Top 10 Scheve torens in de wereld (die niet Pisa zijn)

Scheve torens: je vindt ze overal ter wereld. Die van Pisa is ongetwijfeld de beroemdste, maar niet de scheefste toren. In Duitsland vind je er één die zo mogelijk nog schever staat. Sommige scheve torens weerstonden niet aan de tand des tijds en vielen om of stortten in. Andere hellende torens hielden wel stand, niet in de laatste plaats door het knappe werk van ingenieurs en architecten. Nog steeds breken overal ter wereld bouwkundigen zich het hoofd over het verstevigen, stabiliseren en restaureren van scheefzakkende bouwwerken. Hieronder een lijstje van 10 bekende en minder bekende scheve torens. Aangezien we al een hele top 10 aan de toren van Pisa hebben gewijd laten we die hier buiten beschouwen.

10. De scheve toren van Niles

De scheve toren van Pisa wordt over heel de wereld gekopieerd. Een voorbeeld is de scheve toren van Niles (in Illinois, Verenigde Staten). Deze toren is half zo groot als de ‘echte’ scheve toren van Pisa: 29 meter hoog en 8,5 meter in doorsnede. Hij werd in 1934 gebouwd in opdracht van de industrieel Robert Ilg en bevindt zich in het recreatiepark dat Ilg liet aanleggen voor zijn werknemers. Deze replica van de scheve toren van Pisa was waarschijnlijk bedoeld om een watertank te verbergen, die de omliggende zwembaden van water moest voorzien. Er hangen ook 5 klokken in het bouwwerk. Tegenwoordig is de scheve toren van Niles in verval. Er zijn dringend dure reparaties nodig om te voorkomen dat de toren omvalt.

9. De Elisabethtoren in Londen

De 96 meter hoge Elisabethtoren is de klokkentoren van het Palace of Westminster te Londen. Op zowat alle ansichtkaarten van Londen staat de toren afgebeeld. De Elisabethtoren is wereldberoemd omdat de Big Ben er deel van uitmaakt. De Big Ben is met zijn 13,7 ton een van de zwaarste klokken ter wereld. In 2017 begon een omvangrijke restauratie van het uurwerk in de toren. De Elisabethtoren staat een beetje scheef. Dat werd in 2011 ontdekt en is mogelijk het gevolg van werkzaamheden in de Londense ondergrond. Geen nood echter: ingenieurs berekenden dat het nog zo’n 4.000 jaar duurt eer de toren zo scheef staat als de scheve toren van Pisa.

8. De scheve toren van Nevyansk

Nevyansk is een stadje gelegen in Centraal-Rusland. Het stadje is bekend om zijn scheve toren, die gebouwd werd in de eerste helft van de 18de eeuw. De toren is zo’n 57,5 meter hoog en heeft een vierkantige basisvorm, met zijden die 9,5 meter lang zijn. De hellende toren werd opgericht in opdracht van de Russische industrieel Akinfiy Demidov. Het is niet duidelijk waarvoor de toren moest dienen. Was het een klokkentoren, een wachttoren, een gevangenis of zelfs een geheim laboratorium? De meningen hierover lopen uiteen. Ook beweert men dat Demidov de toren opzettelijk liet hellen, om de torenspits in de richting van zijn geboorteplaats Tula te doen wijzen. De meest waarschijnlijke verklaring is echter dat de toren op een onstabiele ondergrond werd gebouwd. De top van de toren staat 2,2 meter uit het lood.

7. De middeleeuwse toren van Torun

Spens03/wikipedia

Ook het stadje Torun, in het noorden van Polen, is de trotse bezitter van een hellende toren. De toren stamt uit de 14de eeuw en maakte deel uit van de verdedigingswerken rond de middeleeuwse stadskern. De toren diende later voor verschillende doeleinden. Hij werd gebruikt als gevangenis voor vrouwen in de 18de eeuw. In de 19de eeuw was de toren de woning van een wapenfabrikant en nadien van een smid. Hij leunt zo’n 1,5 meter voorover omdat hij waarschijnlijk werd opgericht op onstabiele leemgrond. Tegenwoordig vormt hij hét symbool van de oude stadskern van Torun en mag hij rekenen op een grote toeristische belangstelling.

6. De scheve torens van Bologna

Patrick Clenet /wikipedia

Inderdaad: Bologna mag prat gaan op niet één, maar twee scheve torens. Vroeger telde Bologna wel 200 torens, waarvan er nu nog zo’n 20 overblijven. De bekendste zijn ongetwijfeld de Torre degli Asinelli en de Torre Garisenda, op het Piazza di Porta Ravegnana. De hoogste van de twee is de Torre degli Asinelli, die met zijn 97,6 meter hoog boven de daken van de woningen uitsteekt. Deze toren staat ‘slechts’ 1,23 meter uit het lood. Het is erger gesteld met zijn kleinere broertje, de Torre Garisenda. Dit bouwwerk moest al tijdens de middeleeuwen lager worden gemaakt, omdat men bang was dat de toren zou omvallen. De Torre Garisenda bereikt tegenwoordig nog een hoogte van 48,2 meter, maar staat nog steeds 3,22 meter uit het lood.

5. Het belfort van Brugge

Joris Heinkens/wikipedia

Vanaf 1240 begon men op de grote markt van de Belgische stad Brugge met het bouwen van een belfort. De spits van de toren werd een aantal keer door brand vernield. De toren begon al in de loop van de 13de eeuw scheef te zakken in zuidoostelijke richting. Bij het verhogen van de toren hielden de bouwmeesters hiermee rekening en voerden zij een correctie uit in westelijke richting. In de loop van de 16de eeuw verstevigde men de toren nogmaals om verder scheefzakken tegen te gaan. Het overhellen van het belfort nam sindsdien niet meer toe. De toren staat 87 centimeter uit het lood.

4. De hellende toren van Teluk Intan

De Chinese aannemer Leong Choon Cheong hield geen rekening met de zachte ondergrond toen hij in 1885 een toren oprichtte in de Maleisische stad Teluk Intan. De 26 meter hoge toren was bedoeld om water in op te slaan, als waterreserve voor het droge seizoen. Het bouwwerk bestaat uit 8 etages, gebouwd met bakstenen en hout. Tijdens de Tweede Wereldoorlog gebruikten de Japanse bezetters het bouwwerk als uitkijktoren. Op de bovenste etage luidt om het kwartier een klok. De toren lijkt intussen stabiel te staan. Hij is een belangrijke toeristische attractie voor de Maleisische bevolking.

3. De Giant Wild Goose Pagoda

Cdubet/wikipedia

Het is een van de bekendste boeddhistische tempels in Xi’an, een historische stad in China. Met de bouw van de Giant Wild Goose Pagoda (in het Nederlands: de Pagode van de Grote Wilde Gans) werd al in 652 begonnen. Na een instorting herbouwde men de toren in het jaar 704. Het nieuwe bouwwerk telde 10 etages. Door een aardbeving in 1556 raakte de toren ernstig beschadigd. Zijn hoogte werd nadien teruggebracht tot 7 etages. De toren is tegenwoordig 64 meter hoog en helt duidelijk zichtbaar over naar het westen.

2. De toren van de Oude Kerk te Delft

Ja hoor, ook Nederland mag trots zijn op een bekende scheve toren. De Oude Kerk in Delft dateert uit 1246. De kerk is de laatste rustplaats van vele bekende Nederlanders, waaronder Antoni van Leeuwenhoek, Piet Hein, Maarten Tromp en Johannes Vermeer. Nog bekender is de scheve toren van de Oude Kerk. In 1325 begon men aan de bouw van deze toren, waarvoor eigenlijk te weinig plaats was. De stadsgracht Oude Delft moest worden omgelegd om voldoende plaats te maken. De basis van de toren werd dus gedeeltelijk op een gedempte gracht gebouwd, wat vermoedelijk de oorzaak is van het scheefzakken. Het bouwwerk is 75 meter hoog en staat 1,96 meter uit het lood.

1. De hellende toren van Suurhusen: de recordhouder

De scheve toren van Suurhusen, in het noordwesten van Duitsland, staat volgens het Guinness Book of Records nog schever dan deze van Pisa. De Suurhusentoren wordt dan ook beschouwd als de scheefste toren ter wereld, die niet opzettelijk scheef werd gebouwd. De 27 meter hoge toren behoort tot de evangelisch gereformeerde kerk van Suurhusen en stamt uit 1450. Wegens een daling van de grondwaterspiegel ging de toren overhellen. In 1996 stond hij 2,43 meter uit het lood. De hellingshoek bedraagt 5,19°. Ter vergelijking: de scheve toren van Pisa bereikt ‘slechts’ een helling van 4,95°!