Top 10 Grootste dingen in het heelal

Er zijn nog talrijke zaken die we niet weten over het heelal. Geen enkele wetenschapper kan ons vertellen hoe groot het heelal eigenlijk is, en waar het heelal begint of eindigt. Wat we wel weten, is dat het universum héél, héél groot is, zo groot dat het ons voorstellingsvermogen te boven gaat. En in dat enorme heelal zweven er ook nog eens gigantische dingen zoals sterrenstelsels, zwarte gaten, quasargroepen en dergelijke. Hieronder een lijstje van de 10 grootste ‘dingen’ in het universum.

10. Ceres: de grootste asteroïde, alias dwergplaneet

Een asteroïde is een stuk materie dat zich, net als een planeet, in een baan om de zon beweegt. De grootste bekende asteroïde is Ceres. Ceres volgt een omloopbaan die gelegen is tussen deze van de planeten Mars en Jupiter. Ceres is bolvormig, met een diameter van zo’n 945 kilometer. De asteroïde kon in 2006 op promotie rekenen. Sinds dat jaar draagt Ceres de titel van ‘dwergplaneet’. Overigens werd Ceres toen deze in 1801 werd ontdekt door Giuseppe Piazzi nog als chtste planeet geclassificeerd.

9. UY Scuti: de grootste ster in het heelal

Onze zon mag dan misschien nog vele malen groter zijn dan de aarde, ze valt in het niet vergeleken met de ster UY Scuti. Deze rode reus bevindt zich in het sterrenbeeld Schild, een slordige 9500 lichtjaar ver. De diameter van UY Scuti is ongeveer 1700 keer groter dan deze van onze zon. Stel dat je met de snelheid van het licht kon reizen, zou je er nog zeven uur over doen om rond UY Scuti te cirkelen!

8. WASP-17b: tot nu toe de grootste planeet

Met een diameter die maar liefst 22 keer zo groot is als de aardse diameter, is WASP-17b de grootste bekende exoplaneet. Het is een gigantische exoplaneet in het sterrenbeeld Schorpioen, die voornamelijk uit gas bestaat. Hoewel haar diameter tweemaal zo groot is als de diameter van Jupiter, bedraagt haar massa slechts de helft. Groot, maar mager!

7. Het grootste sterrenstelsel: IC1101

Het sterrenstelsel IC1101, te vinden in het sterrenbeeld Slang zo’n 1 miljard lichtjaar van ons vandaan, is het grootste tot nu toe waargenomen sterrenstelsel. De diameter van IC1101 bedraagt maar liefst 5,5 miljoen lichtjaar. De grootte van IC1101 is waarschijnlijk te verklaren door de vele botsingen die het sterrenstelsel heeft ondergaan met andere stelsels. Hiermee vergeleken is onze eigen Melkweg een dwerg, met een diameter van ‘slechts’ 100 000 lichtjaar…

6. Radiosterrenstelsels

Radiosterrenstelsels zijn buitenbeentjes onder de sterrenstelsels. Het zijn meestal elliptische stelsels, maar met twee enorme ‘lobben’ die uit hun kern naar buiten komen. Deze lobben bezitten een diameter van honderdduizenden lichtjaren, en zenden krachtige radiostraling uit. Heel interessant voor astronomen, want dankzij deze radiostraling kan men de radiostelsels op grote afstand waarnemen.

5. De grootste zwarte gaten

Ze zijn populair in sciencefictionfilms: zwarte gaten die alle hemellichamen in hun buurt gretig opslokken. De grootste zwarte gaten die men heeft waargenomen, noemt men ‘superzware zwarte gaten’. Deze hebben een massa die miljoenen malen groter is dan de massa van onze zon. Hoe ontstaan ze? Een ‘gewoon’ zwart gat kan zich niet beheersen als je het in de buurt van heel veel materie zet. Het vreet gewoon alle materie in zijn omgeving op. Het gevolg: een superzwaar zwart gat! Obesitas onder de zwarte gaten dus.

4. Superholtes in het heelal

Richard Powell

Een superholte is, zoals de naam al aangeeft, een soort leegte in het universum waarin zich geen of bijna geen sterrenstelsels bevinden. Hoewel het heelal onnoemelijk veel sterrenstelsels bevat, zijn er dus gebieden waarin zich weinig of niets bevindt. De diameter van een superholte bedraagt honderden miljoenen lichtjaren. Stel je voor dat je een reis maakt in zo’n superholte: honderden miljoenen jaren reizen tegen de snelheid van het licht, om… NIETS te zien! Een reisbureau zal zo’n uitstapje niet snel aanbieden…

3. Een supergrote Large Quasar Group

ESO/M. Kornmesser

Quasars zijn sterrenstelsels uit het prille begin van het heelal. Deze kunnen we op aarde nog waarnemen. Quasars zijn immers zo ver van ons verwijderd, dat hun licht er miljarden jaren over doet om de aarde te bereiken. Quasars hebben de neiging om zich te verenigen in groepen, die enorme afmetingen aannemen. Men noemt dit LQG’s: Large Quasar Groups. In 2013 werd een supergrote LQG ontdekt, met een diameter van maar liefst… 4 miljard lichtjaar! Om je van het ene uiteinde naar het andere uiteinde te verplaatsen, zou je dus 4 miljard jaar met de snelheid van het licht moeten reizen.

2. De grote GRB-muur

NASA, ESA, Harald Ebeling (University of Hawaii at Manoa) & Jean-Paul Kneib (LAM)

In 2013 ontdekte een team van Amerikaans en Hongaarse astronomen een supergrote galactische structuur. De ontdekking was gebaseerd op uitbarstingen van gammastraling in sterrenstelsels. Zo’n uitbarstingen noemt men GRB’s (gamma ray bursts). Een extreme concentratie van GRB’s leidde tot de ontdekking van een enorme supercluster van sterrenstelsels, met een diameter van maar liefst 6 tot 10 miljard lichtjaar! Deze supercluster noemt men de Great GRB wall (de grote GRB-muur).

1. Het kosmische web

Andrew Pontzen and Fabio Governato

Studies van het heelal lijken erop te wijzen dat het universum georganiseerd is zoals een spinnenweb. Tussen clusters van sterrenstelsels zouden er verbindingen bestaan. Deze verbindingen kan men vergelijken met de draden van een spinnenweb. Ze bestaan vooral uit zogenaamde ‘donkere materie’, materie die geen straling uitzendt en dus op aarde niet waarneembaar is. Het kosmische web zou het ‘skelet’ van het heelal zijn, dat alle clusters van sterrenstelsels samenhoudt. Als deze theorie klopt, is het kosmische web ontegensprekelijk de grootste structuur die er in het heelal bestaat.