Draken spreken meer dan ooit tot verbeelding. In Game of Thrones vreest iedereen Daenerys Targaryen en haar afschrikwekkende drakenkinderen Drogon, Rhaegal en Viserion. De animatiefranchise How to Train Your Dragon laat al jaren de bioscoopkassa’s rinkelen. Elon Musk doopte zijn nieuwste bemande SpaceX-ruimtecapsule Crew Dragon en ook in videogames blijven draken geliefde spelpersonages.
De mythische wezens hebben een lange voorgeschiedenis en elke oude wereldcultuur kent wel zijn eigen drakenverhaal. Deze tien mythologische exemplaren moet je beslist kennen.
10. Kur, de Sumerische oerdraak
De Sumeriërs stichtten millennia geleden ’s werelds vroegste beschaving. In het zuiden van het huidige Irak ontstonden de eerste stadstaten, tempels, landbouwgronden, het spijkerschrift en Kur.
De oerdraak Kur woonde in de gapende leegte tussen de aardlaag en de oerzee. Zoals de meeste van zijn gevleugelde navolgers was Kur geen lieverdje. Op een dag sleurde het beest de godin Eresjkigal mee naar zijn onderwereld. De held Enki weigerde passief toe te kijken en maakte zo naam als de allereerste drakendoder in de wereldgeschiedenis.
De premisse van de dappere held die de kwaadaardige draak doodt kreeg navolging in latere Babylonische verhalen. Ook in de Griekse mythes wisten helden als Heracles, Jason en Perseus wat hen te doen stond als een schubbig monster hun pad kruiste.
9. Ladon, Heracles’ elfde werk
Nadat Heracles onder andere een razende stier, mensenvlees verscheurende paarden, lichtgeraakte Amazonen en de drievormige Greyones had bedwongen, keek de Griekse held uit naar een welverdiende snipperdag. Zijn opdrachtgever koning Eurystheus dacht daar anders over.
Eurystheus gaf Heracles een elfde werk: het stelen van de gouden appels van de Hesperiden. Een heikele klus: de gevreesde Ladon kronkelde rond de kostbare vruchtenboom. Deze slangachtige draak sliep nooit en was een heuse polyglot: zijn honderden koppen spraken elk een andere taal.
Heracles had gelukkig ervaring met serpenten. Tenslotte stond de dood van de negenkoppige Hydra van Lerna op zijn palmares. De zoon van Zeus liet andermaal zijn boog spreken en Ladons dagen als bewaker waren geteld.
De godin Hera vergat Ladons inspanningen niet. Ze gaf het beest een laatste rustplaats aan het hemelgewelf. Bij heldere nacht zie je hem bij de noordelijke hemelpool als het sterrenbeeld Draak.
8. Lóng, de Chinese draak
In de middeleeuwen hadden draken een verschrikkelijke reputatie in West-Europa. De christelijke legenden schilderden hen af als regelrechte duivelsdienaren. Als er ergens een draak verscheen, dan liep dat nooit goed af voor de bevolking. Draken ontvoerden prinsessen, brandden dorpen en landbouwgronden plat en sloegen nooit een vers brokje mensenvlees af.
In het Oosten waren draken echter hartelijk ontvangen mythische wezens die geluk en wijsheid uitstraalden. Samen met de eenhoorn, feniks en schildpad vormden ze de vier hemelse dieren (Feng Huang). Vuurspuwen deden ze niet – waarschijnlijk zou dat ook niet goed aflopen voor hun drakenbaard. Deze lange, slangachtige exemplaren bedwongen vleugelloos het luchtruim met hun magische krachten. Hun sierlijke uiterlijk was een bonte mengelmoes van allerlei dierendelen zoals vinnen, visschubben, hertshoorns en een paard- of kameelachtige hoofd.
Draken bekleden zo’n prominente positie in de Aziatische folklore, dat de Chinezen geloven dat hun eerste keizer een drakenstaart had. De voorvaderlijke keizerdraak had vijf in plaats van vier klauwen aan zijn poten en alleen de Chinese keizers mochten hem afbeelden.
7. Ryūjin, de Japanse drakengod
De Japanners vonden voor hun draken inspiratie bij de Chinese en Indische mythes. De Japanse draak heeft dan ook veel gemeen met zijn wijze en goedgeluimde Chinese evenknie. Wel heeft hij maar drie in plaats van vier klauwen per poot. Ook associëren de inwoners van het land van de rijzende zon hun draken sinds vanouds met water.
In de oude Japanse mythologie was Ryūjin, ook wel bekend als Watatsumi, een machtige drakengod die over de oceanen en al de bijbehorende vissen, kwallen en zeeschildpadden heerste. Vanuit Ryūgū-jō, zijn rood-witte koralen onderzeese paleis, beheerste het machtige beest met zijn magische getijdenjuwelen eb en vloed.
Ook de keizerlijke Japanse familie liep hoog op met draken. Ryūjin, die een menselijke gedaante kon aannemen, was namelijk de vader van Otohime. Deze ravissante godin trouwde met Hoori, de jagerprins. Een van hun kleinkinderen heette Jimmu: Japans eerste keizer.
6. Vritra, uit de Indische Reg-Vida
In Oost-Azië brengen draken voorspoed, maar in het Zuid-Azië was de aanwezigheid van een draak lang niet altijd even aangenaam. Eeuwenlang terroriseerde Vritra de landbouwers van het Indische subcontinent. Vritra symboliseerde droogte en hoe: de monsterachtige slangendraak gijzelde met zijn 99 forten de Indische rivieren en andere waterlichamen.
Water hamsteren was simpelweg Vritra’s aard, hij was namelijk een Asura: een mythische op macht en dominantie beluste entiteit. Af en toe speelde hij ook wat koeien naar binnen, machtswellustelingen moeten ook eten.
Gelukkig konden de Indiërs reken op Indra, de dondergod en hemelkoning uit het oude hindoegeschrift Rig-Veda. De Vedische verzen verhalen hoe deze welgekomen Indische natuurgod na een oppeppende slok van het rituele roesmiddel “Soma” een epische strijd aanging met de water hamsterende draak. Even zag het er slecht uit: de gigantische Vritra slikte Indra in, maar de held vocht zich met zijn zwaard een weg naar buiten.
Gesterkt door de toverdrank brak de Indra na een lang duel vakkundig Vritra’s kaak in twee. Na de dood van het monster stroomden de Indische rivieren weer rijkelijk. Het moderne India kampt de laatste jaren opnieuw met waterschaarste en chronische droogte. Misschien is Vritra wel stiekem terug?
6. Nāga’s, en de Mekong-vuurballen
Ieder jaar tijdens de laatste dagen van oktober stijgen basketbalgrote vuurballen op boven de Mekong-rivier tussen Laos en Thailand. Duizenden toeschouwers joelen als de vuurrode joekels geluidloos in het luchtruim verdwijnen. Wetenschappers vermoeden een chemische reactie, sceptici spreken over een slinkse toeristische marketingtruc.
Maar de lokale bevolking weet wel beter. Hun voorouders kenden dit gloeiende luchtspektakel al als “bang fai phaya nak”. In de Mekong leven namelijk slangachtige draken: de Nāga’s. Vanuit de diepte van de Zuidoost-Aziatische rivier vieren ze met hun bijzonder vuurwerk het einde van de boeddhistische lente.
Mekong-vuurballen afschieten is maar één van Nāga’s toverkunsten. De multifunctionele wezens veranderen ook tijdelijk van gedaante. De grote slangachtigen transformeren in (al dan niet veelkoppige) waterdraken, mensen en zelfs mengvormen van mens en slang.
In Thailand vind je haast op elke vierkante meter een Nāga. De wezens zijn vooral goed vertegenwoordig aan de toegangswegen van tempels en andere spirituele locaties. Ze beschermen tegen boze geesten en ontfermen zich over de heilige relikwieën van Boeddha en zijn volgers.
4. Nidhöggr, de knagende Noorse draak
In de Noorse mythologie droeg de boom Yggdrasil alle negen werelden. Een bijzondere prestatie, want de levensboom kampte ondertussen ook nog met vervelend ongedierte. Aan zijn onderstel huisde namelijk Nidhöggr, de draak die tot het einde der tijden aan één van Yggdrasils drie dikke wortels knaagde.
Bovenaan Yggdrasils kruin cirkelde ondertussen de tweekoppige adelaar Viðofnir. Deze markante boombewoners lagen voortdurend met elkaar in de clinch. De schuldige van dienst was Ratatosk, een twist zaaiende eekhoorn die het gros van zijn dagen vulde met het overbrengen van de onderlinge verwijten van de knarsende Nidhöggr en zijn aartsvijand Viðofnir.
In sommige verhalen knabbelt de draak tussendoor ook weleens aan de lijken van oneervol gestorven Noormannen.
3. Fafnir
Fafnir duikt zowel in de Germaanse als Noorse mythologie op. In beide sagen begint deze draak zijn leven vreemd genoeg als dwerg. In de Noorse Völsunga-saga vermoordde Fafnir zijn vader, de dwergkoning Hreidmar, voor diens indrukwekkende schat. Fafnirs blinde hebzucht brak hem nog zuur op.
Hreidmars schat kwam namelijk van de Asen en bevatte onder meer de ring van Andvari. Door dit vervloekte juweel (en een beetje hulp van de listige Asengod Loki) veranderde de grijpgrage dwerg in een even ontzaglijke als onkwetsbare draak. De held Sigurd vond echter zijn achilleshiel en plantte zijn gebroken zwaard Gram in Fafnirs weke onderbuik.
In het Nibelungenlied, het befaamde Germaanse heldenepos, sleet Fafnir zijn jonge jaren eveneens als een dwerg. Ook hier vermoordde de hebberige dwergenzoon zijn vader voor zijn schat. De stervende dwergenkoning reutelde nog snel een vloek uit over Fafnir, waardoor zijn zoon langzaam in een lintworm, een slangachtige halfdraak, veranderde. Mettertijd kreeg Fafnirs broer Regin ook wel oren naar de schat.
Regin overtuigde de Germaanse held Siegfried om zijn broer te doden. Daarbij bleef zijn snode plan niet. De dwerg wou zich daarna van de drakendoder ontdoen en de schat voor zich houden. Pech voor Regin: na een hapje van Fafnirs hart verstond Siegfried plots de vogels die Regins moordzuchtige plannetje verklapten.
2. Mester Stoor Worm
De Orkney-eilanden danken hun intrigerende folklore aan hun bewogen bewoningsgeschiedenis. Vanaf de achtste eeuw koloniseerden de Vikingen de eilandengroep ten noorden van het Schotse vasteland. Ze verweefden hun Noorse verhalen met lokale legendes. Dat resulteerde in unieke Orcadische mythes zoals Mester Stoor Worm.
De zeedraak Mester Stoor Worm veroorzaakte aardbevingen en andere nare natuurrampen. Voorbijvarende schepen versplinterde de gigant als luciferhoutjes en met zijn ranzige adem vergiftigde hij alle levende wezens.
En dan was er nog zijn monsterlijke eetlust. Iedere zaterdagochtend opende de veelvraat zijn meurende muil en geeuwde vervolgens negen maal. Dan wisten de inwoners dat het tijd was voor zijn gargantueske ontbijt van zeven maagden. Een oude tovenaar voorspelde dat Mester Stoor Worms pas zou verzadigd zijn als hij de koningsdochter voorgeschoteld kreeg.
De koning beloofde de hand van de prinses aan wie een aangenamere oplossing bedacht. De eenvoudige boerenjongen Assipattle aanvaardde de uitdaging. Hij trok met zijn scheepje de Schotse zee op en voerde onbevreesd de drakenmaag binnen. Daar verbrandde hij met turf de lever van het beest.
De daaropvolgende explosie zorgde voor een opmerkelijk geografisch spektakel. Uit Mester Stoor Worms rondvliegende tanden ontstonden de Orkney-, Shetland- en Faeröer-eilanden, uit zijn tong vloeide de Baltische zee en zijn gevallen karkas vormde IJsland.
En Assipattle? Die trouwde uiteraard met de prinses.
1. Y Ddraig Goch, de Welshe rode draak
Op de wit-groene vlag van Wales wappert Y Ddraig Goch, met voorsprong de bekendste draak van Groot-Brittannië. Y Ddraig Goch is oud-Welsh voor “De Rode Draak”. Verschillende legendes verklaren zijn status als nationaal symbool van Wales.
Het rode gevaarte speelde al een rol in de Historia Brittonum. Daarin zag de legendarische Britse vorst Vortigern in de heuvel Dinas Emrys de geknipte locatie voor zijn kasteel. Alleen schoot de bouw van zijn nieuwe stek niet bepaald op. Nacht na nacht verwoestten onzichtbare krachten de muren en funderingen. Vortigerns raadgevers besloten dat de koning een vaderloos geboren jongen moest offeren.
Het kereltje in kwestie zag minder heil in zo’n drastische oplossing. Hij vertelde Vortigern dat er onder Dinas Emrys twee rivaliserende draken scholen die elkaar iedere nacht bekampten. De koning groef de heuvel open, waarop een witte en een rode draak hun vechtpartij in open lucht voortzetten. De rode draak versloeg zijn witte tegenstander, waarop de vaderloos geboren jongen verklaarde dat de zegevierende rode draak het inheemse Welshe volk vertegenwoordigde en zijn afdruipende witte rivaal de vijandige binnenvallende Saksen symboliseerde.
Hij was niet bepaald van gisteren, die jonge Merlijn de Tovenaar.
Vergelijkbare lijstjes
- Beroemde Draken
- 10 Chimaera
- Mythische dieren
- 10 Mysterieuze Monsters
- 10 Beroemde Reuzen
- 10 Dieren die vroeger gigantisch waren
- 10 Landen met een vreemd Nationaal dier
- 10 Zeemeermin weetjes
- 10 Paashaas Weetjes
- 10 Eenhoorn weetjes
- 10 tandenfee weetjes
- 10 Nederlandse volksverhalen
- Monster van Loch Ness – 10 weetjes
- Oorsprong van Sprookjes
