantasie-taal, en de auteur heet Marc Okrand. Het idee achter de taal is dat het de ’stam van alle talen’ moest worden, de Toren van Babel-taal. Deze taal zou hebben bestaan zonder te veranderen vanaf 100.000 voor Christus, de Eerste of Tweede periode van Atlantis, tot de dag van vandaag. Deze taal is echter niet alleen een verzinsel voor de Disney film. Het heeft een heuse grammatica, vocabulaire en kan geleerd worden als enige andere echte taal! Er is zelfs een taal-instituut voor opgericht, het Atlantean language Institute!
7. Na’vi
Na’vi wordt gesproken door de Na’vi. Kijk, dat is helder! Voor mensen die een minder goed geheugen of kennis van moderne films hebben, de Na’vi zijn de inheemse wezens die op de planeet Pandora wonen, uit de film Avatar (2009). Paul Frommer, een professor aan de USC met een doctoraat in taalkunde, heeft de taal ontworpen, met als richtlijn het ’gevoel’ dat regisseur James Cameron wou ervaren als de taal in zijn film zou worden gesproken. Daarnaast wilde Paul echter ook een taal ontwerpen die daadwerkelijk te leren was voor niet-Na’vi. Het moest dus uitspreekbaar zijn voor mensen (acteurs, in ieder geval) en het mocht van Paul zelf geen gelijkenis hebben met enige taal van de planeet Aarde (vermoedelijk als persoonlijke uitdaging).
Bij de release van de film had Na’vi een vocabulaire van ongeveer duizend woorden, nogal beperkt dus, en de grammatica was toentertijd alleen bij Paul Frommer bekend. Maar gaandeweg groeit de groep mensen die Na’vi leren. Tegenwoordig zijn er overal op het net volwaardige woordenboeken, leerstof en discussie fora rondom deze fantasie-taal te vinden.
6. Aklo
Arthur Machen is de auteur van het boek ’de witte mensen’ (’The White People’), gepubliceerd in 1899. H.P. Lovecraft gebruikte eenzelfde taal in zijn bekende boeken, onder andere de Cthulhu Mythes. Maar wat is Aklo precies? Dat is nou juist moeilijk precies te bepalen, want Aklo is namelijk een geheime taal. Het is mogelijk een code, en is vaak geassocieerd met het schrijven van verboden teksten en kwaadaardige cults.
Maar Aklo is meer dan dat! Het is volgens kenners een sleutel die deuren opent in de menselijke psyche. Alan Moore’s versie van het Aklo bevat bijvoorbeeld activatie woorden of zinnen die, wanneer ze in de juiste volgorde worden uitgesproken, iemand in een compleet andere mentale toestand kunnen brengen. Een soort van hypnose dus, maar dan met een vreemde taal.
Je kan Aklo leren op het Internet, maar het zal moeilijk worden. Immers, het wordt slechts sporadisch gebruikt door veel verschillende auteurs, en er is dus geen vaste set aan regels, geen grammatica en geen lijst aan vocabulaire te vinden. Ook is het moeilijk te constateren waar de taal haar meeste invloed van aftapt, en welke talen erop lijken. Echter, sinds het toch een verzonnen taal is, kan je de gaten in de talenkennis gemakkelijk opvullen met eigen inzichten!
[criteo]5. Simlish
Simlish, of Simmels, is de taal die de karakters spreken in het beroemde computerspel De Sims .De Sims gaat over het laten samenwonen van ’sims’, computersimulaties van mensen die je als speler kan beïnvloeden om te leven zoals jij dat wil. Daar hoort uiteraard een eigen taal bij. Het team dat Sims ontwierp heeft Simmels gemaakt op basis van fracties Oekraïens, Frans, Latijns, Fins, Engels en Tagalog. Ze hebben zelfs een geschreven taal, die bestaat uit Wingdings en Astrale tekens. Er is echter geen achterliggende grammatica achter deze taal ontworpen. Het is en blijft dus een kakofonie aan fragmenten uit andere talen, geschreven in niet-alfabetische tekens
4. Newspeak
Nieuwspraak, of newspeak, is een taal die ontworpen is door George Orwell, voor zijn boek 1984. Net als a Clockwork Orange is het een dystopisch boek dat gaat over een (nogal ongewenste) toekomst van de wereld. Newspeak is de enige taal, volgens Orwell, die ieder jaar een kleinere, in plaats van grotere vocabulaire krijgt. Het centrale ideaal achter de taal is efficiëntie, en alles moet dus zo kort en krachtig mogelijk.
Het is overigens wel nauw verbonden met het Engels, waar het van af stamt. Eigenlijk is het gewoon een zeer zwaar gereduceerde en versimpelde variant van het Engels. In Orwell’s boek heet Engels dan ook oldspeak, of oudspraak. Er zijn, voor de Orwell fans onder ons, hele handleidingen te krijgen om deze taal te leren. Vanwege haar simplisme is het overigens niet eens zo moeilijk. Als je dan toch een fantasie-taal wil leren…
Het woordenboek van Newspeak vind je hier
3. Klingon
Tja, we kunnen er niet omheen. De USS Enterprise ging heldhaftig naar plekken waar nog niemand ooit was geweest, en op de weg daar naartoe kwamen ze onder andere het ras Klingon tegen. Gevaarlijke krijger met een eeuwige frons op hun voorhoofd en een flinke baard op hun keel, deze wezens moesten ook een buitenaards klinkende taal krijgen. De eerste woorden werden ontwikkeld door acteur James Doohan, (Scotty) maar later tot volledige taal uitgeschreven door Marc Okrand (hij schreef ook het Atlantiaans!). Klingon klinkt natuurlijk erg ’klingonig’, en gezien dat krijgers waren, is het dus een taal die zich focust op oorlogvoeren en inter-galactische reizen. Het is dus voor ons mensen niet de meest handige taal voor alledaags gebruik.
In Pennsylvania (uiteraard, in de Verenigde Staten) is er een taleninstituut speciaal gefocust op Klingon. Zij houden ieder jaar een groot seminar dat een platform vormt voor mensen om Klingon te leren, of hun kennis erin te oefenen. Leuk, als Star trek je ding is…
2. Hymmnos
Ontworpen voor een video spelletje (genaamd Ar Tonelico) werd ontwikkeld door Akira Tsuchiy. Volgens de geschiedenis van de spelwereld was het een taal die lang lang geleden door eenieder werd gedeeld, maar in latere tijden uiteen is gevallen. De oude taal word in het hedendaagse spellen-universum alleen nog maar gebruikt voor liederen en voor handleidingen met oude machines. Het is een vroege voorvader van het Engels, maar bevat invloeden uit het Japans, Sanskriet en… Duits. Een ander typisch kenmerk is dat de nadruk heel erg ligt op het overbrengen van emoties. Geen zeer zakelijke taal dus. Het heeft een eigen schrijfsysteem, met hiërogliefen die geleend zijn (en aangepast) uit het Sanskriet.
1. Elfs
Maar… we kunnen natuurlijk een van de grootste fantasieschrijvers in alle tijden niet overslaan. Tolkien schreef een aantal prachtige boeken, met prachtige karakters, en daarbij ontwikkelde hij een prachtige taal, het Elfs. Luister maar naar het heerlijke gebrabbel in de films, en lees de stukken tekst die Tolkien in zijn boeken verwerkt heeft. Het is niet zomaar uit de duim gezogen, Tolkien ontwikkelde een heuse echte taal. Als filoloog wist hij er nogal wat van en had er blijkbaar een hobby aan, want niet alleen ontwikkelde hij Elfs, maar ook Oenya, het oer-Elfs waar de taal van afstamde, en het Hoog-Elfs, een andere voorloper van het Elfs. Tolkien ontwikkelde nog een andere taal, het Sindarin, en daarnaast schreef hij nog grote delen in talen die ’minder volledig’ ontwikkeld waren.
Zijn inspiratie was voornamelijk uit het Fins en het Welsh maar de talen zijn desalniettemin uniek en volledig zelf verzonnen. Wil je een sierlijke en mooie fantasie-taal leren die daarbij ook nog eens door een enorm scala aan fantasie-liefhebbers wordt verstaan? Dan is Elfs zeker de taal die je moet kiezen! Er zijn zelfs handleidingen te vinden op het internet over de uitspraak, een van de moeilijkste aspecten van het Elfs. En niet te vergeten de ontelbaar vele community’s met Tolkien fans die de taal spreken, leren of willen leren!
BONUS: Esperanto
Als enige taal op deze lijst die niet ontworpen is voor een verhaal, film of andere fictieve creatie, maar in plaats daarvan werd ontworpen met het idee een echte gebruikte taal te creëren, vermelden wij Esperanto hier als ’bonus-taal’. Esperanto is een aanvullende taal, bedoeld als universele taal die iedereen kon spreken naast zijn of haar moedertaal (een beetje als het Engels nu). Dr. Ludovic Lazarus Zamenhof is haar auteur, en maakte de taal al in 1880. Het is tegenwoordig een officiële taal, hoewel er nergens een land is waarin het de moedertaal is.
Esperanto zelf betekent ’degene die hoopt’ in het Esperanto zelf. Er zijn tussen de honderdduizend en twee miljoen sprekers van Esperanto, en ongeveer 200 of 2000 mensen die het als moedertaal hebben geleerd (dat wil zeggen, van kinds af aan). Er is zelfs een universiteit (Akademio Internacia de la Sciencoi) in San Marino die Esperanto als voertaal gebruikt! Omdat het een taal is die aspecten van veel andere Europese talen bevat, is het een goede start om andere talen te leren. Daarnaast was het Dr. Zamenhof’s hoop om een simpele universele taal te maken, en dus is grammaticaal en vocabulair gezien het Esperanto een van de meest eenvoudige talen die bestaat. Als je dus een fantasie-taal wil leren waar je daadwerkelijk iets aan hebt dan is Esperanto toch wel de beste keuze.
Hier kun je online de universele taal Esperanto leren
We willen nog even afsluiten met de volgende Tsjechische woorden: “Kolik jazyků znáš, tolikrát jsi člověkem.”. We gaan ervan uit dat niet iedereen Tsjechisch vloeiend beheerst, dus hier de vertaling: ”Je leeft een nieuw leven voor iedere taal die je kent. Ken je slechts een taal, dan leef je slechts eenmaal!”. Een nieuwe taal leren kost veel tijd, maar volgens dit gezegde levert het dus ook veel op. Een hele nieuwe wereld en een nieuw leven, zelfs! Of wij zelf zo ver willen gaan, misschien niet, maar nieuwe talen leren geeft wel degelijk nieuwe mogelijkheden en opent nieuwe werelden. Ook al is het een fictieve fantasie-taal! Hele Internet-community’s zullen opengaan als je bijvoorbeeld een klein beetje Klingon beheerst! Wellicht geen nieuw leven, maar toch wel degelijk een nieuw hoofdstuk in je leven!
[adsenseo]
9 reacties
(Sisseltongs klinkt voor niet-sprekers als gesis, maar mensen die Sisseltongs wel kennen, horen in plaats van gesis hun eigen moedertaal. Dus, stel een Zeeuwse tovenaar die Sisseltong verstaat, hoort een andere tovenaar Sisselen. Dan hoort hij dus wat de ander zegt in het Zeeuws. Een Sisseltong-spreker heet overigens een .)
het moet sisseltong zijn
Sisseltongs klinkt voor niet-sprekers als gesis, maar mensen die Sisseltongs wel kennen, horen in plaats van gesis hun eigen moedertaal. Dus, stel een Zeeuwse tovenaar die Sisseltong verstaat, hoort een andere tovenaar Sisselen. Dan hoort hij dus wat de ander zegt in het Zeeuws. Een Sisseltong-spreker heet overigens een Sisselmond.
sisselmond moet sisseltong zijn
Hoe leer je Sisselspraak
Het is Latijn, geen Latijns.. 😉
Oenya = Quena
Het is Sisselspraak geen sisseltongs toch
Sisseltong
het is grieks niet griek…..;)
hey